Nuance

Elk bericht dat over euthanasie gaat, kan op veel belangstelling rekenen van zowel de lekenpers als in professionele kringen. Dat de ‘Handreiking schriftelijk euthanasieverzoek’, die door een werkgroep van het ministerie van VWS, van Veiligheid en Justitie en de KNMG is opgesteld, breed uitgemeten in het nieuws kwam, is dan ook geen verrassing. De boodschap die de pers het land in slingerde: dat euthanasie bij ernstig demente mensen met een schriftelijke wilsverklaring nu echt mogelijk was, ook als ze daar zelf niet meer om (kunnen) vragen. Ik was er niet blij mee. Immers, de nuance ontbrak en juist die is zo belangrijk in deze discussie, zo weet ik uit ervaring. Die nuance staat wel degelijk in de handreiking, maar is best lastig voor het voetlicht te brengen. De artikelen van De Vries e.a. en Den Hartogh helpen daarbij.

In de Wet toetsing levensbeëindiging en hulp bij zelfdoding staat, samengevat, dat indien een patiënt niet langer in staat is zijn wil te uiten, een eerdere schriftelijke wilsverklaring een mondeling verzoek vervangt. De Vries stelt terecht dat daar de professionele verantwoordelijkheid naast staat: de KNMG acht het bij verzoeken tot levensbeëindiging noodzakelijk dat er nog sprake is van enige verbale of non-verbale communicatie. Vrij vertaald: het is geen ‘men vraagt en wij draaien’.

Govert den Hartogh bekritiseert het besluit van het Openbaar Ministerie om af te zien van rechtsvervolging in een casus waar de toetsingscommissie van oordeel was dat niet aan de zorgvuldigheidseisen was voldaan. Een opvallend besluit dat het OM nam, omdat er een schriftelijke wilsverklaring aanwezig was. Als die redenering gemeengoed wordt, doet dat geen recht aan de rol van de toetsingscommissies en aan het belang van actualisering en herbevestiging van wilsverklaringen. Sterker nog, als alleen een wilsverklaring voldoende is, welke rol is er dan nog voor artsen? Het aanleggen van een infuus en het inspuiten van euthanatica is puur technisch gezien aan vrijwel iedereen te leren. Dat is natuurlijk nooit de bedoeling geweest van de wetgever. En hoewel de taak die wij als artsen toebedeeld hebben gekregen rondom euthanasie niet makkelijk is, is dat maar goed ook.

Hans van Santen
huisarts en hoofdredacteur
@hansvansantenMC