Richtlijnen kankerzorg in tijden van covid-19

Zeven vooraanstaande kankerinstituten in Europa (waaronder het Antoni van Leeuwenhoek) hebben geïnventariseerd welke maatregelen ze hebben moeten nemen om verantwoorde kankerzorg te kunnen blijven bieden tijdens de coronacrisis. Daarover gaat een publicatie in Nature Medicine van Joris van de Haar e.a. De zeven instituten, verenigd in Cancer Core Europe (CCE), melden daarin ook dat ze op de site van CCE hun richtlijnen per kankertype delen. Alleen door het delen van data en richtlijnen kan de zorg voor kankerpatiënten onderbouwd ‘pandemiebestendig’ worden, menen ze.

Om de continuïteit van de kankerzorg te kunnen handhaven, moeten kankercentra covid-19-vrij blijven en daarom de standaardbehandelregimes aanpassen en desnoods afwijken van vastgestelde behandelprotocollen. Daarbij is het snel en voldoende testen van eigen medewerkers op covid-19 essentieel. Dat betekent ook steeds de mogelijkheid overwegen van alternatieve behandelingen zoals bestraling en/of systemische therapieën, en het met de patiënt bespreken van uitstel van bepaalde electieve operaties of juist het versnellen van behandelingen, zolang de zorgcapaciteit nog wel voldoende is.

De auteurs achten het onwaarschijnlijk dat antikankertherapieën de incidentie van covid-19 verhogen onder patiënten met kanker, ofschoon er meer gegevens nodig zijn om dat te bevestigen. Maar, zeggen ze, behandelingen kunnen de ernst van covid-19 wel verhogen. Daarbij valt te denken aan chemotherapeutica die neutropenie en lymfopenie induceren, gerichte therapieën die direct of indirect interfereren met het aangeboren en adaptieve immuunsysteem en immuun-checkpointremmers. Er is een gebrek aan data over de morbiditeit en mortaliteit van covid-19 bij kankerpatiënten die op deze wijze worden behandeld. Momenteel lopen er al wel verschillende projecten om in die lacune te voorzien, zoals het Britse Coronavirus Cancer Monitoring Project.

Er staan echter nog meer (onderzoeks)vragen open. Van de Haar e.a. noemen onder meer het verzamelen van data over het effect van de aanpassing van behandelregimes op de uitkomsten van patiënten. Verder roepen ze op tot het bepalen van de symptomatische en asymptomatische incidentie van covid-19 door grootschalige serologische tests onder de algemene bevolking en bij patiënten met kanker die zijn behandeld met chemotherapie, doelgerichte therapieën of immuun-checkpointremmers. En er moet een epidemiologisch model komen om de cumulatieve incidentie van covid-19 voor een patiënt met kanker binnen een bepaald tijdsbestek te kunnen schatten.

NatureMedicine: Caring for patients with cancer in the COVID-19 era