Reis naar het einde
Kennismaking met de hel
Reis naar het einde, António Lobo Antunes, Ambo|Anthos, 286 blz., 22,99 euro.
bestel direct
In Reis naar het einde van António Lobo Antunes rijdt een psychiater in een oude Volvo van de Algarve naar Lissabon. Hij overdenkt tijdens de reis zijn leven, waarin zijn diensttijd als arts in Angola, zijn werk als psychiater in het nu gesloten Hospital Miguel Bombarda, en zijn mislukte huwelijk centraal staan. De roman uit 1980 is onlangs in een Nederlandse vertaling door Harrie Lemmens verschenen. Daarmee is er weer een titel toegevoegd aan de reeks vertalingen van de grote Portugese psychiater-schrijver.
Als de oorspronkelijke titel letterlijk vertaald was, dan zou de roman ‘Kennismaking met de hel’ heten. Die hel is niet de oorlog in Angola – ‘de hel was me bespaard gebleven’– maar een psychiatrisch ziekenhuis anno 1973. ‘Ik was net een paar weken afgestudeerd en wist niets van het lijden van de mensen, ik stond daar midden in de zaal te frunniken aan mijn stethoscoop, kwaad op mijn nutteloze verse kennis, mijn onmacht en mijn schrik.’ Hij is arts-assistent in een ziekenhuis waar ‘ten gevolge van het watergebrek de stortbakken het niet doen, zodat de plees verstopt zijn en de urine schuimend gist in de pisbakken, een ondraaglijke latrinelucht, een zware gezichtsloze en rottige lucht golft door de spreekkamers zonder zich ergens aan vast te hechten, als een vogel zonder kompas’.
De schrijfstijl van Lobo Antunes is associatief en beeldend, zijn romans zijn weemoedig; de Portugese saudade waar ook zijn Nederlandse collega arts-schrijver Jan Slauerhoff voor viel, doordrenkt de pagina’s. Niet elke roman van Lobo Antunes is daarom even helder qua verhaalstructuur, maar dat geldt nauwelijks voor Reis naar het einde. Een boek van wereldklasse.
