Meer over E-health

‘Het bieden van onlineconsulten aan Oekraïense vluchtelingen lijkt de toegankelijkheid tot huisartsenzorg te verbeteren en ontlast ook de huisartsenpraktijken’, zegt huisarts Jasper Schellingerhout die hiermee sinds twee weken experimenteert. ‘We hebben in de eerste paar dagen in de regio Nijmegen 31 zorgvragen afgehandeld waarbij acht keer een fysieke beoordeling nodig was. Onze website en app zijn in het Oekraïens vertaald en op deze manier kunnen de patiënten een (beeld)belafspraak maken of bijvoorbeeld hun medicatie herhalen.’

Steeds meer zorgmedewerkers zien de meerwaarde van e-health in, dat komt deels door ervaringen tijdens de coronapandemie. Wel neemt de ervaren werkdruk onder artsen toe. Dat meldt het RIVM op basis van de E-healthmonitor 2021. Het RIVM peilt in samenwerking met Nivel en National eHealth Living Lab (NeLL) de overgang naar e-health.

De 56-jarige heer Willemsen* heeft een kleine week in het ziekenhuis gelegen in verband met een covid-19-infectie. Hij is hier klinisch goed van hersteld. Na zijn ontslag heeft hij voor de zekerheid een nieuwe smartwatch aangeschaft, vooral vanwege de saturatiefunctie ervan.

Waar in verschillende landen al voortvarend wordt gewerkt met (varianten van) de persoonlijke gezondheidsomgeving (pgo), blijft Nederland achter. De overheid moet de regie oppakken en zorgverleners moeten stappen gaan zetten.

Teleconsultatie is in de praktijk geen directe vervanger voor een fysieke verwijzing, maar deze relatief nieuwe vorm van contact tussen huisarts en neuroloog of aios kent wel verschillende voordelen. Dat concluderen een aios en een neuroloog van het Alrijne Ziekenhuis na een analyse van alle teleconsulten uitgevoerd in het eerste kwartaal van 2021.

Veel mensen vinden ergens wat van, maar laten het daar vervolgens bij. Zo niet chirurg en hoogleraar Marlies Schijven, tech-nerd, liefhebber van puppy’s en medeoprichter van Prullenbakvaccin. ‘Je moet je melden in het leven.’

De covidepidemie maakt de weg vrij voor digitale innovaties, toch slagen ze niet vanzelf. De implementatie van een cardioapp maakt duidelijk waar de kansen en de risico’s liggen.

Onderzoek door Groningse studenten laat zien dat patiënten en zorgverleners totaal verschillend denken over de telefonische follow-up. Dus als we deze na corona willen handhaven, is eerlijke voorlichting over de (vermeende) voor- en nadelen wel een vereiste.

Onlinecontact in de zorg neemt snel toe. Denk aan teleconsultatie tussen artsen, telemonitoring, onlinespreekuur, patiëntportalen waarin artsen deelnemen. Ook het gebruik van sociale media als Twitter en Facebook groeit.

Zorgverleners moeten niet worden gedwongen om digitale zorg te verlenen, patiënten niet om er gebruik van te maken. Dat gaven kandidaten van politieke partijen aan bij het zorgdebat dat maandag werd gehouden op initiatief van een twintigtal zorgorganisaties.

Een landelijk elektronisch patiëntendossier (epd) is er nog steeds niet, terwijl de behoefte eraan steeds groter wordt. De oplossing: laat alle artsen met een actieve behandelrelatie het epd van de huisarts als database gebruiken. Daarvoor is zelfs geen expliciete toestemming van de patiënt nodig.

De geneeskundeopleiding van de Vrije Universiteit Amsterdam deed in coronatijd een pilot met drie coschappen via blended learning. Dat beviel zo goed dat ze er als aanvulling op het reguliere programma mee doorgaan, ook nu de coschappen weer opgestart zijn.

Een app die patiënten met een kneuzing of botbreuk uitgebreid informeert over het letsel en het te verwachten herstel, en die controleafspraken grotendeels onnodig maakt.

Het grootste deel van de specialistische ggz is sinds het begin van de corona-uitbraak online gecontinueerd via onder andere videobellen. Nog steeds vindt een substantieel deel van de behandelingen online plaats. Dat blijkt uit een onderzoek onder bijna zeshonderd poliklinisch werkende behandelaars in de geestelijke gezondheidszorg.

‘Heeft u een afspraak?’ ‘Jazeker’, antwoord ik, ‘om 7.15 uur bij kinderarts A. Voor de griepprik van mijn twee kinderen.’ Mevrouw begint in het systeem te zoeken, klopt driftig op haar toetsenbord, kijkt me enigszins kritisch aan en zegt: ‘Nee hoor, u staat niet in het systeem, weet u zeker dat u een vandaag een afspraak heeft?’

Nu digitale zorg door de eerste coronagolf een vlucht heeft genomen, wil de Federatie Medisch Specialisten er ruim baan voor maken in het reguliere zorgproces. Waar dat kan moet digitale zorg worden ingezet, zegt FMS in een brief aan de Tweede Kamer.

Ruim de helft van de Nederlanders is tijdens de coronapandemie meer gebruik gaan maken van digitale communicatie in de zorg. Meer dan driekwart van hen wil dit blijven doen. Ze vonden het een prettige ervaring en stellen dat hun zorgvraag voldoende werd beantwoord. Dit blijkt uit Nivel-onderzoek met het Consumentenpanel Gezondheidszorg.

Voordat we nu het uitgangspunt ‘digitaal tenzij’ massaal gaan en blijven hanteren, en tot het nieuwe normaal bestempelen, is het misschien goed om eens goed na te denken over wat we nu echt geleerd hebben.

Hmmm, ben ik overtuigd dat dit iets wordt? Twijfel. Tóch ga ik de app installeren. Ik zal u uitleggen waarom. Het antwoord is Brenno de Winter.

Ziekenhuizen zijn zoals bekend sinds de coronacrisis en masse overgestapt op videoconsulten. Maar hoe kan het ‘momentum’ worden vastgehouden? En waarin kunnen de instellingen samenwerken om een stap verder te komen? Arts-onderzoeker Esther Barsom (Amsterdam UMC) inventariseerde recentelijk de ervaringen van videoconsulten in ziekenhuizen.

Beeldbellen in de zorg heeft de wind mee, sinds de coronacrisis. Veel zorginstellingen zijn rap overgeschakeld naar digitale consulten. Een nieuwe organisatie, DocLine, kondigt nu de komst aan van een ‘digital first’ huisartsenpraktijk in Utrecht. DocLine koppelt uitgebreide digitale zorgverlening aan een kleinere praktijkruimte.

Internist Stephanie Klein Nagelvoort-Schuit wordt bestuurder van het UMC Groningen. Nu is ze nog even verbonden aan het Erasmus MC, waar ze tijdens de corona-uitbraak onderdeel was van het crisisteam. ‘Een crisis zie ik als een uitdaging.’

Apps van zorgverzekeraars om beweging en gezonde voeding te stimuleren, hebben niet alleen maar voordelen. Bovendien is het de vraag of de verantwoordelijkheid voor preventie en gezondheid moet verschuiven van arts naar patiënt.

Covid-19 noopt soms tot innovatieve oplossingen. Een huisartsenpraktijk in het Zuid-Hollandse Klaaswaal gebruikt een videoverbinding in combinatie met thuismetingen om patiënten te beoordelen.

Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) moet een lijst maken van succesvolle digitale innovaties en e-health-toepassingen in de zorg.