Kwetsbaarheid
1 reactieTussen de bedrijven door raak ik aan de praat met een collega. We zijn tegelijk gestart in dit ziekenhuis, ieder op een andere afdeling en zij met haar eerste baan als arts. Ik vraag haar hoe het is. ‘Zwaar’, zegt ze eerlijk. Ze had hoge verwachtingen van zichzelf en wil het graag goed doen, maar ze wordt platgegooid met belletjes om onbenulligheden waaronder het medisch relevante wordt bedolven. Zwemmen? Zeg maar gerust spartelen.
‘Met jou gaat het vast beter’, zegt ze, maar ik breng het gesprek terug op haar. Het gevoel dat ze beschrijft is zo herkenbaar. Ik druk haar op het hart dat dit de zwaarste maanden zijn en dat het vanaf nu alleen maar beter wordt. Dat we dit allemaal hebben doorleefd en vooral: dat het niet aan haar ligt, want dat is misschien wel wat ze zichzelf vertelt? Dat ze niet goed genoeg is? Het niet goed genoeg doet? Dat anderen het wel beter zouden hebben gedaan?
Ik praat tegen mezelf. Dit gevoel heb ik nog steeds. Soms gaat het goed en is het even weg, maar dan komt het weer terug in alle hevigheid. Ik begin het beter te herkennen. Wanneer ik na een lange dag naar huis rijd, kan ik het soms zien als een teken van vermoeidheid. Dan probeer ik mild te zijn voor mezelf, bel ik een vriendin die van me houdt en neem een warme douche. Wanneer ik minder goed in mijn vel zit is het relativeringsvermogen soms even kwijt. Dan begin ik te geloven wat ik tegen mezelf zeg en is het einde zoek. Dan heb ik een collega nodig die me opraapt en moed geeft om door te gaan.
Ik weet dat ik niet de enige ben. De één is misschien wat meer vatbaar voor zelfkritiek dan de ander, maar onder de oppervlakte speelt er vaak veel meer. Wanneer er een klacht wordt ingediend of patiënten ontevreden zijn. Als er thuis van alles speelt en je hoofd een beetje overloopt. Als er een complicatie optreedt of wanneer je een medische fout hebt gemaakt.
‘Waarom laat niemand kwetsbaarheid zien?’ vraagt ze. Misschien zijn we bang. Voor elkaars oordeel, wanneer we in een afhankelijke positie verkeren, maar vooral ook voor onszelf. Dat het groter wordt zodra het de ruimte krijgt. Terwijl: het omgekeerde is waar! ‘Het feit dat je dit bespreekbaar maakt is je kracht.’ Ik moedig haar aan om door te gaan en zeg dat ik het herken. Lieve collega, bij deze. Ik hoop dat je er wat aan hebt.
Meer van Rachel de Jong
M.M.M.G. Debije
psychiater/administrateur, Heerlen
Welkom in the real world! Ik zat in de eerste lichting van toen nog de Medische Faculteit Maastricht, later uitgegroeid tot de UM. Na mijn co-schappen riep ik uit de grond van mijn hart: ik specialiseren, aan me nooit niet! Gelukkig ben ik een paar g...oede mensen tegengekomen, maar arrogantie en gebrek aan respect vierden hoogtij. Met een groep studenten hebben we een groep Medische Ethiek opgericht, onder leiding van wijlen Prof. Paul Sporken, toen een eminence grise op dat terrein. Daar hebben we veel van elkaar geleerd over hoe het niet moest en wel kon.
Ik was tamelijk verlegen, maar dat heb ik tijdens mij co-schappen wel afgeleerd. Bij de gratie Gods mocht ik op de OK hechtingen afknippen: die waren natuurlijk te lang of te kort, totdat ik zei: hoe had u ze graag gehad: te lang of te kort? Dat waren ze niet gewend, maar het werkte wel. Er zijn nog steeds zgn collega's, die menen dat door je over te belasten en af te zeiken, je een betere arts wordt. Dat is Evidende Based niet gebleken, integendeel. Wat wel werkt is een veilig klimaat. Dat heb ik als AIOS psychiatrie (dat bleek toch mijn ideaal te zijn) merendeels mogen ervaren, maar de andere kant ontbrak zeker niet. De opleider op diens plek zetten, hielp wel. Als groep assistenten hadden we een eigen intervisie-groep opgericht met een psychiater, die op afstand stond van de verschillende psychiatrische instellingen. Daar konden we niet alleen onze frustraties kwijt, maar ook samen naar oplossingen kijken.
In de 30 jaar dat ik een eigen praktijk heb gehad, heb ik menig collega gelukkig verder kunnen helpen, mede op basis van mijn eigen ervaringen, om te overleven. Voor survival hoef je niet naar de Ardennen: ga maar gewoon in een ziek(en)huis werken, de goede niet te na gesproken. Zoek een veilige plek om je eigen weg te vinden en te ontdekken wat je nodig hebt en zelf kunt doen om je situatie te verbeteren. Sterkte en succes.