Dokter Berenschot en de Eed van Schippers

Stel: u bent een gedreven, ambitieuze medisch specialist m/v. U heeft uitstekende communicatieve eigenschappen, werkt met passie voor uw patiënten, en hecht belang aan uw professionele ontwikkeling, waarbij u zich toetsbaar opstelt. Dat lijkt een goede start voor kwalitatief hoogstaande patiëntenzorg. 
Eerlijk gezegd weet ik niet of de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) dat ook zo ziet, na het lezen van het rapport ‘Compliant registreren en declareren, van erkend probleem tot gedeelde ambitie’, uitgevoerd door adviesbureau Berenschot.1
Welke visie heeft de NZa eigenlijk op de medisch specialist van de toekomst? Kan het zijn dat de toezichthouder van de Nederlandse zorg deze zich het liefst ziet ontwikkelen tot een soort boekhouder? 
De NZa roept het ‘registreren aan de bron’ uit tot nieuwe kerncompetentie. Administratie, registratie en declaratie worden zelfs als het nieuwe medisch leiderschap bestempeld. (Eerst administreren, en daarna de slagaderlijke bloeding opereren?) Ik denk dat het rapport menig gedreven collega een professionele inzinking kan bezorgen. 

Het bijzondere is dat de NZa en de geïnterviewde ziekenhuisbestuurders niet verontrust lijken over het feit dat in de praktijk medisch specialisten zich tot meer dan de helft van de tijd met administratie bezighouden. Zijn ze zich daar bewust van? Ziet de NZa ook dat hun eigen georganiseerde registratie- en declaratiesysteem een rol speelt in de financieringsproblemen in de zorg?

Dat kan haast niet, gezien de voorgestelde maatregelen om de declaratieproblemen de wereld uit te helpen: dat heet ‘compliance verbeteren’ in het rapport. Misschien is de beste vertaling nog wel ‘volgzaamheid vergroten’ door dagelijkse audits, door targets te stellen, en door aanjagers en controleurs  te benoemen. Deze collega’s worden ‘compliance-ambassadeurs en -officers’.

Misschien verlangt de NZa van medisch specialisten een metamorfose in een soort ‘dokter Berenschot’: een arts die zich aanpast aan het zorgstelsel zoals de overheid en de NZa die uitdragen. Maar dan moet er, om misverstanden in de spreekkamer te voorkomen, ook een bijpassende Eed van Hippocrates komen, of eigenlijk: de Eed van Schippers. Die ziet er dan ongeveer zo uit:

-Administratie, registratie en optimale declaratie is mijn hogere doel als medisch specialist
-Kostenbesparing is het centrale thema in de behandeling.
-Ik zal nooit het belang van de patiënt boven de kosten stellen.
-De privacy van de patiënt is ondergeschikt aan belangen van stakeholders in de zorg.
-Ik zal altijd handelen in het belang van de overheid.
-Ethiek is een keuze.

Dokter Berenschot kan niet kritisch zijn over het zorgstelsel, over administratie of het declaratiesysteem. Het medisch leiderschap betekent voor deze arts registratie en kostenbeheersing, dus dan is het altijd te onderbouwen als een patiënt zorg wordt ontzegd. De ouderwetse artsentaken waar dokter Berenschot niet meer aan toekomt, kunnen ook geoutsourcet worden. Aan enthousiaste adviesbureaus die daar weer rapporten over opstellen.

Goed boekhouden lijkt dus bepalend voor de toekomstvisie van de NZa op medisch specialisten en kwaliteit van zorg. 

Hoogste tijd dat de beleidswereld waarin de NZa blijkbaar opereert, de werkelijke praktijk van medisch specialisten en hun patiënten ontmoet. De patiëntenzorg profiteert van medisch specialisten die excellente zorg nastreven. Laat ze zich daar vooral voor inzetten, in plaats van administrateur te worden.