Placebo-knieoperatie werkt net zo goed

Patiënten met versleten knieën hebben net zoveel baat bij een nepoperatie van de knie als bij de gebruikelijke chirurgische ingrepen, zoals nettoyage per artroscoop of artroscopisch spoelen per naald. Dit blijkt uit onderzoek dat deze week verschijnt in de New England Journal of Medicine.

Volgens de onderzoekers van het Department of Veterans Affairs en Baylor College of Medicine betekenen hun bevindingen een uitdaging voor een van de meest voorkomende chirurgische ingrepen bij osteoartritis van de knie.

‘De effectiviteit van artroscopisch spoelen of een nettoyage bij patiënten met osteoartritis in de knie is niet groter dan dat van een placebo-operatie. Je kan je afvragen of de dollars voor deze procedure elders niet beter kunnen worden besteed’, zegt onderzoeksleider N. Wray.

In de studie werden 180 patiënten met kniepijn in drie groepen verdeeld. Een groep onderging een debriment (nettoyage), waarbij versleten of los materiaal wordt verwijderd met behulp een artroscoop. De tweede groep onderging een artroscopische spoelbeurt, waarbij materiaal via een naald wordt weggespoeld. Bij de derde groep werd een artroscopische ingreep gesimuleerd. Er werden wel kleine incisies gemaakt maar geen instrumenten ingebracht en geen materiaal verwijderd.

Het Center for Medical Ethics and Health Policy van het Baylor College was nauw betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering van het onderzoek. Van de 324 potentiële deelnemers, zag 44 procent af van deelname omdat ze de kans liepen niet daadwerkelijk te worden geopereerd. Voor de operatie schreven de deelnemers op hun kaart: ‘Ik realiseer me dat ik bij deelname aan deze studie mogelijk alleen een placebo-operatie onderga. Ik besef dat dit betekent dat mijn kniegewricht ongeopereerd blijft. Bij deze placebo-operatie heeft mijn artritis geen baat.’

Gedurende de twee jaren die hierop volgden, rapporteerden de patiënten uit alle drie de groepen verbeteringen wat betreft pijn en functie. Maar geen van beide groepen geopereerde groepen maakte melding van minder pijn of beter functioneren dan de placebogroep. De placebogroep had in een bepaald stadium van de follow-up zelfs betere uitkomsten dan de groep die een nettoyage onderging. De auteurs vragen zich af wat nu werkelijk de verbeteringen verklaart na een nettoyage of artroscopisch spoelen.