Kamer ziet observatiemaatregel ggz niet zitten
1 reactieEen meerderheid van de Tweede Kamer wil een observatiemaatregel schrappen uit nieuwe wetgeving rond gedwongen geestelijke gezondheidszorg. Maar minister Edith Schippers (VWS) hecht aan de maatregel, die door psychiaters is bekritiseerd.
Schippers werkt aan een vernieuwing van de Wet Bopz (Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen). De Tweede Kamer debatteerde donderdagavond over haar alternatieve wetsvoorstel, de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg, waar al enkele jaren aan wordt gesleuteld. Daaraan voegde Schippers afgelopen zomer een observatiemaatregel toe. Die maakt het mogelijk dat iemand maximaal drie dagen kan worden opgesloten voor observatie, voorafgaand aan een beslissing of er zorg onder dwang aan iemand wordt opgelegd.
De SP toonde zich kritisch over het feit dat mensen, zonder toetsing van een rechter vooraf, tijdelijk kunnen worden opgesloten, en gedurende de observatieperiode geen zorg zouden krijgen. Een SP-amendement om de maatregel weer te schrappen, kon in ieder geval rekenen op steun van PvdA, D66, PvdD, PVV, GroenLinks en ChristenUnie, en daarmee een Kamermeerderheid, zo werd duidelijk.
GroenLinks-Kamerlid Linda Voortman drong bij de minister aan om de kritiek van ggz-professionals op de maatregel serieus te nemen. ‘Zij hebben dagelijks met de doelgroep te maken.’ De PvdA noemde de maatregel ‘niet proportioneel’ nu vrijwillige ggz nog niet overal voldoende voor handen is. ‘Gedwongen opgesloten worden kan zeer, zeer traumatiserend zijn’, benadrukte PvdA-Kamerlid Lea Bouwmeester. De VVD vond juist dat burgemeesters in de kou werden gelaten zonder deze maatregel.
Schippers betoogde dat de maatregel bedoeld is voor een specifieke groep: mensen van wie zeker is dat ze een psychiatrische stoornis hebben, maar van wie nog niet vaststaat dat ze een gevaar voor zichzelf of hun omgeving vormen. ‘De observatiemaatregel dient om de ernst van het gevaar te onderzoeken. Die gaat vooraf aan een crisismaatregel’, probeerde Schippers de Kamer te overtuigen. Bij een crisismaatregel kan iemand gedurende 18 uur worden vastgezet voor observatie, en die maatregel is voor situaties waarbij er duidelijk gevaar voor zichzelf of de omgeving dreigt maar nog niet zeker is iemand een psychiatrische stoornis heeft. Daarbij moet worden vastgesteld of iemand een stoornis heeft, of bijvoorbeeld onder invloed van drugs verward handelde. Schippers: ‘De observatiemaatregel is dus voor spiegelbeeldige situaties’.
Met name patiënten die zorg mijden kunnen hiermee als uiterste redmiddel tot zorg worden gedwongen, aldus Schippers: ‘De observatiemaatregel is voor een andere groep: de stille groep, die zorg niet toelaat, maar waarvan je alle signalen dat het misgaat ziet aankomen.’ Ze bestreed het beeld dat iemand tijdens een toegepaste observatiemaatregel geen zorg ontvangt, aangezien iemand ‘in een gewone zorgsetting’ wordt ondergebracht. Ze toonde zich wel bereid om dat zorgaspect beter te benadrukken in de wettekst. ‘Drie dagen opsluiten verandert niks aan zorgmijdend gedrag’, reageerde SP-Kamerlid Renske Leijten later in het debat fel.
De minister raadde het amendement dan ook af, wat betekent dat de Tweede Kamer er nu over moet stemmen om de minister alsnog zover te krijgen dat ze hem eventueel opvolgt. Schippers gaf aan te mikken op medio 2018 dat de nieuwe wetgeving van kracht wordt.
De nieuwe wet regelt dat gedwongen zorg voortaan ook thuis kan plaatsvinden, in plaats van enkel in een zorginstelling. Volgens Schippers komt er op korte termijn een richtlijn in consultatie over hoe die zogenaamde ambulante dwangzorg eruit kan zien. ‘Fixatie of isolatie kan niet, maar je kunt wel denken aan poliklinische behandeling of gedwongen medicatie’, suggereerde ze.
De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) zei onlangs in Medisch Contact dat de nieuwe ggz-wet zich te veel richt op het voorkomen van overlast door verwarde personen, in plaats van op een juiste behandeling. De vereniging spreekt van een teruggang van ‘behandelwet naar beveiligingswet’, vanwege die observatiemaatregel. Deze zorg uitten psychiaters in het najaar ook al in de hoorzitting in de Kamer.
Lees ook:
W.J. Duits
Bedrijfsarts, HOUTEN Nederland
Er bestaat toch de mogelijkheid van IBS of Rechterlijke machtiging? Wat is nu de toegevoegde waarde van deze maatregel?
Kan het niet zo zijn dat door de vergaande bezuinigingsmaatregelen en ook de wat bijzondere wijze van financieren van de GGZ (beta...ling achteraf) dat de capaciteit bij de GGZ te sterk is afgenomen om tot goede zorg te komen?
Het lijkt er nu sterk op dat door middel van "window dressing" de Minister de aandacht afleidt van het werkelijke probleem. Te weinig capaciteit.