Microbiologen kibbelen over mutatie griepvirus

Dat het Nieuwe Influenza A (H1N1)-virus zou kunnen muteren naar een veel dodelijker virus is pure speculatie. Dat zegt medisch microbioloog Miquel Ekkelenkamp.

Tijdens de grieppandemie van 1918 zou zich een dergelijke mutatie hebben voorgedaan. Maar er bestaat volgens Ekkelenkamp geen enkel wetenschappelijk artikel dat uitlegt wat er precies zou moeten muteren en hoe groot de kans daarop is. ‘Een theorie met zulke grote gevolgen voor het beleid, moet je toch op zijn minst verwoorden in een artikel. Nu is men onnodig ongerust gemaakt.’

Volgens Menno de Jong, hoogleraar klinische virologie aan het AMC, zijn er inderdaad geen bewijzen voor de theorie, ‘die onder vakgenoten algemeen bekend is’.

Maar volgens De Jong bestaan er ‘uitstekende epidemiologische aantekeningen’ waarin de eerste griepgolf van 1918 wordt beschreven als ‘een uitgebreide wereldwijde epidemie van een milde griep met lage mortaliteit’. ‘Pas later dat jaar maakte de griep miljoenen slachtoffers. Het virus uit die tweede golf is gereconstrueerd, maar de eerste variant van het virus kennen we niet. Dat het virus in de tussenliggende periode is gemuteerd, is geen gekke gedachte.’

Het Nieuwe Influenza A (H1N1)-virus lijkt in dit opzicht op dat van 1918, dat ook rechtstreeks van dieren (vogels) op mensen is overgegaan. De evolutie van een virus na zo’n recente overstap uit het dierenrijk is minder goed voorspelbaar, zegt De Jong.

Microbioloog Miquel Ekkelenkamp blijft bij zijn standpunt. ‘Zo mild was de griep aanvankelijk niet. In Engeland stierf tijdens de piek in de lente al 0,04 procent van de bevolking, tijdens de piek in de herfst was dat 0,4 procent. Een factor tien, maar in beide gevallen heel veel slachtoffers.’

Ekkelenkamp heeft nog een bezwaar: ‘De mutatie moet zich op een bepaald tijdstip en bepaalde plaats hebben voorgedaan, waarna de ernstige vorm van de griep zich geleidelijk mondiaal zal hebben verspreid. Maar dat is niet wat je ziet: de piek van de Spaanse Griep deed zich aan beide zijden van de Atlantische oceaan precies tegelijkertijd voor.’ Klopt niet, aldus De Jong: ‘De piek deed zich weliswaar in kort tijdsbestek (oktober-november) vrijwel overal voor, maar niet precies tegelijk. Tussen de piek in New York en London bijvoorbeeld zat een week of twee. Misschien genoeg tijd voor een oversteek per boot.’

HM

Lees ook

• de aantekeningen over de griepgolf in 1918
• Mexicaanse griep muteert
• Evoluerend griepvirus, tentoonstelling t/m 25 oktober
• het Griepdossier
  

TU-Delft: Actualiteitsdebat: De mexicaanse griep. 

filmpje over griepvirussen, met online game The Great Flu

Het is aardig dat de mutatie-believers zo selectief zijn met wat ze vertellen. Twee weken tussen Londen en New York, waarin wellicht een boot is overgevaren... Tsja.
Bijgevoegd een weergave van de sterfte in vier hoofdsteden die meededen aan de eerste wereldoorlog. Parijs, Berlijn en New York liepen wel precies tegelijk. Waren transatlantische vluchten toen eigenlijk al mogelijk?

Miquel Ekkelenkamp