Laatste nieuws
2 minuten leestijd
Wetenschap

Ontkrachte studies werken lang na

Plaats een reactie

Ondanks hard bewijs dat ze niet werken, blijven bepaalde geneeskundige theorieën niet alleen voortbestaan, maar worden ze soms ook nog ondersteund in wetenschappelijke literatuur. Een sterk staaltje daarvan is te vinden in een publicatie van Athina Tatsioni c.s. (onder wie John Ionannidis, zie ook: MC 26/2007: 1128) in JAMA van 5 december.



Het slikken van vitamine E zou allerlei cardiovasculaire aandoeningen voorkomen, zo bleek uit twee veel geciteerde observationele studies die begin jaren negentig verschenen. Ook nadat grote RCT’s (waaronder de HOPE-trial uit 2000) de onjuistheid van dat verband hadden aangetoond, bleef de gedachte dat vitamine E een beschermende werking heeft in de wetenschappelijke literatuur voortbestaan. Tatsioni c.s. laten zien dat de twee vitamine-E-studies zelfs in 2005 (ruim tien jaar na de oorspronkelijke publicaties en ruim vijf jaar nadat de resultaten waren ontkracht) nog in 50 procent van alle citaties positief werden beoordeeld.



Zelfs in de artikelen waarin de HOPE-trial wél werd geciteerd, concludeerde de meerderheid niet dat vitamine E ineffectief is. Een identiek patroon vonden de onderzoekers toen ze de claims onderzochten over het beschermende effect van bètacaroteen en oestrogeen op het ontstaan van respectievelijk kanker en alzheimer.



Kennelijk krijgen de resultaten van sommige wetenschappelijke studies zoveel aandacht, dat hun impact nog lang nawerkt, ook nadat de resultaten alweer zijn ontkracht door veel betere studies. Opvallend is dat studies gepubliceerd in gespecialiseerde bladen langer vasthouden aan de oorspronkelijke ideeën dan studies in meer algemeen georiënteerde tijdschriften als The Lancet.



Volgens Tatsioni c.s. is onduidelijk wat aan de trage erkenning ten grondslag ligt. Komen de nieuwe data onvoldoende over het voetlicht, worden ze opzettelijk verzwegen of komen onderzoekers na zorgvuldige weging toch tot een conclusie die niet spoort met de uitkomsten van RCT’s? Of is er sprake van bias: onderzoekers blijven vasthouden aan oude voorkeuren en blijven die koste wat kost verdedigen?



Tatsioni c.s. maken twee relativerende opmerkingen bij hun conclusies. In de eerste plaats mag je niet voetstoots uitgaan van de onjuistheid van niet-gerandomiseerde (in dit geval: observationele) studies. Ook de uitkomsten van, soms zelfs grote, gerandomiseerde trials kunnen immers met elkaar in tegenspraak zijn. En ten tweede: als de verdediging van een bepaald standpunt voorkeuren verraadt, dan hoeft dit nog niet te betekenen dat het standpunt daarom niet valide is. Dat zou op zichzelf ook weer een vorm van bias zijn. << HM



JAMA 2007; 298: 2517-26

Wetenschap
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.