Ik discrimineer
1 reactieHuisarts Roel Metz schreef een mooi verhaal in de NRC van 25 november 2016. ‘Etnisch profileren, ik doe het dagelijks.’ Hij schijnt de hele dag te profileren, ook cultureel. Hij schrijft dat hij in de loop der jaren zijn discriminatievermogen gaandeweg heeft aangescherpt. Hij zegt rekening te houden met de etnische achtergrond van zijn patiënten.
Mensen met een Aziatische achtergrond behandelt hij nogal eens anders dan die met Afrikaanse wortels. Maar Roel durft dat laatste niet hardop te zeggen, bang om voor racist uitgemaakt te worden, terwijl hij alleen probeert om zorg op maat te leveren.
Sunny Bergman laat in haar documentaire Wit is ook een kleur zien dat witte (of blanke?) mensen zich niet realiseren dat ze onbedoeld discrimineren en zich onbewust superieur voelen. Ik heb respect voor zowel Roel als Sunny. Respect in de betekenis van waardering, eerbied. Tegenwoordig gebruiken jongeren het woord respect in een net iets andere betekenis. 'Respect, man', hoorde ik pas een patiënt van Noord-Afrikaanse afkomst tegen me zeggen aan het eind van een consult. Een soort verbale high five. Tevreden met zijn huisarts. Van een oudere blanke patiënt met dezelfde opmerking zou ik schrikken. Van een politiek correcte witte patiënt verwacht ik eerder 'Met alle respect, dokter, maar…' , om me duidelijk te maken dat ik er niets van begrepen heb. Blijkbaar stem ik net als Roel Metz cultureel af, maak ik onderscheid tussen groeperingen. Marokkanen hebben meer kans op thalassemie dan Nederlanders. Ik discrimineer opzettelijk. Of ik me ook onbewust superieur voel, weet ik niet. Het gebeurt immers onbewust. Met racisme heeft zorg op maat in ieder geval niets te maken.
Evelien Terstappen
Arts-assistent SEH, Amsterdam
Beste heer van Bemmel,
Zowel uw stuk als die van collega Metz heb ik met zeer veel interesse gelezen.
Het "discrimineren" of etnisch profileren van patienten door artsen lijkt me geen kwalijke zaak, juist zelfs een goede. Een bepaald fenotype (Noo...rd-Afrikaans uiterlijk) veronderstelt een bepaald genotype en daarbij een hogere of lagere kans op bepaalde aandoeningen. Dit helpt in je differentiaal diagnose.
Echter het etnisch profileren door politie en politiek kan met deze redenering niet verdedigd worden. Gedrag en met name crimineel gedrag is van zoveel meer factoren afhankelijk dan alleen genotype (als het er al van afhankelijk is). Derhalve kan je bij een verdenking op crimineel gedrag je vermoedens niet baseren op fenotype. Niet voor niks is fysiognomie al zeer lang achterhaald.
'Etnisch profileren' (of je zou ook kunnen zeggen, gewoon differentiaal diagnostisch denken) heeft alleen een plek in de arts-patient relatie, daarbuiten is het voor alle betrokken een schadelijke praktijk.
Laten we daarom uw voorbeelden uit de huisartsenpraktijk van 'etnisch profileren' niet gebruiken om de schadelijke praktijk van etnisch profileren in de maatschappij te verdedigen.