Nieuw document moet afbouwen antidepressiva vergemakkelijken
2 reactiesEen nieuw multidisciplinair document geeft artsen, apothekers en patiënten de handvatten om het afbouwen van antidepressiva makkelijker te laten verlopen. De publicatie is samengesteld door de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter Bevordering der Pharmacie (KNMP), MIND Landelijk Platform Psychische Gezondheid, het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) en de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP).
Het document, ‘Afbouwen Overige Antidepressiva’, is een aanvulling op het in 2018 uitgekomen multidisciplinaire document ‘Afbouwen SSRI’s & SNRI’s’ en geeft aanbevelingen voor het afbouwen van antidepressiva die buiten de categorie SSRI’s en SNRI’s vallen. Het gaat onder meer om TCA’s, MAO-remmers en overige antidepressiva (Agomelatine, Bupropion, Mianserine, Mirtazapine, Trazodon en Vortioxetine).
Het is algemeen bekend dat het afbouwen van of stoppen met antidepressiva tot een scala van onttrekkingsverschijnselen – zogenoemd antidepressivumdiscontinueringssyndroom (ADS) – kan leiden, waaronder griepachtige verschijnselen, slaapstoornissen, evenwichtsproblemen en psychische stoornissen. Veel van deze klachten zijn vervelend voor de patiënt, en sommige, zoals tremors en hartritmestoornissen, kunnen zelfs gevaarlijk zijn. Daarnaast kunnen negatieve ervaringen ervoor zorgen dat patiënten huiverig zijn om een nieuwe stoppoging te ondernemen, terwijl doorslikken van de medicatie (in de huidige dosis) niet meer noodzakelijk is voor de gesteldheid van de patiënt.
Omdat er weinig wetenschappelijke literatuur over het afbouwen van antidepressiva beschikbaar is, zijn de aanbevelingen in het document gebaseerd op kennis over psychofarmacologie, expert opinion, patiëntenperspectief en praktijkervaring. Volgens de opstellers is onder andere gedeelde besluitvorming tussen de patiënten en de arts de sleutel tot het succesvol afbouwen van een antidepressivum.
Verder bevat het document per medicijn een geleidelijk afbouwadvies voor patiënten die daar behoefte aan hebben, of die eerder last hebben gehad van ADS. Ook is er een lijst met tips en tricks voor begeleiding van de patiënt tijdens het afbouwproces.
Lees ook
J.M. Keppel Hesselink
arts-farmacoloog, Bosch en Duin
Dit document is niet wenselijk. Ik zal aantonen waarom dat zo is.
Nu moeten documenten dus afbouwen van psychofarmaca 'vergemakkelijken'. Het zou beter zijn dat gewoon nadenken dat doet. Klinisch nadenken. Wordt dat nog onderwezen?
Ergens in d...e laatste decaden zijn we de relatie tussen klinisch denken en handelen verloren, en namen documenten het over. Net zoals hier dus. We geven patienten enkele jaren stofjes die de balans van neurotransmitters in de hersenen beïnvloeden. Elke patient heeft zo zijn eigen neurotransmitter-stofwisseling. Iedere arts die nadenkt begrijpt meteen dat je dus niet zo maar dat soort stofjes kan stoppen. Het meest voor de hand liggend is om af te bouwen op geleide van de symptomatologie. Maar ja, daarvoor moet je wel getraind zijn in klinisch waarnemen en denken. En dat hoeft gelukkig al lang niet meer doordat er vele van dit soort documenten zijn. Die vertellen ons precies wat we moeten denken en wat we moeten doen. Zodat w nit mer hoeven te denken.
Gelukkig weten patienten ook steeds meer via Google, en daarom hoeven we binnenkort alleen maar de link door te sturen naar onze patienten met die aanbevelingen hoe af te bouwen. Dan scheelt weer een boel tijd op je spreekuur.
Toch handig en fijn al die documenten. Alleen een klein dingetje valt me op, oefenen in klinisch denken is door die documenten niet meer nodig. En als je niet oefent, atrofieert je kunde. Dat lijkt me een niet wenselijke toestand. QED.
En nu nog even die vreselijke eindzin: "Volgens de opstellers is onder andere gedeelde besluitvorming tussen de patiënten en de arts de sleutel tot het succesvol afbouwen van een antidepressivum."
OMG, ik hoop eigenlijk dat dit cynisch bedoeld is. Trappen we tegenwoordig alleen nog maar wijd openstaande deuren open? Een totaal nietszeggende blurp. Volgens mij bedoelen de opstellers misschien wel te zeggen dat de patient centraal staat in ht zorgproces? Van die dingen dus. Misschien kunnen we eens ophouden met dit soort zinloze opmerkingen. Je hoeft ook niet steeds uit te leggen wat Newton bedoelde als je een steek laat vallen.
J.J. van Os
Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht
Het nieuwe afbouwdocument is niet gebaseerd op patiëntenperspectief en praktijkervaring. Inbreng van de ontwikkelaars en onderzoekers naar het gebruik van taperingstrips en van de Vereniging Afbouwmedicatie werd niet op prijs gesteld. Uitgebreid inho...udelijk en onderbouwd commentaar (www.bit.ly/3Co54It) werd niet meegewogen. Op een oproep om te komen tot een beter beleid voor afbouwen (www.bit.ly/3pYaHWt) heeft negen maanden later geen van de voor het nieuwe document verantwoordelijke partijen gereageerd.
Dat er weinig wetenschappelijke literatuur over afbouwen van antidepressiva beschikbaar zou zijn is niet meer waar. Over afbouwen met behulp van taperingstrips zijn in de afgelopen jaren 3 studies en een review gepubliceerd (www.bit.ly/2TRsjmP, www.bit.ly/38brugM, www.bit.ly/3n38TLr, www.bit.ly/2GllgiV).
Deze week kwam daar een nieuwe prospectieve cohortstudie bij (www.bit.ly/3Mi6fgR en www.bit.ly/3I9KltR). Hierin wordt bevestigd wat patiënten al decennia dachten en wat ze al jaren probeerden te bereiken door in hun eigen keuken zelf met hun medicatie te prutsen. Ze wilden de dosis van hun medicatie in kleine stapjes zo geleidelijk en verlagen dat hun lichaam steeds voldoende tijd zou krijgen om aan de steeds lager wordende dosis te wennen, om zo onttrekkingsklachten te kunnen voorkomen. Uit de nieuwe studie blijkt dat dit werkt: “Hoe geleidelijker het afbouwen ging, hoe minder klachten er waren".
In Nederland zijn taperingstrips de enige praktisch oplossing die zo'n geleidelijke afbouw praktisch mogelijk maken. Behandelaars hebben die al aan meer dan 10.000 patiënten voorgeschreven.
Huisartsen en psychiaters hebben behoefte aan deze behandeloptie. In de berichtgeving van NVvP, NHG, patiënten koepel MIND en KNMP wordt hier aan voorbij gegaan; het bestaan van taperingstrips wordt niet vermeld.
Pauline Dinkelberg, voorzitter Vereniging Afbouwmedicatie
Peter Groot, onderzoeker Usr Research Centre UMC Utrecht
Jim van Os, hoogleraar psychiatrie UMC Utrecht