Noodmaatregel voor tekort forensisch artsen mislukt

De tijdelijke noodmaatregel die vorig jaar in het leven werd geroepen vanwege het tekort aan forensisch artsen is geen succes geworden. Dat blijkt uit een brief aan de Tweede Kamer van minister Ernst Kuipers van VWS.

De noodmaatregel werd voor de duur van één jaar ingesteld tot maart 2023, omdat in een aantal regio’s de gemeentelijke lijkschouw onder druk kwam te staan door het tekort aan forensisch artsen. Een gemeentelijke lijkschouw is verplicht bij een niet-natuurlijk overlijden. De noodmaatregel hield in dat ook andere artsen dan forensisch artsen, na een introductiecursus, een lijkschouw mochten verrichten. Dit dan wel specifiek bij laagcomplexe lijkschouwingen na euthanasie en verwacht overlijden na een val in een zorginstelling én onder real time supervisie van een forensisch arts.

Guido Reijnen, voorzitter van het Forensisch Medisch Genootschap, bevestigt dat de tijdelijke noodmaatregel geen succes is. Reijnen: ‘Ik wil het niet direct een flop noemen, maar het heeft zeker niet het gewenste effect gehad. Een kleine groep van minder dan tien artsen was bereid mee te doen. Uiteindelijk zijn vier artsen actief gemeentelijke lijkschouwingen gaan doen; drie in Zeeland en één in Den Haag. In Zeeland zijn rond de honderd lijkschouwingen uitgevoerd door deze artsen, de arts in Den Haag is vorige maand pas begonnen. Er is heel veel energie in gestoken; de artsen hebben de introductiecursus gedaan, forensisch artsen hebben steeds via een videoverbinding meegekeken bij de schouwen en er moest een toetsingscommissie worden opgetuigd om alle casuïstiek te evalueren. Mijns inziens is het niet eens nodig bij deze categorie overledenen een gemeentelijke lijkschouw uit te voeren. In strafrechtelijke zin is er in de meeste gevallen geen vuiltje aan de lucht. Ik had destijds al mijn bedenkingen en ben blij dat het jaar nu voorbij is.’

Kuipers stelt in zijn brief dat het op afstand live meekijken bij de lijkschouwingen ook op bezwaren stuitte. Het bracht geen verlichting in de werklast van de forensisch artsen. Ook vonden de betrokken artsen het bezwaarlijk en ongemakkelijk in het contact met de naasten van de overledene. Dit komt doordat ze daarvoor een Google Glass – een soort draagbare computer in de vorm van een bril – moesten dragen. Dat voelde als een inbreuk op een gevoelige situatie.

Volgens Kuipers wordt nu gewerkt aan een nieuwe maatregel: een vooropleidingsregister forensische geneeskunde. Basisartsen kunnen zich daarin maximaal negentien maanden registreren en kunnen in die periode zelfstandig optreden als gemeentelijk lijkschouwer, na het behalen van een aantal competenties, bij dezelfde categorie laagcomplexe lijkschouwingen en zonder dat een forensisch arts realtime meekijkt. Tot het zover is, wordt de tijdelijke noodmaatregel volgens Kuipers wel gecontinueerd.