‘Mijn opa is met heimwee naar zijn eigen naam verdrietig doodgegaan’

‘De heer Beijer mag komen’, riep ik terwijl ik de patiënt in de wachtkamer aankeek. Hij stond op, wachtte vriendelijk glimlachend even bij de deur totdat de moeilijk ter been zijnde patiënte de gang uit was en liep de spreekkamer in. Ik deed de deur van de spreekkamer dicht en liep naar mijn stoel. Hij bleef staan en aarzelde even.

Toen zei hij: ‘Het is helemaal geen probleem dokter, en misschien een klein detail, maar ik heet Beijers en niet Beijer.’

‘Excuses, u heeft gelijk’, zei ik terwijl mijn blik op zijn naam in het dossier viel. ‘Ik moet u natuurlijk met de juiste naam aanspreken. Namen juist uitspreken is voor mij belangrijk. Het is uw identiteit.’

‘Mijn opa heeft heel veel moeite gedaan voor de ‘s’ achter zijn achternaam. Het is belangrijk voor mij’, lichte hij toe. ‘Het is een lang verhaal.’

‘Als u het wilt vertellen, wil ik er graag naar luisteren,’ zei ik en leunde achterover.

‘Mijn opa was een Duitser en had een Nederlandse vriendin. Het leven in Duitsland was tijdens de Tweede Wereldoorlog moeilijk geworden voor hem. Hij kwam naar Nederland en heeft hier veel te verduren gehad wegens zijn achternaam ‘Beyer’. Hij werd niet zelden in elkaar geslagen en vaak uitgescholden. Uiteindelijk heeft hij met veel moeite en geld de ‘s’ aan zijn achternaam officieel toegevoegd gekregen en ‘y’ in ‘ij’ veranderd. Hij was dus geen Herr Beyer meer maar meneer Beijers’, lichte hij toe terwijl ik verstild naar zijn verhaal aan het luisteren was.

‘Wat deed het met hem?’

‘Hij had voor lange tijd de rust gevonden maar naarmate hij ouder werd, maakte zijn eerdere besluit om zijn naam te veranderen hem steeds verdrietiger.’

‘Waarom was het?’

‘Hij zei tegen het einde van zijn leven dat hij als Beyer was geboren maar als Beijers had geleefd en zou doodgaan.’

‘Het gevoel van dwang?’

‘Ja, de vrijheid was hem ontnomen om met zijn eigen identiteit veilig met zijn geliefde door het leven te gaan.’

‘Uw opa heeft niet het leven van Beyer maar van Beijers geleefd. Wat als hij met zijn eigen identiteit door het leven was gegaan?’

‘Mijn opa is met heimwee naar zijn eigen naam verdrietig doodgegaan.’

‘‘Wat als’-vragen en heimwee zijn onlosmakelijk met het leven van migranten verbonden.’

Hij keek mij aan en zei intrigerend, ‘U weet waar ik het over heb.’

We keken elkaar even aan. In de stilte die volgde was enkel het getik van de secondewijzer van de klok te horen.

Er was inmiddels een diepe basis gelegd voor de hulpvraag van deze patiënt: hulp bij afbouw van benzo’s. Na het gesprek heb ik even het raam opengezet en het geluid van dansend riet in de wind vulde de kamer.