Ballen in de lucht

Ik ken geen collega-aios die er niet continu mee bezig is; haar opleiding tot specialist. Hoe ze daar het maximale in kan investeren en tegelijk haar gezin de aandacht geeft die het verdient, bijvoorbeeld. Dus wel nog die patiënt op de SEH zien, en daarna vliegen om op tijd bij de crèche te zijn, zonder een zogenaamde ‘rode kaart’ op te lopen. (Bij twee keer te laten komen ben je op sommige buitenschoolse opvangcentra niet meer welkom). Het valt niet mee om bevlogen te blijven, wetenschappelijke ontwikkelingen bij te houden, goede patiëntenzorg te leveren en tegelijk een gezin te runnen, weet ik uit ervaring.

Bijna al mijn collega’s jongleren met hun tijd en er komen nog een paar ballen bij als er een gezin wordt gesticht. Sommigen kiezen bewust voor geen kinderen en dat kan ik me goed voorstellen. Vooral de lange dagen en de onregelmatigheid zijn lastig te combineren en het helpt om een partner te hebben die flexibel is. Of überhaupt een partner. Mijn buurvrouw zit ook in het medische vak en is alleenstaand ouder. Met respect zie ik hoe ze alles plant en regelt, maar je zou er bijna een planbureau op kunnen zetten.

Dan nog de druk die we onszélf opleggen. Niet willen onderdoen voor mannelijke collega’s, voldoen aan de verwachtingen van de opleider en met name aan die van jezelf. Een vriendin van mij, halverwege haar opleiding, sliep een week slecht nadat haar opleider had gezegd dat ‘haar focus op de opleiding uit beeld was’. Haar partner reageerde ongelovig: ‘hoe kan het in hemelsnaam, het gáát hier thuis nergens anders over!’ Het lijkt wel of vrouwelijke aiossen nog wat strenger voor zichzelf zijn, dan mannelijke. Die zie ik vaker relativeren, kritiek gemakkelijker naast zich neerleggen of hun schouders ophalen en doorgaan waar ze mee bezig waren. Maar misschien lijkt dat maar zo en heb ik een subjectief beeld. In het vorige ziekenhuis waar ik werkte stopte een jongen met zijn opleiding en een ander viel uit wegens een burn-out. Het laat zien dat de druk op aiossen hoog is, zowel fysiek als mentaal, en wellicht ook dat opleidingen nog niet voldoende voorzien in het leren omgaan met deze druk. In de advocatuur bijvoorbeeld, met vergelijkbare werktijden en verantwoordelijkheden, is er vanaf het eerste opleidingsmoment een vaste coach die je begeleidt en leert omgaan met jezelf in extreme omstandigheden. Voor medisch-specialistische opleidingen zou ik hier ook voor willen pleiten. Er zijn al enkele succesvolle voorbeelden, zoals in het Medisch Centrum Leeuwarden en het Diakonessenhuis in Utrecht. Op een gezonde manier omgaan met hoge druk en verwachtingen is net zo belangrijk voor een dokter als het aanleren van medische vaardigheden.