Laatste nieuws
Wetenschap

Herseninfarct bij pasgeborenen behandelen met stamcellen stap dichterbij

Plaats een reactie
Getty Images
Getty Images

Uit onderzoek bij tien pasgeborenen met een herseninfarct blijkt dat nasale toediening van mesenchymale donorstamcellen veilig en haalbaar is. Hoogleraar neonatologie Manon Benders: ‘Met hulp van alle neonatale intensivecare-units in Nederland hebben we een belangrijke stap gezet richting een behandeling voor deze kinderen.’

‘Een herseninfarct rondom de geboorte is zeldzaam: het treft in Nederland zo’n 100 tot 120 kinderen per jaar’, vertelt Benders, die in het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ) werkt. ‘Maar het is een ernstig ziektebeeld waarvan de gevolgen levenslang kunnen zijn, zoals een cerebrale parese, epilepsie of cognitieve problemen. Bij een infarct in het stroomgebied van de arteria cerebri media met betrokkenheid van de corticospinale banen – die met name voor motoriek zorgen – houdt 80 tot 90 procent van de kinderen restschade.’

In de studie werden tien aterme neonaten geïncludeerd met een via MRI bevestigd herseninfarct die een hoog risico liepen op restschade. Binnen zeven dagen werden deze kinderen overgeplaatst naar het WKZ voor een eenmalige dosis neusdruppels met van een donor verkregen mesenchymale cellen – multipotente stamcellen die onder andere aanwezig zijn in beenmerg. De primaire uitkomstmaten waren de vitale tekenen, ontstekingswaardes, het ontstaan van bijwerkingen en toxiciteit binnen drie maanden na toediening. De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in The Lancet Neurology.

Nieuw weefsel

Medehoofdonderzoeker Cora Nijboer, neurowetenschapper, heeft met haar onderzoeksgroep twaalf jaar lang laboratorium- en dieronderzoek gedaan naar stamcellen. Nijboer: ‘Hierdoor weten we dat mesenchymale cellen na toediening een paar dagen in de hersenen aanwezig blijven. Het belangrijkste wat deze cellen doen is de eigen stamcellen in het hersenweefsel aanzetten tot de vorming van nieuw weefsel.’

Bij toediening via de neus is de hypothese dat de stamcellen vanuit de neusholte via de zeefplaat (=cribriformplaat) en de hersenvliezen en het hersenvocht migreren naar het infarct. Zij worden daartoe aangetrokken door de chemokines die de hersenlaesie afgeeft.

Of de beenmergstamcellen de beste cellen zijn om te gebruiken, is nog de vraag. ‘We onderzoeken in het laboratorium of we deze stamcellen nog optimaler kunnen opkweken, en of stamcellen uit navelstrengweefsel nog potenter zijn.’

Toestemming

Het duurde twee jaar voordat de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO) toestemming gaf voor het onderzoek. Benders: ‘Het gaat om een zeer kwetsbare groep en om een toedieningsvorm die nog niet eerder is gebruikt. Het is goed dat er streng naar is gekeken. Aanvankelijk wilden we twintig kinderen includeren maar van de CCMO mochten dat er tien worden.’ Nijboer vult aan: ‘Gezien al het preklinisch onderzoek hadden wij er vertrouwen in dat deze stamcellen veilig zijn.’

Optimistisch

Een belangrijke vraag is of deze stamcellen ook schade herstellen. Nijboer denkt dat de kans dat stamcellen een effect hebben bij jonge kinderen groter is dan bij volwassenen. ‘Hoe jonger het hersenweefsel, hoe meer neuroplasticiteit er nog is. Dus hoe eerder je stamcellen toedient, hoe meer kans op herstel.’ Ook Benders is optimistisch. ‘De tien kinderen binnen de studie lieten zowel op de MRI als bij motorische testen minder schade en een betere functie zien dan we hadden verwacht. Toch mogen we hier nog geen conclusies uit trekken. We hebben een subsidieaanvraag ingediend bij het Zorginstituut om een placebogecontroleerde gerandomiseerde studie te gaan doen. Dit zou de eerste effectiviteitsstudie met stamcellen bij neonaten met hersenschade zijn.’

Lees ook
Nieuws Wetenschap
  • Sophie Niemansburg

    Sophie Niemansburg is arts maatschappij + gezondheid met profiel infectieziektebestrijding. Daarnaast promoveerde zij binnen de medische ethiek. Na een stage bij Medisch Contact sloeg ze het journalistieke pad in. Ze schrijft voor Medisch Contact onder andere over wetenschap, tuchtzaken en medische-ethische onderwerpen.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.