Wij en Zij

Vrijdagmiddag 4 uur; onrust en frustratie binnen de gelederen van het ziekenhuis. Zij hebben een patiënt op leeftijd met klachten van algehele malaise ingestuurd. Anamnese wordt afgenomen, lichamelijk onderzoek wordt verricht en aanvullende onderzoeken worden ingezet. De familie geeft aan ‘dat het thuis echt niet meer gaat’. Wij strijken, onder luid geweeklaag, de hand over ons hart en nemen de patiënt op. Reden van opname: sociale indicatie.

Herkent u dit? Of kunt u zich meer vinden in het volgende?

Vrijdagmiddag 4 uur: paniek aan de telefoon van de huisartspraktijk. Zij hebben een patiënt naar huis ontslagen zonder duidelijke instructies en naar blijkt, zonder voldoende thuiszorg. Wij zuchten en steunen, bellen de thuiszorg, nemen contact op met het ziekenhuis, de apotheek en de familie. Uren later denken we dat alles is geregeld. Hopen we dat alles is geregeld.

Met welke van de twee wij-posities u zich identificeert, maakt niet uit. Beide hebben het beste voor met de patiënt en wanneer diens belang in het gedrang komt, dan gaat er al gauw een wijzend vingertje naar hen. Zij die verkeerd gehandeld hebben, zij die geen kennis van zaken hebben, zij die geen rekening houden met de patiënt en al helemaal niet met hun collega’s. Er lijkt een wederzijds onbegrip te zijn, voortkomend uit onbekendheid met wat zich aan de andere kant van de muur afspeelt.

Tijdens mijn huisartsstage werd mij duidelijk dat het wij-zijfenomeen verder gaat dan alleen frustratie. Bij een huisvisite belde ik het ziekenhuis voor overleg. Tijdens en na het gesprek voelde ik me als rapper Typhoon na zijn aanhouding. Hij had te maken met het vooroordeel: ‘donkere man + luxe auto = crimineel’. Ik voelde me behandeld vanuit de gedachte; ‘een huisarts + telefonisch overleg = domme vraag’.

Het is een kwalijke zaak dat het wij-zij; wat niets ander hoort te zijn dan loyaliteit en identiteit in dienst van de patiënt, leidt tot onheuse bejegening, want wat mij overkwam blijkt na navraag geen uitzondering. Als coassistent krijg je te horen ‘domme vragen bestaan niet’. Is dat veranderd als je eenmaal afgestudeerd bent? Niet iedereen heeft dezelfde kennis, we specialiseren ons niet voor niks. Een internist moet je niet vragen hoe je een wond hecht, een chirurg niet hoe je bloeddrukmedicatie instelt. Van een huisarts wordt beide verwacht.

Ik wil niet zeggen dat ik zelf een heilige ben. Ik weet nog goed dat tijdens mijn coschappen bij de middagoverdracht een van de aiossen smakelijk het verhaal vertelde over het ‘domme’ gesprek dat ze had gehad met een huisarts en de briljante manier waarop wij hen hadden afgescheept. Nog voordat we waren uitgelachen stond een van de chirurgen op en wees erop dat de persoon aan de andere kant van de lijn een collega van ons was die een hulpvraag had in het belang van de patiënt. En wat voor vraag het ook was, wij dienden die met respect te beantwoorden.

Ik kon me het meest vinden in het eerste verhaal, maar ik ken nu ook de andere kant. Ziekenhuisarts, pionier en bruggenbouwer wil ik worden, beginnend met deze tekst.