Het kerstpakket van Koolmees

Een kennis van me heeft een klein bedrijf in de dienstverlenende sector. Hij lucht zijn hart bij mij. “Hoe is dat nu mogelijk. Heb ik een werkneemster, een vrouw van 59 jaar, die nu bijna twee jaar ziek is. Samen met de bedrijfsarts hebben we van alles geprobeerd haar weer aan de slag te krijgen.

Tot arbeidstherapeutisch werken aan toe. De ene mislukking na de andere. Een enkele keer hield ze het een paar dagen vol. Maar meestal was ze na een halve dag alweer uitgevallen. De bedrijfsarts zag geen mogelijkheden meer en hield het op blijvende arbeidsongeschiktheid. Maar de UWV-arts denkt er anders over. Ze moet weer gaan beginnen! En ik weet nu al dat het meteen weer mis zal gaan …..”

Ik leg uit dat bedrijfs- en verzekeringsarts verschillend tegen een zieke werknemer aankijken. De bedrijfsarts ziet in die periode van twee jaar loondoorbetaling een zieke werknemer meermalen. Hij zit vooral in de rol van begeleider. De verzekeringsarts ziet de zieke werknemer maar één keer. Hij doet aan het eind van die twee jaar, als de werknemer nog niet (volledig) aan de slag is, een beoordeling. Heeft de werknemer mogelijkheden heeft die benutbaar zijn voor arbeid? Daarbij is de verzekeringsarts niet gebonden aan de visie van de bedrijfsarts. Hebben werkgever en werknemer zich voldoende ingespannen om tot werkhervatting te komen? Zo niet, dan moet de werkgever nog voor een derde jaar het loon doorbetalen. Dat heet een loonsanctie. Mijn kennis heeft al gehoord dat hij een loonsanctie krijgt. Hij heeft behoorlijk de smoor in.

Deze manier van werken kennen we in Nederland sinds 2002. Sedert de inwerkingtreding van de Wet verbetering poortwachter worden bedrijfs- en verzekeringsarts tegen elkaar opgezet. Collegiaal overleg wordt stelselmatig ontmoedigd. Vooral kleine bedrijven worden door de loondoorbetaling zwaar belast, zeker als die verplichting nog eens met een jaar wordt verlengd. Menig klein bedrijf is hierdoor ten gronde gegaan. MKB Nederland klopt al jaren op de deur van het Ministerie van Sociale Zaken om hier wat aan te doen. Maar het ministerie gaf jarenlang niet thuis.

Totdat drie dagen geleden, op 20 december, minister Koolmees van Sociale Zaken ineens afkwam met zijn pakket aan maatregelen. Een kerstpakket van tien miljoen euro. Lees zijn brief maar. Moeten wij als dokters hier nu blij mee zijn of niet?

Laten we het pakket maar eens ontdoen van het fraaie cadeaupapier. Wat zit er in de doos? Koolmees heeft met de werkgevers afspraken gemaakt om de loondoorbetaling makkelijker, duidelijker en goedkoper te maken. Er komt een 'MKB-verzuim-ontzorg-verzekering'. Er komt een premiekorting op de loondoorbetaling. En kijk, daar is het cadeautje voor de bedrijfsarts. Diens medisch advies wordt vanaf 2021 leidend bij de toets van de re-integratie-inspanningen. De verzekeringsarts kan dat advies niet meer 'overrulen'.

Koolmees investeert tien miljoen euro in 'kwaliteitsintensivering'. Hij denkt daarbij aan verdergaande samenwerking tussen de beroepsgroepen. Hij gaat inzetten op de harmonisering van protocollen, richtlijnen en beoordelingsmethodieken. En hij wil de kwaliteit van het medisch advies extra borgen, bijvoorbeeld door 'een extra paar ogen bij complexe gevallen'. Daartoe zal hij met de beroepsgroepen gaan praten.

Kennelijk heeft Koolmees niet met NVAB en NVVG gepraat toen hij deze maatregelen bedacht. De beroepsverenigingen zijn hier niet in gekend. Dit is een top-downstrategie. Koolmees wil af van het gezeur van het MKB. Dat is zijn motief. Bedrijfsartsen moeten hem helpen bij het oplossen van zijn probleem met de werkgevers. Het medisch advies van de bedrijfsarts moet gewichtiger worden. Maar de bedrijfsarts is al veel te veel een poortwachter. Dat poortwachteren neemt met de plannen van Koolmees alleen maar verder toe. Komen we helemaal niet meer toe aan het échte werk: preventie van beroepsziekten, waarover Koolmees' eigen Inspectie (iSZW) in 2017 nog zorgwekkende cijfers publiceerde.

Zijn we als dokters nu blij of niet met dit kerstpakket? Als je als dokter ook werkgever bent, is er bescheiden reden tot vreugde. Je loondoorbetalingslasten gaan over twee jaar omlaag. Maar ben je bedrijfsarts dan moet je nog maar afwachten hoe het allemaal uitpakt. Je bent geen verzekeringsarts. Dat is een heel ander beroep. Gaan we dat nu eens duidelijk voor het voetlicht brengen? Of werken bedrijfsartsen in 2021 ook bij UWV?