Tweehonderd namen bekend van gevangen artsen Kamp Amersfoort

Inspanningen om meer informatie te achterhalen over de artsen die ten tijde van de Tweede Wereldoorlog in Kamp Amersfoort gevangen zaten, hebben meer namen opgeleverd.

Inmiddels zijn ruim tweehonderd namen bekend, vertelt Cees Rodenburg, gepensioneerd internist-oncoloog en vrijwilliger bij Nationaal Monument Kamp Amersfoort. Samen met radioloog niet-praktiserend Pieter van Amerongen, tevens luitenant-kolonel vliegerarts buiten dienst, spant hij zich in om de namen van de artsen en hun lotgevallen te achterhalen. Ze werken aan een publicatie die eind 2021 gereed moet zijn.

Eerder vertelden ze in MC over hun project, op dat moment kenden ze 130 artsennamen. ‘We hebben sindsdien via allerlei wegen brokjes informatie gesprokkeld’, zegt Rodenburg. Zo zijn er nu verschillende memoires in hun bezit. ‘Het is niet allemaal nieuw, maar het is mooi dat hun lotgevallen nu beter in kaart gebracht kunnen worden.’ Andere bronnen zijn naoorlogse processen-verbaal, oorlogscorrespondentie, de militaire incidentenregistratie van Kamp Amersfoort, arrestantenkaarten en andere archiefstukken. ‘Uiteraard helpt het niet dat de archieven momenteel gesloten zijn, als gevolg van de coronamaatregelen.’

Artsenkamer

Kamp Amersfoort telde tijdens de bezetting ten minste 47 duizend gevangenen. Onder hen circa 360 artsen die protesteerden tegen de nationaalsocialistische Artsenkamer. Meer dan in de andere kampen heerste er een regime van honger, dwangarbeid en mishandeling. Er werden 383 mannen geëxecuteerd, tot kort voor de bevrijding.

Tijdens de bezetting hebben twee groepen artsen gevangen gezeten; in 1942 betrof het de artsen die aan de basis stonden van de artsenverzetsorganisatie Medisch Contact. Zij zaten maanden gevangen. Een jaar later heeft een grotere groep artsen één tot zes weken gevangen gezeten als gevolg van wat bekendstaat als de ‘bordjesactie’: artsen deden afstand van hun bevoegdheid door hun beroep op naambordjes af te plakken en op recepten door te krassen. Hoewel aanvankelijk werd aangenomen dat het om een groep van 360 artsen ging, lijkt het werkelijke aantal lager. Rodenburg en Van Amerongen houden het op ongeveer 300.