Sorry, maar déze toekomst had ik helemaal niet besteld!

En dan nu het weerbericht voor werkend Nederland: rammelende sociaal-medische begeleiding van zieke medewerkers én gebrek aan medische expertise over werk teisteren het land en zullen voor langere tijd het werkplezier verstoren. Spreekuren worden afgelast, sociaal-medisch overleg uitgesteld en advies over UWV-/WIA-aanvragen ernstig vertraagd.

Werkplekadvies en/of keuringen zijn geschrapt vanwege het enorme tekort aan bedrijfsartsen.

Deze verwachting geldt voor de langere termijn want verbetering is niet in zicht. Helaas, het is niet anders. Iemand is vergeten om op te letten; het probleem staat niet op de politieke agenda. Daar zult u het voorlopig even mee moeten doen. Einde bericht.

Dit is dagelijkse werkelijkheid aan het worden. Volgens het Capaciteitsorgaan komen we over een paar jaar uit op zo’n zeshonderd bedrijfsartsen. Dat is minder dan de helft van het huidige aantal. De klassieke allround bedrijfsarts sterft langzaam maar zeker uit. Zeshonderd bedrijfsartsen. Wat kunnen we die laten doen? Hoe benut je hun denkkracht en improvisatievermogen het best? Maar bovenal: hoe kunnen zij ervoor zorgen dat werkend Nederland gezond de eindstreep haalt? Denkt u even mee?

Ik zie vijf speerpunten. We beginnen met verscherpt toezicht van de arbeidsinspectie op de werkomstandigheden. Het zelfregulerend vermogen is te gering gebleken. Handhaving is geen vies woord. Ik verwijs naar de problemen bij de bagagemedewerkers op Schiphol. Iedereen stond erbij en keek ernaar. Ik stel voor de arbeidsinspectie met veertig tot zestig bedrijfsartsen te versterken. Deze medische inspecteurs gaan per provincie én per sector/branche toezicht houden. Op werklocatie dus. Want dat levert resultaat op.

Brancheorganisaties – speerpunt twee – moeten nu daadwerkelijk met arbo en verzuim aan de slag. Een arbocatalogus is leuk, maar dat is vooral van papier. Plaats delict is de werkplek, de functie, het werk. Brancheorganisaties worden daarom verplicht een bedrijfsarts/expert in te schakelen die branchespecifiek arbobeleid bedenkt, ontwerpt én implementeert. Nooit eerder vertoond, dus buitengewoon uitdagend werk voor tweehonderd hands-on bedrijfsartsen, die van wanten weten. Zij moeten de basis leggen voor een afgewogen en doordacht arbobeleid in een specifieke branche. Maar niet vrijblijvend, want de arbeidsinspectie kijkt mee. Slechte bedrijven mogen niet vrijuit gaan.

Het derde speerpunt is een fundamentele wijziging van de sociaal-medische begeleiding van met name langdurig zieke medewerkers. Standaard-verzuimspreekuren en het opstellen van een probleemanalyse bij zes weken arbeidsongeschiktheid door de bedrijfsarts zijn namelijk niet meer haalbaar. De bedrijfsarts positioneert zich daarom als onafhankelijk tweedelijnsexpert/medisch adviseur voor complexe problematiek (vanaf zes maanden arbeidsongeschiktheid). Zonder taakdelegatie, want je kunt geen verantwoordelijkheid dragen voor iets waar je geen vat op hebt. Medische expertise – zoals Ergatis – maar dan in eigen beheer van arbodienst of zzp bedrijfsartsennetwerk. Dit is het voorportaal van het UWV. Ik voorzie ruimte voor driehonderd bedrijfsartsen.

En dan zijn daar natuurlijk de niche-players. Een bonte verzameling expertisebureaus bestaande uit honderd bedrijfsartsen die hun eigen toko runnen en hun kennis en kunde verzilveren volgens het principe ‘experts helpen experts’. Te denken valt aan second opinions, beroepsziektenbeoordelingen, aov-claims, specifieke medisch keuringen, werkplekbeoordelingen, ‘hoe organiseer je een goed verzuimbeleid’, eerste hulp bij een gezonde zaak, leefstijladvies en ga zo maar door. Interessant en nuttig werk voor de vrije vogels.

En ten slotte is daar het Landelijk Netwerk Onderzoek en Ontwikkeling. Hier zetten vijftig bedrijfsartsen – verdeeld over heel Nederland – al hun denkkracht in om innovaties van de grond te krijgen. Het echte R&D-werk dus. Om snel te kunnen schakelen op de laatste ontwikkelingen. Zij doen wat arbodiensten nu laten liggen. Geen academische werkplaats, maar een creatieve innoverende kennishub gericht op praktijkverbetering. Een echte hotspot.

Ook de NVAB – als beroepsvereniging van bedrijfsartsen – zal zichzelf opnieuw moeten uitvinden, want opleiding, herregistratie, kwaliteit van handelen, tuchtrecht, alles moet herijkt worden aan de nieuwe werkelijkheid.

Wachten op morgen is niet nodig. Er kan vandaag bijvoorbeeld al gestart worden met het formeren van werkgroepen rond de twintig grootste beroepsgroepen, zoals chauffeurs, leraren, verpleging, politieagenten, schoonmakers, verzorgenden, bouwvakkers….

Allemaal geen rocket science, maar een kwestie van anders aanvliegen. Werkend Nederland verdient beter. Doet u ook mee?

Kijk, Tom Poes, daar ligt de toekomst. Als we daar zijn, kunnen we even uitrusten.