Onnodige onrust

De auteurs van het artikel ‘Onnodige onrust’ (MC 12/2009: 504) richten zich tegen mijn pleidooi ‘Laat los die grens’ (MC 18/2008: 764) voor toelating van dames boven de 75 jaar tot het bevolkingsonderzoek op borstkanker. Zij stellen dat ik mij voornamelijk baseer op Amerikaanse studies die weliswaar aanzienlijke sterftedaling aantonen, maar mank gaan door veel verwarrende factoren.

Mijn belangrijkste argument was echter niet de sterftedaling, maar dat vroegdetectie met mammografie boven 75 jaar minstens even effectief is als daaronder en dat vroege stadia van het mammacarcinoom op alle leeftijden beter zijn te behandelen dan late. Een lumpectomie op 80-jarige leeftijd is minder bezwaarlijk dan een mastectomie met 83 jaar.

Het ontzeggen van die voordelen op grond van leeftijd is strijdig met onze grondwet. Tegenstanders poneren dat het nadeel voor oudere vrouwen groter kan zijn dan de voordelen, onder meer door comorbiditeit en non-specifieke sterfte. De Amerikaanse studies steunen die veronderstellingen niet.

In ‘Onnodige onrust’ wordt weer het fabeltje van ‘de tragere progressie van het mammacarcinoom op oudere leeftijd’ opgevoerd, waaruit blijkt dat Van Leeuwen c.s. mijn artikel niet goed hebben gelezen.

Verder stellen ze dat bewezen kosteneffectiviteit een absolute voorwaarde is voor toelating. Hetgeen onzin is: kosteneffectiviteit was geen voorwaarde voor de verhoging van de leeftijdsgrens tot 75 jaar en bij de veel duurdere preventie van cervixcarcinoom met HPV-vaccinatie is zelfs nog niet aangetoond óf het cervixkanker kan voorkomen.

Ten slotte: waarom wordt het niet overgelaten aan betrokkenen zelf, naar voorbeeld van Engeland, Israël en Zweden, waar ieder die dat wenst kan blijven deelnemen na het bereiken van de leeftijdsgrens.

Wie niet tegen onrust kan, mag gerust afhaken. Dat mag trouwens al op jongere leeftijd, want ook bij ons worden de vrouwen niet ‘onderworpen aan screening’ zoals onze collega’s in Groningen schrijven, maar doen ze vrijwillig mee, net als in Amerika.

Rotterdam, april 2009
prof. emeritus D.W. van Bekkum