Onderzoeksraad: risico’s in asielzoekerscentra

Vreemdelingen in Nederlandse opvang- en detentiecentra lopen risico’s waardoor zij lichamelijke of geestelijke schade kunnen oplopen. Dat blijkt uit een rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid dat donderdag is gepresenteerd. Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie Fred Teeven (VVD) krijgt het advies hier maatregelen tegen te nemen.

De onderzoeksraad heeft gekeken naar de fysieke veiligheid en de geestelijke gezondheid van vreemdelingen. Uit het rapport blijkt dat ‘partijen in de vreemdelingenketen’ zich bewust zijn van de risico’s die vreemdelingen lopen en dat ze zich inzetten om deze te beheersen. ‘Maar in de praktijk lukt dat niet altijd’, concludeert de raad.

Dat komt onder meer doordat medewerkers van de verschillende partijen geregeld belangen moeten afwegen die op gespannen voet met elkaar staan. ‘Zo moeten zij niet alleen rekening houden met de veiligheid van de vreemdeling, maar ook met hun eigen veiligheid en die van anderen, met de snelheid van de asielprocedure en met de kosten. De veiligheid van de vreemdeling kan dan ondergeschikt raken aan andere belangen’, is te lezen in het rapport.

Medewerkers zouden volgens de Onderzoeksraad voor Veiligheid over heldere uitgangspunten moeten beschikken die hun ‘houvast’ bieden bij de afweging van conflicterende belangen. Ook zijn er zorgen over de beschikbaarheid van bijvoorbeeld medische gegevens. Medewerkers beschikken daar op cruciale momenten vaak niet over. De raad vindt dat daar met spoed een oplossing voor moet worden gevonden.

Over het algemeen heersen overigens geen veiligheidsproblemen in de opvang- en detentiecentra. Ook de beschikbaarheid en toegankelijkheid van de gezondheidszorg kent volgens het rapport geen tekortkomingen. Wel adviseert de raad om de psychiatrische zorg te verbeteren.

Ook moet gekeken worden naar het verhogen van de kwaliteit van advocaten en tolken om de zorgvuldigheid van beslissingen over asielaanvragen te vergroten. Ook hulpofficieren en justitie en de bewaringsadvocatuur moeten beter voor hun taak worden toegerust.

Verder kan de samenwerking tussen de partijen in de vreemdelingenketen beter. ‘Alle betrokkenen moeten zich ervan bewust worden dat zij alleen door samen te werken de veiligheid van vreemdelingen kunnen waarborgen’, zo klinkt het in het rapport. Uit diverse onderzoeken blijkt volgens de raad dat knelpunten in de samenwerking een belangrijke bedreiging vormen voor de veiligheid. De Inspectie Veiligheid en Justitie moet daar toezicht op gaan houden.

De onderzoeksraad stelde het onderzoek naar de veiligheid in asielzoekerscentra in na de zelfmoord in vreemdelingendetentie van de Russische asielzoeker Aleksandr Dolmatov, vorig jaar. De PvdA en de linkse oppositiepartijen wilden opheldering van Teeven over de kwestie. Ze vermoedden systeemfouten.

Teeven moet de Kamer binnenkort uitleg geven over de conclusies van het rapport en over de situatie van een Armeense asielzoeker die zichzelf om het leven heeft gebracht. Die kwestie kwam woensdag aan het licht.

Novum

Lees ook:

• IGZ: te weinig tolken bij zwangere asielzoekers
• Ombudsman uit kritiek op zorg asielzoekers
• Inspectie: 'Zorg asielzoekers op peil' 
• Asielzoeker is geen gewone patiënt