Laatste nieuws
interview

‘Ik drink, ik rook en doe niet aan fitness’

Marian Donner hekelt de huidige nadruk op het fitte lichaam

13 reacties
Maurits Giesen
Maurits Giesen

Dat succes en gezondheid een keuze zijn, is een leugen, zegt schrijfster Marian Donner. Positief denken kun je niet afdwingen, zeker niet als je wat ‘mopperend en zurig in het leven staat’. ‘Ik mag falen ten opzichte van de heersende gezondheids- en geluksideologie.’

In deze vierdelige zomerserie portretteert Medisch Contact opvallende persoonlijkheden die zich laten gelden op het brede terrein van ziekte en gezondheid. In de volgende nummers komen medisch milieukundige Peter van den Hazel, internist Stephanie Klein Nagelvoort en SEH-arts Gor Khatchikyan aan het woord.

De eerste bladzijden van haar Zelfverwoestingsboek zijn een adembenemende, tegendraadse tirade tegen ‘zelfhulpboeken, artikelen, TED Talks, lezingen, cursussen en coaches’ die in feite niets anders doen dan regels geven. Marian Donner kan zonder: want het zijn regels die maken dat je, schrijft ze, ‘beter zult functioneren en beter aangepast raakt aan de status quo’. ‘Doe aan sport, doe aan mindfulness, leer je woede en angsten beheersen, eet gezond, groene smoothies, avocado’s: alleen als je lichaam optimaal presteert, zal ook je geest dat doen.’ Ze verzet zich daartegen: ‘ Als de wereld je blijft vertellen dat je niet goed genoeg bent, niet gezond, glad, fit, productief, positief of zen genoeg, wordt het tijd om je af te vragen wat er in godsnaam is misgegaan in die wereld.’

Haar boek, vorig jaar verschenen, en binnenkort ook beschikbaar in Italië, Frankrijk, Duitsland, Polen en Spanje, raakte een snaar, ondervond ze zelf: ze kreeg veel instemmende reacties. Daags nadat de Nederlandse Zorgautoriteit nogmaals bepleit heeft dat de ‘gecombineerde leefstijlinterventie’ overal in Nederland beschikbaar moet komen en dat zorgverzekeraars en huisartsen daartoe een goed landelijk dekkend netwerk moeten opzetten, heeft Donner zich geïnstalleerd op haar balkon, en probeert tegen de wind in een sigaret aan te steken. Op haar verzoek tutoyeren we elkaar.

Gedachtepolitie

Zelfverwoestingsboek, Marian Donner, Das Mag, 142 blz., 18,99 euro.
Zelfverwoestingsboek, Marian Donner, Das Mag, 142 blz., 18,99 euro.

Heeft ze het gevoel dat ze zich met dit interview in het hol van de leeuw waagt? Ze lacht. ‘Ja, precies dat dacht ik.’ Dan: ‘Laat ik meteen zeggen dat ik dus niet vind dat het lichaam niet verbeterd mag worden. Ik zeg ook niet dat iedereen maar moet gaan drinken en roken. Ik heb kritiek op de dominante ideeën in onze cultuur. We leven in een tijd die op heilzaamheid en gezondheid is gericht. Het is onze eigen verantwoordelijkheid geworden ons lichaam zo optimaal mogelijk te laten functioneren, zodat we eigenlijk geen dokter meer nodig hebben. Ik heb zelf aan yoga gedaan. Heel fijn, vond ik dat, superprettig eigenlijk. Ik zeg dus ook niet dat mensen niet moeten bewegen, maar ik zeg wel: kijk uit dat je niet alle schuld bij jezelf legt. Ik drink, en ja, ik rook ook nog: dat doet bijna niemand meer, en ik doe niet aan fitness. In je eentje op een loopband staan die nergens heengaat – ik moet er niet aan denken. Ik ben dus allesbehalve een rolmodel. Nou ja, voor sommige mensen ben ik het misschien juist wel: voor al die mensen die hier niet aan willen meedoen. We hebben het veel te weinig over wat een goed leven eigenlijk inhoudt. Voor mij zijn roken en drinken sociale bezigheden: ik heb zo veel vrienden gemaakt.’

‘Mensen zijn nu erg streng en nemen elkaar voortdurend de maat. Een nare gewoonte’

Ze hekelt vooral de positiviteit die de huidige prestatiesamenleving kenmerkt. ‘De fantasie is niet dat alles leuk moet zijn, maar dat we positief moeten omgaan met alles wat níét leuk is. Dat we opgewekt onze schouders eronder zetten, problemen als kansen zien, pijn als uitdaging, en blijven proberen om zo productief mogelijk te zijn. Vroeger had je verboden, geboden en regels die je moest volgen, nu draait de samenleving om persoonlijk initiatief en motivatie. Het nee dat vroeger van buitenaf werd opgelegd, is veranderd in een ja dat van binnenuit komt. Succes en gezondheid zijn een keuze, zo is het dominante idee, ook al is dat natuurlijk een leugen. Onderzoek heeft ook allang uitgewezen dat je positief denken niet kunt afdwingen, zeker niet als je wat mopperend en zurig in het leven staat. Je wordt dan als het ware je eigen gedachtepolitie. Er gaat dan een soort politie in je hoofd wonen. Mensen zijn tegenwoordig erg streng voor zichzelf, en voor de ander, ze nemen elkaar voortdurend de maat. Een nare gewoonte.’

(artikel gaat verder onder het kader)

Maurits Giesen
Maurits Giesen

Marian Donner

Marian Donner (1974) werd geboren als tweede kind van rechter Marian Coeterier en schaakgrootmeester en schrijver Hein Donner. Ze is de kleindochter van oud-minister Jan Donner en een nichtje van oud-minister Piet Hein Donner. Ze studeerde psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en was daarna achtereenvolgens werkzaam in de politiek (campagneteam PvdA), in het ontwikkelingswerk (researchmanager bij de hulporganisatie Fairfood) en het nachtleven (barvrouw en later telefoniste bij een escortbureau). Ze schreef twee romans: 08.30 uur: opstand (2006) en Lily (2011) over een sekswerker met overgewicht. Vorig jaar verscheen haar veelbesproken Zelfverwoestingsboek.

Marian Donner heeft een man en een zoontje van 4 jaar.

Zie ook: mariandonner.nl

Een goed leven kan toch ook zijn: zorgen dat je gezond blijft?

‘Nou, je leeft dan vooral langer. Ik kan mijn kansen op zo’n lang leven vergroten: door drie keer per week op de loopband te gaan staan als investering voor later. Maar hoe groot is dan mijn winst? Een jaar langer leven? Misschien even lang als ik op die loopband heb gestaan? Wat we nu onder een goed leven verstaan is vooral een productief leven. Je moet zo lang mogelijk kunnen meedraaien, zo goed mogelijk presteren, daarom moet je fit en gezond blijven, om niet aan de druk ten onder te gaan. En bezwijk je wel, dan is het je eigen schuld. Had je maar… et cetera. Je ziet die nadruk op het fitte lichaam, dat lichaam als een geoptimaliseerde machine, overal. We vatten ons eigen lichaam voortdurend in cijfers – hoeveel kilometer gerend, hoeveel kilo getild, hoe hoge bloeddruk, hoe snelle hartslag – en proberen die cijfers te verbeteren. We kunnen steeds minder goed omgaan met wat niet perfect en onveilig is, we vervreemden van ons eigen lichaam. Maar ik vind dat ik te dik mag zijn, oud en ongezond, ik mag zweten en stinken, ik mag falen ten opzichte van de heersende gezondheids- en geluksideologie. Dat lichaam met zijn bolle buik, met alles wat te groot of te klein is, te zichtbaar, of juist niet, dat is van mij. Bovendien: hoe invloedrijker het maakbaarheidsdenken, hoe minder goed mensen met tegenslag kunnen omgaan. Terwijl pech, tegenslag en het tragische altijd zullen blijven bestaan. En dus zie je dat onze angst voor ziekte en dood groeit.’

Als we allemaal niet roken, minder drinken, minder eten en meer bewegen zul je zien dat we in ieder geval als groep langer gezond blijven. Voor ons als individu zijn er geen, of in ieder geval minder garanties. Wat is daar mis mee?

‘Dat is precies het punt. De overheid interesseert zich niet voor individuen, die wil dat de groep als geheel inderdaad op termijn met minder gebreken oud wordt. Dat kost minder, en intussen houdt de nadruk op eigen verantwoordelijkheid grotere systemen volkomen buiten beeld. Er is een reden dat depressie momenteel wereldwijd volksziekte nummer één is, dat zoveel mensen een burn-out krijgen, dat iets van driekwart van de bevolking last heeft van stress. Dat zegt iets over de wereld waarin we leven. Er is te weinig zekerheid, te veel werkdruk, te veel levensdruk, lonen zijn te laag, huren te hoog, en veel werk is ook helemaal niet leuk: 40 procent van de bevolking geeft zelf aan dat ze een zogenaamde bullshitbaan hebben, werk dat op geen enkele manier iets toevoegt. Reken maar dat je daar gestrest van wordt. Maar wat zeggen wij? Ga jij maar mindfulness of yoga doen, dan kun je beter omgaan met die stress en bestaansonzekerheid. Dat is symptoombestrijding, het politieke is persoonlijk gemaakt, problemen zijn geprivatiseerd. Ik wil naar de onderliggende ziekte kijken, en wat mij betreft is dat het neoliberale kapitalisme: een cultureel-economisch systeem dat alles reduceert tot een grondstof om te gebruiken – de natuur, arbeid, onze lichamen, de mens zelf. Ik ben zelf moeder van een zoontje: ik probeer de omstandigheden voor hem zo optimaal mogelijk te maken en hem daarbinnen zo vrij mogelijk te laten om zijn eigen keuzes te maken, ook al vind ik het domme keuzes. Zo’n overheid zou ik willen. Maar je ziet het tegenovergestelde. We blijven maar proberen om normaal te functioneren in een wereld die allesbehalve normaal is.’

Er is een soort middenweg tussen betutteling en totale keuzevrijheid: nudgen. De omgeving zo inrichten dat mensen op subtiele wijze worden aangemoedigd zich op de gewenste, gezonde wijze te gedragen.

‘Ik las laatst over een bedrijfs-wc die een beetje schuin staat en daardoor zo ongemakkelijk zit dat mensen er zo snel mogelijk vanaf willen. Dat scheelt schijnbaar per werknemer vijf minuten per dag, vijf minuten waarin ze niet meer stilletjes op de wc huilen over hun bullshitbaan, dat levert jaarlijks zoveel miljoen op. En hoe wordt zo’n ding verkocht? Door de gezondheidswinst te benadrukken: een schuine wc is goed voor het bekken en de beenspieren van werknemers, alsof het een soort work-out is. Dat is geen nudging, maar disciplinering!’

‘Heel even voelde ik niet de zwaarte van de toekomst die overal een schaduw over werpt’

Soms, schrijft Marian Donner in haar Zelfverwoestingsboek, grijpt alle verloren tijd haar naar de keel. ‘Al die avonden in het café, alle daaropvolgende katers, alle weggegooide uren: ik had zoveel meer kunnen doen dan ik heb gedaan. Ik had zoveel meer kunnen schrijven, zoveel productiever kunnen zijn, zoveel meer succes kunnen hebben, misschien. Als ik maar niet was blijven hangen, als ik maar niet had gezegd: oké nog eentje dan. Als ik maar meer zelfdiscipline had betoond.’ Op het moment zelf voelde het allemaal enorm intens, ‘maar de volgende dag restte niets dan een dikke mist’. En toch vond ze wat ze zocht: ‘Heel even ontsnapte ik uit die wereld van praktisch nut, van doelen en goals, van het in mezelf moeten investeren, of nog erger: mezelf moeten optimaliseren. Heel even voelde ik niet de zwaarte van de toekomst die overal een schaduw over werpt.’

Elk mens zou moeten leren laveren tussen de rede en de roes, schrijf je.

‘Ja, de roes is het irrationele, het niet-geplande, de hartstocht, de passie, het onbedwingbare, het onverwachte – dat wat niet op je to-dolijstje staat. Nu overheersen de rationele argumenten, de cijfers, de gezondheidsgadgets – allemaal bedoeld om ons te optimaliseren. Maar je moet niet alles willen beheersen en controleren.’

Je vader, de schaker Hein Donner, bracht na een hersenbloeding de laatste vijf jaar van zijn leven door in een verpleeghuis, en tikte in die tijd nog wekelijks – met één vinger – een stukje voor de krant met zijn observaties. Ook niet iemand die in de mainstream thuishoorde. Ben je erfelijk belast?

Marian Donner lacht. Ze had de vraag verwacht. ‘Mijn vader overleed toen hij 61 was. Ik was toen pas 14 jaar. Zijn overlijden had zeker te maken met zijn leefstijl: hij was te dik, had hoge bloeddruk, rookte en dronk. Ik vond zijn dood vreselijk. Maar toch zeg ik niet: had hij maar gezonder geleefd, dan had ik hem nog twintig jaar bij me gehad. Dat is misschien wel zo, maar dan was hij ook een ander mens geweest. Die stukjes van hem staan nog steeds recht overeind: ze bewijzen hoe rijk de geest kan zijn in een gemankeerd lichaam. Hij was een echte intellectuele bohemien. Die bestaan niet meer. Je kan nu niet meer flaneren en lui zijn, daarvoor is het leven te duur. Ik wil echt niet dat iedereen zo is, maar dat ze er helemaal niet meer zijn, is toch wel heel erg. Paradijsvogels, vinden we nu, die geven maar overlast.’

Maurits Giesen
Maurits Giesen
lees ook meer uit de zomerserie
download dit artikel in pdf
interview sport Portret roken
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Jan B. Hommel

    Neuroloog, Dalfsen

    Ik denk dat Els van Veen hier de kern van het verhaal heel goed samenvat:

    "Ik wil naar de onderliggende ziekte kijken, en wat mij betreft is dat het neoliberale kapitalisme: een cultureel-economisch systeem dat alles reduceert tot een grondstof o...m te gebruiken – de natuur, arbeid, onze lichamen, de mens zelf."

    De hardcore neo-liberalist ziet alles als "markt" en iedereen moet "concurreren". Enerzijds moeten de kopers sneller, beter, intelligenter, sluwer, meedogenlozer en bovenal immoreler worden om mee te kunnen blijven doen. En anderzijds moeten de kooplui goedkoper, efficiënter en armer worden. Dat is de "race to the bottom" waar het neo-liberalisme toe leidt.

    Alleen de "verhuurders" van de marktkramen worden er beter van. De allerrijksten, de multinationals en de politici die dit systeem aanhangen. Met heel veel geld, zonder enige empathie en zonder enig moreel kompas. Als je wint, heb je vrienden...

    Dàt is waar dit tegengeluid over gaat.

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    Naar mijn mening een 'prettig gestoord' antwoord (parodie) op niet zozeer alleen individualistische en/of neoliberale denken (@ Els van Veen), maar vooral ook op doorgeslagen het maakbaarheidsidee zoals gepropageerd - of moet ik zeggen wordt beleden ...? - door bijvoorbeeld de aanhangers van de positieve psychologie.

    Ook de KNMG heeft paar jaar geleden dit denken federatiebreed omarmd met de 'positieve' definitie van gezondheid van Hüber, zonder zich te realiseren wat de problematische (of moet ik positivistisch zeggen - de uitdagende ?) implicaties ervan zijn.

    Ik verwijs naar: https://www.medischcontact.nl/opinie/blogs-columns/blog/onze-definitie-van-gezondheid-is-de-beste.-you-better-believe-it-.htm

    Als je dieper onder de mat kijkt zie je - naar mijn inschatting - een ideeënstrijd zich af tekenen. Tussen de optimistische maakbaarheidsaanhangers en de pessimistischer gestemde realisten (?).

    Paul Frissen (bestuurskundige) wees jaren geleden al op dit probleem/uitdaging/controverse/dilemma. Mooi beschreven in zijn boek De Fatale Staat. Over de politiek noodzakelijke verzoening met de tragiek van het leven. Kort samengevat in de prachtige one liners als : 'je kunt nog altijd niets doen 'en 'de burger piept een eind weg'

    https://www.trouw.nl/nieuws/je-kunt-altijd-nog-niets-doen~bcb60d76/

    https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/de-burger-piept-een-eind-weg~baed0999/

    Deze discussie is en blijft actueel.
    https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/nieuws/bestuurders-nog-in-ban-maakbaarheid.13519400.lynkx

    Kijk bijvoorbeeld naar de ongekende - maar voor mij onbegrijpelijke - populariteit van een boek als De meeste mensen deugen - van Rutger Bregman. Intellectueel een uiterst zwak onderbouwd vertelling/queeste van de schrijver op zoek naar de goedheid in onze soort Homo Sapiens.

    Mijn stelling: laten we elkaar scherp houden. Op zoek naar de grens dus.

  • Els van Veen

    huisarts, Dalfsen

    Ik vind het een heel mooi interview. Marian Donner hekelt onze individualistische samenleving. De nadruk op prestaties als gevolg van het neoliberale denken. Volgens mij wordt roken niet gepropageerd en is dat ook niet haar punt: Voor mij is dit de k...ern van het interview:

    ‘De overheid interesseert zich niet voor individuen, die wil dat de groep als geheel op termijn met minder gebreken oud wordt. Dat kost minder, en intussen houdt de nadruk op eigen verantwoordelijkheid grotere systemen volkomen buiten beeld. (...). Er is te weinig zekerheid, te veel werkdruk, te veel levensdruk, lonen zijn te laag, huren te hoog, en veel werk is ook helemaal niet leuk: 40 procent van de bevolking geeft zelf aan dat ze een zogenaamde bullshitbaan hebben, werk dat op geen enkele manier iets toevoegt. Reken maar dat je daar gestrest van wordt. Maar wat zeggen wij? Ga jij maar mindfulness of yoga doen, dan kun je beter omgaan met die stress en bestaansonzekerheid. Dat is symptoombestrijding, het politieke is persoonlijk gemaakt, problemen zijn geprivatiseerd. Ik wil naar de onderliggende ziekte kijken, en wat mij betreft is dat het neoliberale kapitalisme: een cultureel-economisch systeem dat alles reduceert tot een grondstof om te gebruiken – de natuur, arbeid, onze lichamen, de mens zelf.'

    Ik herken dit helemaal en vind het goed dat Medisch Contact ruimte geeft voor dit tegengeluid.

  • Ria Huntink

    anesthesioloog, Lievelde

    Hier moet ik toch wel een tegengeluid laten horen. In de praktijk maak ik regelmatig mee dat mensen op mijn leeftijd, 64, geconfronteerd worden met een haperend lijf als gevolg van een ongezonde leefstijl. Meestal is er geen weg meer terug. Vaatprobl...emen, hersen- of hartinfarct, longkanker, we weten het allemaal. Sporten is niet alleen zwoegen op de loopband maar ook genieten van heerlijke duurloopjes en fietstochten door de bossen. Genieten van samen met je volwassen, uiteraard ook niet rokende, zoon de Zevenheuvelenloop lopen. Op vakantie sportieve uitdagingen aangaan. Genieten van hippe en gezonde eettentjes. Ik heb absoluut niet het gevoel iets te hebben gemist en kijk uit naar mijn pensioen. Ik weet dat ik geen enkele garantie krijg daar lang van te mogen genieten maar mijn kans zou toch een stuk kleiner zijn wanneer ik de filosofie van de zelfverwoesting had omarmd. En mijn budget een stuk kleiner.

  • Pauline Dekker en Wanda de Kanter

    Longarts, Amsterdam


    Geachte redactie van Medisch Contact,

    Met verbazing hebben wij geconstateerd dat u een platform hebt geboden aan het pleidooi van mevr Donner voor meer " zelfverwoesting "
    In een medisch tijdschrift verwachten wij op z'n minst een kritische vr...aag over hoe de door mevr Donner veronderstelde " vrije keuze " zich verhoudt tot de verslavingen die zij propageert.
    ( het woord "slaaf " zit niet voor niets in het woord " verslaafd ".)

    Te vaak zien wij in onze praktijk de tieners die achterblijven nadat zij hun vader of moeder ten onder hebben zien gaan aan hun verslaving , en die dit drama nooit meer goed te boven komen.
    Zoals een 15 jarig meisje tegen haar aan longkanker stervende moeder zei : " Mama, je hebt je eigen dood gekocht ..."

    Mevr Donner kunnen we niet zoveel kwalijk nemen ; ze is onwetend over hoe addictie werkt en waarschijnlijk zelf een prooi van een erfelijk verslavings gen.
    Ook is haar pleidooi wellicht een copingsmechanisme om het tragisch verlies van haar vader alsnog " recht te praten "?

    En natuurlijk snappen we haar zucht naar paradijsvogels , sterker nog : zodra wij onze witte jassen aan de wilgen hangen, gaan wij ons daar ook op toeleggen : boa's , veren in het haar , veel lippenstift en glitterlaarsjes.
    Maar om ten volle te genieten van het paradijsvogelschap heb je oa longen, onderbenen, en een nog redelijk rondpompend hart nodig : zaken die zich moeilijk laten rijmen met jaren lang roken.

    Pauline Dekker, longarts, Rode Kruis Ziekenhuis, Beverwijk
    Wanda de Kanter, longarts , Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis , Amsterdam

  • Nelleke van Eijsden

    huisarts, Arnhem

    Al mijn hele loopbaan zeggen patienten tegen mij: 'Tja dokter, roken is slecht, ik weet het'. Ik nuanceer dat altijd tot 'Nee, roken is alleen maar slecht voor uw gezondheid. En als gezondheid belangrijk voor u is, kunt u er beter mee stoppen. Maar d...at u rookt maakt u geen slecht (of dom, zwak, onverantwoordelijk) mens.'
    En voor wat betreft die volksziekte nummer een: het is fijn dat je bij dreigende burn-out met mindfulness iets in handen hebt, om in elk geval te voorkomen dat je zelf ten onder gaat aan een overbelast gezondheidszorgsysteem. Maar tegelijkertijd kost het heel wat overredingskracht om te geloven dat die burn-out niet 'dus gewoon je eigen schuld' is.

  • S

    arts, Barendrecht

    Waarom toch immer romantiseren van extreem ongezond gedrag? Dat gebeurde eerder al met drugs, cocaine, heroine, cannabis, alcohol, roken etc. Kunnen we alleen met roken, bourgondisch supervet eten, met een sigaret en dikke pens etc een 'intellectuele... bohemien' zijn?

    Allemaal mooi en wel, realiteit is dat de gezondheidzorg ( nog veel meer) onbetaalbaar zal worden als iedereen doorgaat op deze voet. Kijk maar naar de VS, ca 1/3 heeft pre-diabetes, ca 10 a 15% diabetes, dat en andere hart en vaat ziekten en andere chronische aandoeningen en kankers ( obesitas anyone?), voor een HEEL groot deel veroorzaakt door keuzes/ lifestyle.

    Als er een nieuwe grote oorlog zou zijn ala de 2e W.O zouden er in de VS niet genoeg gezonde rekruten zijn. Echt, dit is compleet ONHOUDBAAR, en waanzin, ontelbare zieken, doden, leed, en ook het enige wat helaas wel doorslaggevend zal zijn: kosten. Dus iedereen mag zijn of haar mening hebben, maar de realiteit trekt zich daarvan helaas niks aan.
    Corona maakt dit idd eens extra duidelijk, toevallig al die obese IC patienten, en al die welhaast obligaat obese, chronisch zieke, vitamine D deficiente groepen ( cholesterol derived steroid hormoon, ultieme misnomer ) die extra hard geraakt worden en frequent een veel ernstig ziektebeloop meemaken.

    Ik vind het heel erg dat haar vader dood is gegaan op jonge leeftijd.Dat gun ik niemand.Als er destijds de kennis van de laatste decennia was geweest en toegepast, had hij nog decennia kunnen leven idd. Hard maar waar en ook voor mijzelf en mijn familieleden waar. Ook zonder die ongezonde gewoontes had haar vader een paradijsvogel en bewonderenswaardige levensgenieter kunnen zijn en dat geloof ik echt.

    Het automatisch verbinden van dat wat in effect ongezond , ziekelijk en dodelijk is met interessante levensgenieter en intellectuele bohemien etc vind ik een redeneerfout, echt. Om dezelfde reden gaan jongeren (en ik ook destijds) roken. Onnozel dat ik was.

  • Nelie van Oosterom

    huisarts, Delft

    Buiten het roken, wat volgens mij wel echt destructief is, een geweldig stuk; Misschien levert het meer hart en vaatziektes op, maar alle burn-outs zullen drastisch verminderen, waardoor de kosten van de gemeenschap weer drastisch verlagen. We hoeven... dan geen boeken meer te lezen over positieve gedachtes, mindfullnes te doen etc, want we worden weer op een natuurlijke manier positief en krijgen rust in het leven

  • RS Kuipers

    Cardiolooh, Amsterdam

    Ik zou deze mening geheel onderbouwen, ware het niet dat het collectief voor deze keuze mag dokken. Zodra ziektekosten afhankelijk worden van de mate waarin iemand bereid is een gezonde leefstijl te implementeren en zich daar derhalve op te laten con...troleren (privacy!), pas dan is dit okay. Zolang ik eenzelfde bedrag cq een fortuin aan gezonde (lees schijf van vijf aanbevolen) noten en biologische groenten besteed ipv aan aan peuken en zuipen, dan vind ik vanuit dat perspectief dit soort ‘teksten’ en deze keuze mateloos irritant en egoïstisch.

  • Bette van Melle

    huisarts, Rotterdam

    Hier kan niemand het toch mee oneens zijn? Wat een fijn geluid! Geen schuldgevoel over je suboptimale lifestyle! Je leven mag je vieren, want het is kort en als het klaar is, is het voorbij! En dat zeg ik terwijl ik lid van Arts en Leefstijl ben en ...dat ook heel inspirerend vind! Onderwerpen die je doen na denken over wat ‘het goed leven’ inhoudt. Ik ga het zeker lezen!

  • JW vd Berg

    Arts, Zwolle

    Provocerend stuk.
    Als ik echter iets van Corona pandemie heb geleerd is dat het belangrijk is dat we met zijn allen meer aan leefstijl verbetering moeten gaan doen, en niet vrijblijvend.
    Daarnaast vind ik het roken van ouders een vorm van kinderm...ishandeling.

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    Een erg prettig tegengeluid. Meer dan afdoende stof tot overdenking voor in het weekend. Haha. Dank daarvoor.

    Mijn zoon van 19 vertelde recentelijk dat hij op zoek was naar de betere uitvoering van zichzelf, na lezing van weer zo'n positivo boekje... - die razend populair schijnen te zijn tegenwoordig.

    Toen ik zei dat hij eerst zichzelf - de originele versie - ( want nog maar net 19 lentes oud) nog moest ontdekken én ontwikkelen keek hij wat zorgelijk en somber voor zich uit.

    De Bonzo Dog Doo Dah Band ( cultband uit jaren zestig- zeventig - de Monty Python's van de muziek ) maakte er een prachtig liedje over.

    Mr Apollo. Met als rode draad: a healthy body makes a healthy mind.
    https://www.youtube.com/watch?v=VmDAwA9jIPU

    so: play beach ball, shave your legs, look over walls.....

  • Jan B. Hommel

    Neuroloog, Dalfsen

    Geweldig!! Ik ga het boek meteen kopen!

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.