Schildwachtklierprocedure loont bij melanoom
2 reactiesDe schildwachtklierprocedure bij melanomen van 1,2 tot 3,5 mm dikte heeft een positieve invloed op de prognose. Dat blijkt uit de Multicenter Selective Lymphadenectomy Trial (MSLT) waaraan onder meer het UMCG meedeed. Donald Morton e.a. beschrijven de resultaten na tien jaar follow-up in de New England Journal of Medicine.
De onderzoeksgroep van ruim 900 patiënten onderging een ruime melanoomexcisie gevolgd door schildwachtklierbiopsie. Indien tumorpositief, volgde direct een lymfeklierdissectie. De controlegroep bestond uit ruim 600 patiënten bij wie geen schildwachtklierprocedure werd uitgevoerd. Alle patiënten werden gedurende tien jaar gecontroleerd. Bij het ontstaan van lymfekliermetastasen volgde zo nodig alsnog een therapeutische klierdissectie.
Tussen beide groepen was geen significant verschil in de 10-jaars melanoomspecifieke overleving. Wel was er sprake van hogere ziektevrije overleving in de onderzoeksgroep. De schildwachtklierprocedure heeft ook prognostische waarde: de melanoomspecifieke overleving is veel hoger in de groep bij wie geen metastase werd gevonden dan in de groep bij wie dat wel het geval was (85 versus 62 procent).
De toepassing van schildwachtklierbiopsie bij melanoom staat al lange tijd ter discussie. Wetenschappelijk bewijs voor een betere overleving door de procedure ontbrak. Vorig jaar nog betoogde Ingrid Torjesen in British Medical Journal dat een schildwachtklierbiopsie onnodig is bij melanoompatiënten.
Charles Balch en Jeffrey Gershenwald, beiden oncologisch chirurg, wijzen er in hun commentaar nog op dat schildwachtklierprocedure de melanoomspecifieke overleving van mensen die op enig moment een lymfekliermetastase ontwikkelen wél positief beïnvloedt: van de patiënten die bij de eerste ingreep een positieve uitslag te horen krijgen, leeft na tien jaar nog 62 procent. Van de patiënten die tijdens de follow-up de diagnose krijgen slechts 42 procent. Het verbaast hen niet dat de melanoomspecifieke overleving van de hele groep niet significant verbetert, aangezien slechts 20 procent van de biopsiegroep een positieve schildwachtklier had en dus voordeel zou kunnen ondervinden van directe klierdissectie.
De Nederlandse melanoom richtlijn adviseert de schildwachtklierprocedure te reserveren voor patiënten die zo goed mogelijk geïnformeerd willen worden over hun ziekte en prognose. Tot nog toe gebeurt dit bij minder dan de helft van de patiënten.
Noralie Geessink
Lees ook
- Ongelijke zorg bij melanoom
- Overbodige biopsie bij patiënten met melanoom
- Schildwachtklierprocedure bij melanoom
N. Geessink
redacteur,
U heeft gelijk, hartelijk dank voor deze rectificatie. Inmiddels hebben wij de naam in bovenstaand bericht aangepast. Daarnaast zal in het eerstvolgende blad een correctie worden geplaatst.
H.M. Kroon
aios heelkunde, ROTTERDAM
Een kleine rectificatie lijkt mij op z'n plaats: De initiator van dit onderzoek heette Donald Morton, geen David. Nog maar een maand geleden is hij op 79-jarige leeftijd overleden.
Hij zal vooral herinnerd worden als de grondlegger van het sentinel-...nodeconcept. Zoals bij zoveel grote doorbraken in de geneeskunde had ook hij in eerste instantie te kampen met veel ongeloof. Een poster op het WHO-melanoomcongres in 1989 in Venetië, waar dierexperimenteel de stapsgewijze lymfogene disseminatie werd aangetoond, trok weinig belangstelling en het artikel met de eerste resultaten van sentinel-nodebiopsie bij melanoompatiënten werd door verschillende prominente tijdschriften afgewezen alvorens het nu klassieke werk in 1992 geplaatst werd in Archives of Surgery. Snel hierna bleek het concept ook valide voor andere solide tumoren, meest bekend de mamma. Door middel van sentinel-nodebiopsie kan momenteel bij talloze patiënten klierdissectie en de daarmee vaak ernstige mutilatie worden voorkomen. In de V.S. wordt behalve deze behandelingswinst, ook nadruk gelegd op de grote kostenbesparing die het nalaten van klierdissectie met zich meebrengt; alleen al in dat land wordt deze geschat op 3,8 miljard dollar per jaar.
In 2005 werd hij getroffen door een maligniteit. Tijdens een informele voordracht hierna sprak hij n.a.v. de chemotherapiekuren die hem zwaar waren gevallen de hem tekenende woorden: "I was so sick that I even couldn't go to the hospital for work. But of course I phoned everyday".
Het overlijden van Dr. Morton was in de V.S. landelijk nieuws met artikelen in onder andere de New York Times en de Washington Post.