Steun in Senaat voor overheveling jeugdzorg
5 reactiesDe plannen van het kabinet om de gemeenten vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk te maken voor de jeugdzorg kunnen op bijval rekenen in de Eerste Kamer. Door een onafhankelijke commissie in te stellen die alle veranderingen in de gaten gaat houden, leek staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) dinsdag niet alleen steun van coalitiepartijen VVD en PvdA binnen te halen, maar ook die van CDA en D66. Aanstaande dinsdag is de stemming.
De verwachting van het kabinet is dat gemeenten door intensivering van de preventie en ambulante jeugdhulp, complexere (en duurdere) hulp kunnen voorkomen. In het debat werd door diverse woordvoerders de vrees geuit dat deze decentralisatie er juist toe leidt dat jongeren niet de hulp krijgen die zij nodig hebben. Er was vooral sterke kritiek op het overhevelen van de jeugd-ggz naar gemeenten.
Van Rijn en collega Fred Teeven (Justitie) deden handreikingen aan onder meer D66, CDA en PvdA.
Zo komt er een zogeheten Transitie Autoriteit Jeugd die toezicht gaat houden op alle veranderingen. Deze onafhankelijke commissie kan helpen als gemeenten problemen hebben met het inkopen van zorg. Ook instellingen die zich zorgen maken over de zorg voor specifieke groepen, kunnen er aankloppen. En er komt een nationale conferentie om mogelijke stigmatisering van mensen met een psychische aandoening tegen te gaan.
De angst dat kinderen in de nieuwe opzet geen of niet de juiste zorg krijgen, noemde Van Rijn onterecht. Verschillende Kamerleden vonden dat ‘ontmedicaliseren’ en ‘ontzorgen’ niet de doelstelling mochten zijn van de nieuwe opzet. Zij vielen over een opmerking van de voorzitter van de VNG, Annemarie Jorritsma, die heeft gezegd dat in de jeugdzorg jongeren niet meer naar de psychiater gestuurd moeten worden maar naar de voetbalclub. Van Rijn pleitte voor maatwerk. ‘We willen geen overbehandeling en onnodig medicalisering, maar we willen ook geen onderbehandeling’, zei hij. Vrees dat de gemeenten op de stoel van de professionals gaan zitten is niet nodig, zei hij. De uitspraak van mevrouw Jorritsma was, aldus Van Rijn, ‘volgens de wet onjuist’. ‘Een jongere met een psychische stoornis hoort bij een psychiater, net zoals dat nu het geval is.’
Gemeenten moeten op grond van het wetsvoorstel in de eerste plaats de gemeentelijke toegang op een laagdrempelige en herkenbare manier organiseren in bijvoorbeeld een sociaal wijkteam of een centrum voor jeugd en gezin. De huisarts wordt een spil in dat nieuwe systeem. De staatssecretaris voorziet ‘nieuwe verbindingen tussen de huisarts, de jeugdhulp en de jeugd-ggz’. Hij wil daarover met de LHV in gesprek.
Huisarts en SP-senator Tineke Slagter was sceptisch. Volgens haar leeft onder huisartsen weinig begrip voor de nieuwe wet. ‘Ze merken dat er vanuit gemeenten veel onbegrip voor is dat huisartsen vacatiegeld zouden willen hebben. Als de staatssecretaris van mening is dat de huisartsen er meer bij betrokken zouden moeten worden, dan zal hij echt nog veel beter zijn best moeten doen om de huisartsen daartoe te bewegen.’
Van Rijn vond dat de huisartsen moeten ‘bewegen’. Hij wees op de gemeente Utrecht: daar bestaat ‘Welzijn op recept’. Van Rijn: ‘De huisarts schrijft daar bijna letterlijk een recept uit voor een gang naar de welzijnssector, omdat voor sommige patiënten aanhaken op het gemeentelijk beleid een goede manier is om anders naar de zorg voor mensen te kijken.’
Van Rijn wil een reeks pilots opzetten waar gemeenten en zorgaanbieders kunnen oefenen met de nieuwe opzet. Zo kan de organisatie van de jeugdhulp, de jeugdzorg en de jeugd-ggz in relatie met de huisartsen geleidelijk vorm krijgen.
VNG en ZN hebben inmiddels afspraken gemaakt om te komen tot een zachte landing van de inkoop voor de jeugd-ggz. Kern daarvan is dat gemeenten inhoudelijk en budgettair verantwoordelijk zijn voor de uitvoering, terwijl verzekeraars een adviesrol krijgen. De eerste helft van dit jaar wordt gebruikt voor scholing van de inkopers van de gemeenten en voor overdracht van de informatie van de verzekeraars. De feitelijke inkoopgesprekken met aanbieders kunnen dan vanaf juli 2014 plaatsvinden. De inkoop moet voor 1 januari 2015 afgerond zijn. Bij de inkoop nemen de gemeenten de dbc's als uitgangspunt, waarbij ze aansluiten bij de inhoudelijke ambities uit het bestuurlijk akkoord van de ggz.
Dat neemt niet weg dat er binnen en buiten de politiek grote zorgen zijn over de financiering van de nieuwe jeugd-ggz. Wat gebeurt er als de gemeente in financiële nood zit? Zorg weigeren bij gebrek aan budget is niet aan de orde, zegt Van Rijn. Evenmin als wachtlijsten: die zijn ook uit den boze. ‘Gemeenten hebben de plicht om jeugdhulp te regelen. De zorgaanbieder bepaalt vervolgens wat er moet gebeuren.’
Henk Maassen
Lees ook:
Mauk van Heemstra ZorgSteedsBeter
lean coach, Nederland
De Transitie Autoriteit Jeugd vind ik een mooi gebaar omdat die vanuit 'steun' en 'leren' lijkt te zijn ingegeven in plaats van controle, nu de rijksoverheid deze taken gaat overlaten aan de gemeente.
De beweging dat op locatie deze zorg beter gerege...ld kan worden tussen de belanghebbenden is helemaal in lijn met wat wij moeten willen in deze toenemend turbulente tijd: dan moet je minder centraal willen sturen en regelen.
De huisarts in de regie past daar ook in.
Alleen mis ik nog de betrokkenen zélf in de ontwikkeling naar de toekomst. Deze discussie beperkt zich nog tot wie het voor de betrokkenen moeten regelen. Als we eigen regie willen, zou ik mis ik degenen die die regie moeten nemen in deze discussie.
En dan inderdaad nog de redelijke vergoeding voor de regie van huisartsen. Want de financiële instrumenten zijn nog lang niet in lijn met wat wij belangrijk vinden dat huisartsen doen en zij zelf menen dat moet. Dan maak je het voor huisartsen nodeloos lastig om te doen wat hun vakmanschap vraagt en zij willen bieden.
A.L. Cense
Psychiater, STOUTENBURG
(@van Heemstra)
De tijd dat de zorg geregeld werd tussen de direct belanghebbenden, - patient en arts; op een ander niveau vertegenwoordigd in de ziekenfondsen -, ligt inmiddels ver achter ons. Met de komst van denkwijzen als de zorg als product, het... bedrijfsmatig denken in kengetallen, en het fenomeen 'zorginkoop' deden vele andere belangen hun intrede en ontstonden er even zovele gremia die in essentie meeeters zijn uit de ruif van de zorg.
Die zorginkoop is daaronder een fenomeen op zich dat behandelaars en instellingen brengt in de positie van een bakker die moet beslissen of hij een winkel opent in een wijk die op de nominatie staat om gesloopt te worden. Geen bakker die zo gek is daarin te investeren natuurlijk. Maar kennelijk liggen de machtsverhoudingen zo dat wij wel als prooiwild voor de adel rondgejaagd kunnen worden. Uiteindelijk ten koste van vernietiging van geldelijk en geestelijk kapitaal natuurlijk, en ten koste van de rust die nodig is om je werk goed te kunnen doen. En dus ook ten koste van kwaliteit.
C.J. Dekker
huisarts, URK
Overheveling jeugdzorg: voorspelbaar drama (2)(vervolg):Het is triest, te moeten constateren, dat er niet wordt geluisterd naar de 94.000 ondertekenaars van de petitie, die dit vreemde plan wilden tegenhouden. Ondertekenaars, die voor een groot deel... bestaan uit mensen die verstand hebben van dit dossier: ouders, patiënten en zorgverleners. Maar de dames en heren politici weten het weer eens beter. Mijn voorspelling: het wordt binnen enkele jaren één groot drama met de jeugdzorg.
Cees Dekker, huisarts te Urk
C.J. Dekker
huisarts, URK
Overheveling jeugdzorg: voorspelbaar drama (1)
Het is bevreemdend en zorgwekkend dat een meerderheid van de senatoren, toch mensen met een brede maatschappelijke ervaring, de overheveling van jeugdzorg naar gemeentes wel ziet zitten.
Het enige doel ...is bezuiniging. Twijfelende senatoren zijn over de streep getrokken door het instellen van (weer een) commissie, de Transitie Autoriteit Jeugd. Deze commissie moet alle te verwachten problemen van gemeentes en zorgaanbieders oplossen. En de senatoren geloven, dat het hiermee dan wel goed zal komen. Het gaat echter niet goed komen. Het zal geheel uit de hand lopen. De opmerking van burgemeester Jorritsma, voorzitter van de Vereniging Nederlandse Gemeentes, dat kinderen met een psychiatrisch probleem maar naar de voetbalclub moeten, geeft al te denken. Bovendien missen vooral de kleinere gemeentes de expertise die nodig is om dit ingewikkelde dossier uit te voeren. Nu al blijkt het moeilijk om gekwalificeerde raadsleden en vooral wethouders te vinden, zo blijkt uit een analyse van de Groningse hoogleraar Prof. D.J. Elzinga. Zijn uitspraak “Wethouders hebben de deskundigheid niet voor zoiets ingewikkelds als jeugdpsychiatrie. Volstrekt onverantwoordelijk” belooft weinig goeds. En potentiële kandidaten voor zo`n wethoudersfunctie die wél over de benodigde kennis en kunde beschikken, zullen zich wel tweemaal bedenken deze giftige handschoen op te pakken, gezien het voorspelbare afbrandrisico. Zíj zullen immers afgerekend worden op het geheel voorspelbare falen van hun mission impossible. Daarbij worden gemeentes budgethouder en moeten voor een marginaal budget maar zien, dat de jeugdzorg in hun gemeente van niveau is. Prof. Elzinga voorspelt “wethouders zonder voldoende bagage, tweede keus, partijen die blij zijn dat er iemand is die zich kandidaat wil stellen”.
M.F. Boon
huisarts, HOOFDDORP
Welzijn op recept is wel een armoedige poging om weer een zeer klein beetje maatschappelijk werk terug te brengen die de afgelopen jaren weggehaald is. In ons gezondheidscentrum waren 2 maatschappelijk werksters 3-4 volle dagen per week hard aan het ...werk. Zij zijn wegbezuinigd cq overgeheveld naar de schuldhulpverlening. Nu mogen we weer met een recept 2 gesprekken aanvragen per patient. Wat karig dus. Dit heeft overigens niets met de gespecialiseerde GGZ zorg voor kinderen te maken. Het verbaasd mij als huisarts dat zo gemakkelijk gedacht word over complexe psychiatrische problematiek bij kinderen. Alsof dat een kortdurend slecht humeur is. De huidige psychische zorg voor kinderen is al complex en heeft te lange wachtlijsten. Voor behandeling start kan je als ouder rustig een jaar wachten. Bij het overhevelen naar gemeentes lijkt ontkent te worden dat er ernstige psychische problematiek bij kinderen bestaat. Een potje voetballen gaat dat echt niet oplossen. Als huisarts heb ik het nu al druk genoeg met de afbraak in de ouderenzorg en de volwassen GGZ. De gemeente mag zich bezig houden met preventie (GG&GD) , maar laat curatieve zorg graag in handen van curatieve specialisten (kinderartsen, psychiaters etc) en gefinancieerd door degene die de premie hiervoor ontvangt al (verzekeraar). Of gaan de gemeentes daar nu een miljard daar weghalen?