300 euro. Over agressie tegen hulpverleners

Het was nog winter toen hij bij ons kwam. De kou had hem er niet van weerhouden om buiten bier te drinken. Het was niet de eerste keer dat hij werd aangehouden voor openbare dronkenschap, zoals hij in de voorgaande jaren ook was aangehouden voor wildplassen, overnachten in parken of gebouwen waar hij niets te zoeken had en andere kleine zwerversdelicten. Elke keer had hij zich tegen aanhouding verzet, met verrassend weinig agressie, gezien zijn angst dat de agenten spionnen waren die hem wilden ontvoeren.

Hij had een duw gegeven en geprobeerd zich los te trekken, maar wat vooral indruk had gemaakt was zijn geschreeuw dat hij zich zou wreken. Het verzet tegen aanhouding had de aanklacht verzwaard.

Het was al ver in de zomer toen zijn zaak inhoudelijk werd behandeld. Laten we hopen dat de tijd die justitie neemt, alleen iets zegt over zorgvuldigheid en niet over inefficiëntie of bureaucratie. Het halfjaar bij ons was in elk geval geen verloren tijd. Zijn wanen waren behandeld, zijn leverenzymen waren genormaliseerd en er was een zorgmachtiging aangevraagd, zodat hij als hij vrijkwam niet weer hoefde te zwerven, maar naar een psychiatrische kliniek kon gaan. Het enige waartoe hij werd veroordeeld, was het betalen van een schadevergoeding van 300 euro aan de agent die daarom had verzocht, vanwege de geleden psychische schade.

De collega’s die ik over het vonnis vertelde, begonnen zich lachend rijk te rekenen aan de beledigingen en verwarde bedreigingen die ze ooit te horen hadden gekregen en in hun werkend leven nog te horen zouden krijgen.

De publieke verontwaardiging over geweld tegen hulpverleners is terecht groot.

Geweld tegen dokters of verpleegkundigen is bijten in de hand die je helpt, en het is voor de overgrote meerderheid van de mensen evident dat je zoiets niet doet. De meeste patiënten begrijpen dat dokters geen vijanden zijn, hoe deze dokters ook prikken, snijden, of je met nare berichten verontrusten. De enigen die altijd rekening moeten houden met de agressie van hun patiënten, omdat deze de dokter wel als vijand kunnen zien, zijn psychiaters (voor zover zij zich niet uitsluitend ophouden in een keurige poli of eigen praktijk) en dierenartsen.

De lezer die er moeite mee heeft om ons vak met veeartsenijkunde te vergelijken, zou dit als een belediging kunnen zien, maar dat is het allerminst. Ook dieren zijn de moeite van het genezen waard en ik denk dat wij van de veterinaire praktijk veel zouden kunnen leren.  

(Vergelijk de kogel in het been, waarmee de agent een agressieve dolleman tot staan brengt met het galante verdovingsgeweer van de dierenarts in de dierentuin.) 

Dat de publieke verontwaardiging, of in elk geval de politieke verontwaardiging, over geweld tegen hulpverleners zich ook uitstrekt naar politieagenten is minder begrijpelijk.

Geweld tegen of belediging van ambtenaren in functie wordt altijd extra zwaar bestraft, maar dat heeft niets met morele verontwaardiging te maken; het is een vorm van repressie. Hoe minder we de agent durven uitschelden, aanvallen en beledigen, hoe effectiever hij zijn werk kan doen. Maar is het aanvallen van een agent op één lijn te stellen met het aanvallen van artsen of verpleegkundigen en een terechte aanleiding tot extra verontwaardiging? Is het niet vele malen erger als een ongewapende burger wordt aangevallen dan een agent die de hulp van collega’s kan inroepen en in het uiterste geval wapens heeft om zich te verdedigen?

Ik weet niet of de agent die nu 300 euro schadevergoeding heeft gekregen werkelijk gelooft dat de dakloze bierdrinker er ooit aan zal denken dit te betalen (waarvoor hij uit stelen zou moeten gaan) of dat het voldoende is dat de rechter heeft bepaald dat hij recht zou hebben op 300 euro. Een fictief bedrag, waarmee het leed dat hij is uitgescholden is erkend.