Zeg op alles ‘ja’
12 reactiesAfgelopen maand mocht ik in ons ziekenhuis een meterslange paarse krokodil helpen ophijsen. Als symbool van bureaucratie, administratieve regeldruk en afstempelcultuur die de gezondheidszorg in hun greep hebben en door veel collega’s worden gezien als een van de belangrijkste belemmeringen voor plezier in het werk. De actie was georganiseerd door de Stichting Zorgmakers, geleid door jonge zorgprofessionals die met veel energie de strijd met de formuliertjestsunami en zinloze afvinklijstjes aangaan.
Natuurlijk geven we graag de schuld aan de boze buitenwereld – zoals verzekeraars of inspectie – voor alle bureaucratische buitelingen die we dagelijks moeten maken, maar de waarheid gebiedt te zeggen dat we er ook zelf een bijdrage aan leveren. Zo houdt onze eigen afdeling Radiologie de agenda’s voor CT- en MRI-scans toch liever gesloten voor anderen, zodat de poliassistente van de chirurgen onmogelijk voor haar patiënten alle afspraken op één dag kan plannen. En ook onze eigen ziekenhuisapotheken weten wel raad met ingewikkelde invuloefeningen bij het voorschrijven van minder gangbare medicatie. Of we doen zelf ingewikkeld als een ander ziekenhuis een patiënt naar ons wil overplaatsen.
Een positieve reactie op elke vraag die je pad kruist verrijkt je leven
Afgelopen weekend wilde ik een ernstig zieke patiënt met sepsis en gedecompenseerde levercirrose wegens ruimtegebrek bij ons overplaatsen naar de intensive care van het ziekenhuis waar hij al jaren bekend was. De collega aan de andere kant van de lijn vertelde me dat dit moeilijk was omdat hij ‘helaas maar één noodbed beschikbaar had’. Waarop ik monter antwoordde dat dat nou net goed uitkwam, want we hadden immers een noodgeval. Met als gevolg een discussie die beter zou passen in een toneelstuk van Harold Pinter dan in een intercollegiaal overleg over de bestemming van een noodbed. Dus liever houden we dat leeg voor een patiënt die misschien wel helemaal niet gaat komen dan dat we dat gebruiken voor een echte patiënt in actuele nood. En dit is nog niks vergeleken met de esoterische discussies die huisartsen moeten voeren om een patiënt in een passende zorginstelling te krijgen.
Wat zou onze wereld er een stuk fijner uitzien en ons werk soepeler verlopen als we gewoon op alle vragen van elkaar ‘ja’ zouden zeggen. Wil je dat ik iets voor je doe? Kun je van mij deze klus even overnemen? Wil je deze activiteit organiseren of een tijdje meedraaien in ons bestuurtje? Zeg op alles ‘ja’ en je leven zal onmiddellijk merkbaar opfleuren. Mensen houden van ja-zeggers en een positieve reactie op elke vraag die je pad kruist verrijkt je leven, creëert avontuur en helpt tegen sleur en burn-out. Veel te veel mensen staan default in een nee-stand omdat ze het al zwaar hebben, maar zien niet dat dit alleen maar verder bijdraagt aan hun stress. Dus geloof vooral ook niet in al die malle boekjes en zelfverzonnen coaches die je willen leren nog vaker ‘nee’ te zeggen.
Natuurlijk zitten er maar 24 uur in een dag en willen we ook tijd vrijhouden voor familie, vrienden en andere dingen in het leven, maar die balans zal altijd wel onder spanning staan. Dus zeg gewoon op alles ‘ja’ als je het leven vrolijker en spannender wilt maken voor jezelf en voor anderen.
Meer van Marcel Levi
M.P.J. Beeres
Huisarts, Hoevelaken
Bijzonder wat hier gebeurd, ieder reageert vanuit zijn eigen context en juist dat is het probleem wat collega Levi, denk ik terecht, wil aankaarten. Probeer uit te reiken naar de ander, te begrijpen wat die nodig heeft vanuit een bereidwilligheid om ...te helpen, mee te denken en evt alternatieven aan te bieden.
Veel van ons zijn zo in een defensieve houding gedrongen dat ze deze overweging niet eens maken. Hoe leuk is het iemand tegemoet te komen in zijn of haar wensen? Dit heeft helemaal niets te maken met briefjes/verklaringen en verder onzinnige belasting. Dat is bureaucratie en kunnen we gezamenlijk actie tegen voeren, maar heel anders is collegialiteit en verantwoordelijkheid nemen voor het groter geheel. Ik werd wel beetje blijer van deze column.
F.G.M. Ploegmakers
huisarts n.p.
welnee!
G.R.I. Slock
huisarts, sluis
Als huisarts probeer ik steeds meer neen te zeggen of ik ben elke dag een paar uur briefjes aan het schrijven en gratis administratiekantoor voor de zorgverzekeraar en het ziekenhuis aan het spelen. Omdat ik nogal conflict mijdend ben lukt het nie...t steeds, maar gezien de werkdruk toch steeds beter.
Neen tegen de dermatoloog die zegt dat ik opnieuw moet verwijzen omdat ze de spataderpoli nu in een aparte afdeling hebben ondergebracht. Neen tegen de leverancier van incontinentiemateriaal die eist dat ik een online formulier van 20 vragen invul over hoeveel druppels urine de patiënt wanneer verlies en wat daar de oorzaak van is. Neen tegen de secretaresse van de cardiologen die een nieuwe verwijzing eist voor de jaarlijkse controle van de hartpatiënt nadat ze deze controle zelf hebben uitgesteld. Neen tegen de spoedarts die tegen de patiënt heeft verteld welke overbodige onderzoekingen nog allemaal moeten gebeuren maar te lam is om dit zelf uit te schrijven en hiervoor naar de huisarts verwijst.
S. Shaker
specialist ouderengeneeskunde, Apeldoorn
Durf nee op veel dingen te zeggen!
Aanvankelijk was ik meegevoerd in het verhaal van de dokter en de bureaucratie. Hoewel we graag de schuld geven aan de verzekeraars of de inspectie, dragen we als hulpverleners hieraan. Hij geeft daarvoor een vo...or mij erg herkenbaar voorbeeld. Een leeg bed die niet beschikbaar zou zijn voor een acute patiënt die het hard nodig heeft.
Ik was wel verrast in zijn pleidooi met de inhoud en de conclusie. Ik dacht dat hij ervoor zou pleiten met een menselijke maat over de bureaucratie heen te kijken. Dat je je als arts bewust bent waarvoor je het doet. Uiteindelijk voor je patiënt! In plaats hiervan komt een pleidooi om op alles “ja “ te zeggen want dat brengt positiviteit met zich mee in ons leven en geloof maar niet in " zelfverzonnen coaches " die je willen leren vaker nee te zeggen.
Dat laatste valt me wel tegen. Ten eerste zie ik er zelfs de link met de bureaucratie niet. Ten tweede zie ik in mijn wereld veel mensen, hulpverleners of anderen die met het nee zeggen worstellen. Het liefste willen ze aardig gevonden worden en dus op alles ja zeggen . Als ze dat doen, dan raken ze het contact met zichzelf kwijt en gaan ze vooral dingen doen die anderen willen.
Nee zeggen is veel moeilijker dan ja zeggen. Het brengt je dichtbij wie je bent en waarvoor je gaat. Het gaat hier om bewuste keuzes maken waar je volledig achterstaat!
M.D. Oosterhoff
psychiater, Thesinge
Spreekt me heel erg aan.
Ja, tenzij er hele zwaarwegende argumenten zijn voor nee.
Mijn ervaring is dat er zelden of nooit misbruik van gemaakt wordt.
F.A.M. Jonker
Huisarts , Amsterdam
Helemaal mee eens. Aan mijn collega's die dit anders opvatten: Als je aan dhr L zou vragen of je dagelijks 500 pakken ongebruikte plastic handschoenen moet weggooien zal hij dit met ja beantwoorden. De kunst is om de boodschap uit zijn bericht te h...alen en dit soort boodschappen zijn niet 100% consequent, dat is het leven sowieso niet... (lees ook Frank Meester)
F.C.N.M. Gunneweg
huisarts, Ermelo
Heerlijk verhaal. Love it.
In 1985 startte ik mijn huisartsenpraktijk in het huis naast huisbaas Bram B. , een rondborstige, gulle groenteboer. Bram verkocht nooit nee. Waren de bietjes niet leverbaar: ‘ mevrouw, vandaag is bloemkool in de aanbiedi...ng, heerlijk, met gefruite uitjes, echt eens proberen! ‘
Deze aanpak was inspirerend voor deze beginnende ondernemende huisarts.
Nu 37 jaar later verkopen wij nog steeds geen ‘nee’. Maar dat is iets anders dan overal ‘ja’ op zeggen, hoe aantrekkelijk dit ook klinkt
Ik vermoed dat Marcel Levi onmiddellijk zijn optimistische advies zou nuanceren als alle (huis-)dokters overal ja op gaan zeggen. Aanbod en kosten exploderen. En de hele medische wereld aan benzo’s of mindfullness of uitgeput gestrekt.
Niettemin lees ik een gulle en rondborstige oproep door een gepassioneerde breed kijkende collega.
De take-home message: benader vragen van patiënt en collega altijd positief en bedenk wat je voor de ander kunt betekenen.
Marcel Levi, bedankt voor je paarse krokodil.
B.J. Kole
Huisarts
Hahahahahaha,
Nee!
De Engelsen zouden zeggen : "Get a life".
MvG
I.A. op den Kelder - Verstraten
Specialist ouderengeneeskunde, Amstelveen
Ja ja...
F.S. van den Brink
Cardioloog, fellow Intensive Care, Amsterdam
Zoals wel vaker tegenwoordig lijkt collega Levi een tikje losgezongen van de realiteit. Enige tijd terug begreep hij ECMO zorg in London niet, laatst pleite hij voor een dictatuur, nu schoffeert hij een collega die graag een noodbed vrij laat voor ee...n acute casus die mogelijk nog gaat komen. Iets dat het ziekenhuis van Levi evident niet heeft gedaan gezien het verzoek tot overplaatsing.
De grilligheid van de dagelijkse praktijk laat zich niet vangen in overal ja op zeggen. Ze bestaat uit een continue tekort aan mensen, middelen en enige idee wat de zorg inhoud door diegene die voor mensen en middelen moeten zorgen. Collega Levi behoort inmiddels tot dat soort mensen. Enige nederigheid zou zo langzamerhand op zijn plaats zijn voor deze regent.
D.M.S. Boon
Huisarts, Epe
Beste collega vd Brink. Ik vind het niet schofferen als je het raar vindt dat een noodbed niet gebruikt kan worden voor een acute patiënt nb uit het eigen ziekenhuis. Ik propageer ‘ja’ zeggen al jaren. In m’n praktijk lukt dat goed. Ik zou het gra...ag voor m’n beroepsgroep willen. Het lukt natuurlijk niet altijd. Maar ik zeg ‘ja’ tenzij het echt niet kan. Het bevalt me prima. Geeft een positief gevoel bij mezelf maar ook bij m’n patiënten. Die komen niet naar de praktijk met de verwachting dat het wel weer moeilijk zal worden
P.A. de Ruijter
Intensivist
Beste collega Boon, waar de heer Levi aan voorbij gaat is dat het beleggen van het 'laatste' acute bed in het andere ziekenhuis naar alle waarschijnlijkheid betekent dat er ook een andere patiënt moet worden overgeplaatst om het 'acute' bed weer vrij... te maken. Immers is er in het betreffende ziekenhuis geen opvang meer mogelijk van een reeds opgenomen patiënt die IC-behoeftig wordt. Ik mag aannemen dat Levi in zijn eigen ziekenhuis ook gekeken heeft naar de mogelijkheid om de patiënt daar op te nemen, in plaats van zijn probleem bij een ander voor de voeten te gooien. Het is wel wat makkelijk om te roepen dat de ander maar gewoon 'ja' moet zeggen.