Geen causaal verband RSV-infectie en astma

Het is een vraag die al jaren onbeantwoord is: bestaat er een causaal verband tussen lagere luchtweginfecties veroorzaakt door het respiratoir syncytieel virus (RSV) en astma op latere leeftijd in de kindertijd? Een RCT door Nienke Scheltema e.a. (UMC Utrecht) waarvan de resultaten zijn gepubliceerd in The Lancet Respiratory Medicine geeft nu een – voorlopig – antwoord: dat causale verband lijkt er niet te zijn.

Scheltema e.a. gaven in hun onderzoek prematuur geboren, maar verder gezonde kinderen (n=395) in hun eerste ‘RSV-seizoen’ palivizumab of een placebo en gingen vervolgens tot aan hun zesde levensjaar na of de kinderen astma of een piepende ademhaling kregen en hoe hun longfunctie was. Het monoklonale antilichaam bleek zeer effectief als profylaxe, en ouders rapporteerden in het eerste levensjaar ook minder piepende ademhaling, maar op basis van objectieve diagnostische criteria vertoonden beide groepen uiteindelijk geen verschil in astma of longfunctie.

Eerdere observationele studies en gerandomiseerde trials waarin ook het effect van een monoklonaal antilichaam werd nagegaan lieten – op één onderzoek na – wel een gunstig effect zien op piepende ademhaling later in het leven van kinderen.

Volgens commentator Katherine O’Brien (Johns Hopkins Bloomberg School, Baltimore) toont de trial van Scheltema e.a. aan hoe belangrijk het is om uit te gaan van goed gedefinieerde, objectieve uitkomstmaten en niet louter af te gaan op de subjectieve waarnemingen van ouders. In deze trial waren de ouders niet geblindeerd voor de behandeling en omdat veel meer kinderen in de placebogroep luchtweginfecties opliepen door RSV dan in de groep die palivizumab kreeg, is het goed mogelijk dat ouders gebiased waren op het moment dat ze rapport uitbrachten over de gezondheidstoestand van hun kinderen.

Infectie met RSV is mondiaal overigens geen gering probleem: jaarlijks sterven naar schatting ruim 118 duizend kinderen aan de infectie en meer dan 3,2 miljoen kinderen worden opgenomen. Momenteel zijn meerdere klinische trials gaande waarin het effect van vaccins voor moeder en kind, en langdurig werkende monoklonale antilichamen worden getest.

www.thelancet.com/respiratory | To wheeze or not to wheeze: the question of RSV prevention | Respiratory syncytial virus prevention and asthma in healthy preterm infants: a randomised controlled trial