Radiotherapie veroorzaakt zelden tumor

Een behandeling met radiotherapie vergroot het risico op een tweede tumor slechts beperkt. Dat blijkt uit een onderzoek dat op de website van The Lancet Oncology is gepubliceerd.

Nu steeds meer kankerpatiënten langdurig overleven, wordt van belang dat er duidelijkheid komt over de langetermijneffecten van kankerbehandelingen. Hoewel veel studies een verband vonden tussen een verhoogd risico op een tweede tumor en eerdere bestralingen, is niet goed bekend in welke mate radiotherapie leidt tot het ontstaan van nieuwe tumoren.

Met gegevens uit de SEER-database, een verzameling van kankerregistraties, hebben Amy Berrington de Gonzalez c.s. dit risico proberen te kwantificeren. Zij gebruikten data van bijna 650.000 mensen bij wie tussen 1973 en 2002 kanker was gediagnosticeerd en die langer dan vijf jaar na de diagnose in leven waren. Voor vijftien frequent met radiotherapie behandelde tumoren werd het relatieve risico op een tweede tumor berekend, zowel voor patiënten die wel met radiotherapie waren behandeld als die niet waren bestraald.

De onderzoekers schatten dat het ontstaan van ongeveer 8 procent van de tweede tumoren gerelateerd is aan de ontvangen radiotherapie. Dit percentage was afhankelijk van de locatie van de tumor en was bijvoorbeeld lager bij tumoren in het oog of de oogkas (4%) en hoger bij testistumoren (24%). Ook een jonge leeftijd tijdens de behandeling en grote bestralingsvelden waren gerelateerd aan een hoger risico op een tweede tumor.

De onderzoekers schatten dat er vijftien jaar na de diagnose per duizend behandelde patiënten vijf tumoren ontstaan als gevolg van de bestraling.

Of relatief nieuwe bestralingsmethoden zoals intensiteitsgemoduleerde radiotherapie een vergelijkbaar risico geven, kon niet worden onderzocht omdat deze strategie pas veelvuldig gebruikt werd na de onderzochte periode. Dat moet in de toekomst zeker worden bekeken, stellen Berrington de Gonzalez c.s. Zij verwachten echter dat ook dan de conclusie overeind blijft dat de voordelen van radiotherapie aanzienlijk groter zijn dan de nadelen.

Twan van Venrooij

The Lancet Oncology 2011, doi: 10.1016/S1470-2045(11)70061-4: Proportion of second cancers attributable to radiotherapy treatment in adults: a cohort study in the US SEER cancer registries

Lees ook:

• Rubriek MediSein
• Meer nieuws