Ars moriendi

Wie goed wilde leven, moest goed leren sterven. De vijf principes van een goede dood waren geloof, hoop, liefde, nederigheid en onthechting. Dat is nog steeds een gezonde basis. Het geloof was het geloof in Christus, het neodarwinisme is de moderne wetenschappelijke variant. We zijn tijdelijke behoeders van onze genen en memen (de culturele tegenhangers van genen). Die stromen door diepe tijd.

Ik ben evenmin onvervangbaar als onvergetelijk

We zijn deel van een lange keten families die leven en cultuur doorgeven in schier eindeloze cycli van opgroeien, ouder- en grootouderschap. Een deeltje van die keten te mogen zijn maakt me erg gelukkig. Ik ben dol op dit leven, mijn lief, mijn kinderen, mijn grote familie, mijn dorp, mijn moeilijke maar zachtmoedige kleine België. Maar ooit is het op. Ik ben evenmin onvervangbaar als onvergetelijk. Als mijn kleinkinderen worden opgeslokt door de tijd ben ik vergeten. Door de dood mag ik het nirwana betreden, de bevrijding van ziekte, lijden en aftakeling. Ik hoef daar helemaal niets voor te doen. Wie dit een somber perspectief vindt, vergeet dat de prijs voor het paradijs de angst is voor de hel. Gruwelijke folteringen na de dood, uitgedeeld door de immer barmhartige Allah, vormen de dag van vandaag nog steeds de grootste angst van moslimkinderen in het Brusselse. In de moderne samenleving is God gestorven, met Hem zijn Hel en Verdoemenis. Ik bouw een feestje op Zijn graf.

Wie niet wil sterven, had hersenloos holtedier moeten blijven. De prijs voor seksuele voortplanting is de dood. We maken plaats voor onze kinderen en kleinkinderen, steeds opnieuw. Sterven is vernieuwen. Streven naar levensverlenging over natuurlijke grenzen heen getuigt van wel erg veel egoïstische eigenwaan. Niet eeuwigdurende levens maar voltooide levenslopen horen het doel te zijn van volksgezondheid (in het academische Nederpidgin ook wel public health genoemd). De levensverwachting van mannen uit de VS is nu 77 jaar, drie jaar korter dan van Nederlandse mannen. Dat is betekenisloze informatie. In de Nederlandse sterftetafel bereikt 89 procent van de Nederlandse mannen de 65 jaar. In de VS is dat 80 procent. De drie jaar kortere levensverwachting in de sterftetafel wordt geheel betaald door mannen onder de 65. Dat is betekenisvol want unfair. Het is menselijk iedereen op deze aarde een 65ste verjaardag te gunnen. Een levensverwachting boven de 90 is daarentegen zowel onwenselijk als onmenselijk.