Laatste nieuws
Simone Paauw
Simone Paauw
7 minuten leestijd
veiligheid

‘Dood door covid-19? Dat kan niet en pikken we niet!’

14 reacties
Getty Images
Getty Images

Huisarts Robert-Jan van Rijn benoemt covid-19 als doodsoorzaak van een patiënt, waarna de coronakritische zoon van de overledene een hetze tegen de arts begint. De verdachtmakingen zijn zo agressief dat Van Rijn besluit aangifte te doen. In maart komt de zaak voor de rechter.

Laat in de avond van 14 februari 2021 vult huisarts Robert-Jan van Rijn een overlijdens­verklaring in van een net overleden patiënt. Dat blijkt het startschot van een hetze tegen Van Rijn, georganiseerd door de zoon van de overledene, die zich niet kan neerleggen bij de ingevulde doodsoorzaak – respiratoire insufficiëntie veroorzaakt door covid-19. Beide partijen doen aangifte tegen elkaar. In maart dient een rechtszaak tegen de zoon.

Lijkschouw

Rond 23.10 uur krijgt Van Rijn, die nachtdienst heeft op huisartsenpost De Limes in Alphen aan den Rijn opdracht om een lijkschouw uit te voeren. Van de triagist en de in het huis aanwezige ambulanceverpleegkundige krijgt hij te horen dat de 85-jarige patiënt vier dagen eerder positief is getest op covid-19. Hij was plots in elkaar gezakt en werd tevergeefs gereanimeerd. Er waren vooraf geen bijzondere symptomen van covid-19 en ook geen cardiale symptomen. Van Rijn bekijkt het lichaam, maar ziet geen opvallende zaken. Hij vermoedt dat er sprake is geweest van hypoxie of trombose/longembolie als gevolg van covid-19. Maar omdat dat niet aangetoond kan worden tijdens een lijkschouw, besluit hij de verklaring te verruimen naar respiratoire insufficiëntie veroorzaakt door covid-19.

Hij vult dit als vermoedelijke doodsoorzaak in op het B-formulier – hetgeen bij een natuurlijk overlijden gebeurt ten behoeve van de doodsoorzakenstatistieken van het CBS – dat gewoonlijk, verzegeld, achterblijft bij de naasten om te worden verzonden door de uitvaartondernemer.

Vanaf dat moment komen de zoon van de overleden patiënt en Van Rijn lijnrecht tegenover elkaar te staan. De uitleg van beide partijen over de gebeurtenissen, lopen dan ook nogal uiteen, zo blijkt uit diverse stukken die Medisch Contact heeft ingezien.

Ultimatum

De familie blijkt er niet van overtuigd te zijn dat er werkelijk sprake is geweest van een besmetting met het coronavirus en spreekt in eerste instantie van een fout­positieve test. Later stellen ze dat er helemaal geen test is gedaan en dat de patiënt is overleden door hartfalen – hij was al jarenlang hartpatiënt. Als Van Rijn, volgens zijn eigen lezing, diezelfde avond voorstelt om een obductie te laten doen, om zo meer zekerheid te krijgen, wordt dat van de hand gewezen. Maar volgens de zoon is er die avond niets gezegd over een obductie.

De volgende ochtend krijgt Van Rijn een van de zoons boos aan de telefoon. De avond ervoor was de verzegelde envelop met daarin het B-formulier door de familie geopend en volgens de zoon klopte de doodsoorzaak die Van Rijn had genoteerd niet. De eigen huisarts van de vader – die het lichaam niet heeft gezien – zou het daarmee eens zijn. Opnieuw stelt Van Rijn een obductie voor, die wederom wordt afgewezen. Uiteindelijk sluit de zoon het gesprek af met een ultimatum: Van Rijn heeft tot 13.00 uur de tijd om bij hen langs te komen en de doodsoorzaak op het formulier aan te passen, anders zal hij allerlei stappen ondernemen, zoals aangifte doen bij de politie en hem voor het tuchtrecht slepen. Van Rijn, die vindt dat hij het formulier naar eer en geweten heeft ingevuld, deelt mee dat hij niet terug zal komen op zijn besluit.

Haatmails

In de daaropvolgende dagen doet de zoon inderdaad aangifte vanwege valsheid in geschrifte. Waarop de politie Van Rijn als verdachte verhoort – mede omdat de zoon zou hebben verklaard dat de arts voor het registreren van covid-19 30 duizend euro per casus zou ontvangen.

Dit is een theorie die de zoon in de maanden daarna nog diverse keren aanhaalt in eigen publicaties over de kwestie. Hij is actief als schrijver bij CommonSenseTV, een onlineplatform dat zich onder meer afzet tegen de overheid en ‘mainstream media’ en zich richt op een coronakritisch publiek. Op 22 februari plaatst hij een eerste artikel over de in zijn ogen onjuiste registratie van de doodsoorzaak door Van Rijn, die hij met naam en toenaam benoemt en van wie hij een foto plaatst.

In een vervolgartikel stelt hij dat het voor artsen wereldwijd lucratief is om als doodsoorzaak covid-19 op te geven, hij haalt allerlei voorbeelden uit het buitenland aan als ‘bewijs’. Zij zouden hoge bedragen ontvangen voor elke covid-19-­patiënt en nog meer voor elke overleden covid-19-patiënt. In New York zouden patiënten uit winstbejag zelfs worden vergast via zuurstofmaskers. CommonSenseTV promoot de artikelen over Van Rijn onder meer op Twitter met teksten als: ‘PAS OP VOOR DEZE CORRUPTE ARTS’ en ‘Dit is de “foute dokter” die zonder enige kennis van het dossier van de patiënt, zonder ook maar iets te vragen, een hartpatiënt als #coronadode registreert’. Als reactie daarop reageren mensen met teksten als: ‘Blijf uit de buurt van dr. Van Rijn (zijn praktijkadres) een gevaarlijke gek’ en woorden als moordenaar en nazizwijn. Sinds CommonSenseTV enige tijd offline is geweest, zijn deze artikelen en tweets niet meer te vinden. Maar sinds de website een herstart heeft gemaakt, wordt in nieuwe artikelen weer gesteld dat wordt betaald voor elke coronadode en dat dat in de artikelen van destijds is aangetoond – waarbij wordt verwezen naar de artikelen van onder meer het AD.

Volgens de zoon ontvangt een arts 30 duizend euro voor het registreren van een covid-19-casus

De berichtgeving op CommonSenseTV roept enorm veel reacties op, vertelt Van Rijn. ‘We kregen in mijn praktijk te maken met een stroom aan haatmails, berichten, telefoontjes en zelfs een doodsbedreiging. Elke keer als er weer iets over werd gepubliceerd laaide dat weer op. Ook op een Alphense nieuwssite en in de vele regionale edities van het AD verschenen verschillende artikelen – waarbij het AD het B-formulier integraal afdrukte. Ik kon mezelf niet verdedigen zonder mijn beroepsgeheim te doorbreken. Ik heb een klacht ingediend bij de Raad voor de Journalistiek over de schending van de privacy van de patiënt, maar die is niet-­ontvankelijk verklaard, omdat ik geen belanghebbende zou zijn – míjn privacy was niet geschonden. In een maatschappij die toch al verregaand gepolariseerd was door corona richtte deze man een publiek tribunaal op, puur om mij zwart te maken. De impact was heel groot op mij als persoon en ook op mijn praktijk. Dat mijn integriteit zo ter discussie werd gesteld, heeft mijn vertrouwenspositie als huisarts heel erg aangetast. Een handvol patiënten is weggegaan uit mijn praktijk en vooral op de hap kreeg ik af en toe opmerkingen van patiënten, zo van: “Als je maar niet gaat zeggen dat het corona is!” Hoe kan ik mijn vak dan nog uitoefenen? Wat als het wél corona is? Ik werd er echt onzeker van. Daarnaast was het beangstigend dat de berichten zo op mij als persoon gericht waren, mijn praktijkadres vaak werd genoemd en mijn foto telkens weer werd gebruikt. Ik was echt bang dat ze mijn privéadres ook zouden delen en dat ze me dan thuis zouden komen opzoeken. Sommige mensen waren echt nietsontziend in hun reacties – zet die huisarts tegen de muur – dat soort dingen. Het was een enorm stressvolle periode.’

Tuchtcollege

De rust keert voor Van Rijn pas weer terug in de periode dat het tuchtcollege de klacht van de zoon behandelt – wat ongeveer samenvalt met het tijdelijk verdwijnen van CommonSenseTV. Het regionaal tuchtcollege Den Haag maakt op 22 december 2021 in een korte uitspraak korte metten met de klachten van de zoon en oordeelt onder meer dat Van Rijn op grond van de hem ter beschikking staande informatie en zijn onderzoek in redelijkheid tot de gestelde doodsoorzaak heeft kunnen komen.

Eind april 2021 besluit de officier van justitie al geen strafrechtelijk onderzoek in te zetten naar aanleiding van de aangifte van de zoon tegen Van Rijn. De officier van justitie stelt in een brief aan Van Rijn dat er geen sprake is van een redelijk vermoeden van een strafbaar feit en seponeert de zaak. Daarbij stelt de officier van justitie dat het aan de behandelend arts of forensisch arts die het lichaam schouwt, is om een inschatting te maken van de reden van het overlijden en niet aan niet-medici. Het is dan ook niet aan het Openbaar Ministerie om daar een (medisch) oordeel over te vormen, vindt de officier.

Deze relatief nieuwe vorm van agressie tegen zorgver­leners kan niet worden getolereerd

Aan de kaak stellen

Van Rijn doet echter op 24 februari 2021 ook aangifte tegen de zoon, vanwege smaad, bedreiging en schending van het briefgeheim. In tegenstelling tot de aan­­gifte van de zoon tegen Van Rijn, besluit de officier van justitie hier wél tot vervolging over te gaan. Op 28 maart a.s. komt de zaak voor de rechter in het paleis van justitie in Den Haag. Na een jaar van relatieve rust, begint voor hem de spanning weer te stijgen, zegt Van Rijn. ‘Het heeft zo lang geduurd voordat de zaak voorkomt, dat ik bang was dat uitstel afstel zou betekenen. Ik heb mezelf ook afgevraagd of ik het nu allemaal weer moet oprakelen. Maar ik vind het heel belangrijk dat deze relatief nieuwe vorm van agressie tegen zorgver­leners niet wordt getolereerd. Daarom wil ik het aan de kaak stellen. Het gebeurt steeds vaker dat patiënten, of naasten van patiënten, klachten indienen, of daarmee dreigen. Of dreigen naar “de media” te stappen. Terwijl er objectief in medisch opzicht of in de bejegening niks is misgegaan. Ze doen dat om hun zin te krijgen, om je een hak te zetten als ze hun zin niet hebben gekregen. Ze proberen je bewust in een slecht daglicht te zetten bij je werkgever in de hoop dat je genadeloos op je flikker krijgt, van je leidinggevende of het tuchtcollege. Ze weten dat het hun woord tegen het jouwe is – in de spreekkamer zijn er meestal geen getuigen bij. Als mensen dit doen is het nooit vanuit de wens het zorgproces te verbeteren. Het heeft niks te maken met zorgen over de kwaliteit van zorg. Het is gewoon een vorm van zorgverleners pakken.’

Lees ook:
Nieuws Achter het nieuws levenseinde veiligheid intimidatie aangifte covid-19
  • Simone Paauw

    Simone Paauw interviewt het liefst de ‘gewone arts’ met een bijzonder verhaal. Ze heeft aandacht voor diversiteit en inclusie in de breedte, discriminatie en grensoverschrijdend gedrag (op de werkvloer) en de positie van vluchtelingen en vluchteling-artsen. (Gezondheids)recht en medisch tuchtrecht hebben haar bijzondere interesse.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • B. Kirchhof

    Co-assistent chirurgie, Leiden

    Veel sterkte voor Robert-Jan van Rijn. Het geeft mij vertrouwen om te zien dat de beroepsgroep waar ik hopelijk later toe zal behoren een grens stelt, en alleen excuses niet meer voldoende is. Ik hoop dan ook dat de rechter een passende straf zal gev...en aan de gedaagde om een signaal te geven aan de 'wappies' dat smaad en laster niet langer ongestraft zal blijven. Helaas lijken we in een maatschappij te leven waarbij dit steeds meer genormaliseerd wordt...

    [Reactie gewijzigd door Kirchhof, Bas op 19-01-2023 18:45]

  • P.L.M.L. Gruijters

    Huisarts n.p.

    Deze casus laat in extreme mate een onevenwichtigheid in de relatie arts-patient zien. Enerzijds o.a. persoonsgerichte zorg, empathie, shared decisionmaking. Anderzijds de mogelijkheid om zonder kans op weerwoord een arts publiekelijk aan te klagen. ...In dit geval zelfs als het niet de patiënt zelf betreft, het gebaseerd is op pertinente onzin, het gedrag (openen verklaring) niet deugt en een oplossing (obductie) wordt afgewezen.
    Arts en patiënt zijn in principe gelijkgericht maar door dit aspect kan een arts vogelvrij worden. Zonder dat het expliciet benoemd wordt, beïnvloedt het ons handelen.
    Bij deze casus zou nadrukkelijke betrokkenheid van de beroepsorganisaties (KNMG, LHV) gewenst zijn om dit probleem eens duidelijk aan de orde te stellen.
    Veel sterkte voor Robert-Jan van Rijn en complimenten voor zijn handelen.

  • M.B.R. Buurman

    huisarts, Amsterdam

    Beste collega van Rijn,

    Wat een nachtmerrie moet dit zijn voor u. Ik hoop niet dat mij en andere collega's dit ooit overkomt en wil u daarom van harte bedanken voor de aangifte die u heeft gedaan tegen deze kwaadaardige zoon. Als in de komende re...chtszaak duidelijk wordt, en dat kan bijna niet anders, dat deze zoon u onrecht aangedaan heeft dan maakt dat de kans kleiner dat anderen zijn voorbeeld zullen volgen.
    U moet hier nu opnieuw doorheen, dat is naar maar hopelijk geeft het u uw zekerheid als arts terug en andere collega's een bewijs dat een hetze tegen een arts niet ongestraft blijft. Heel veel steun bij de komende rechtszaak en nogmaals mijn hartelijke dank.

  • E. Wannee

    Forensisch arts

    Als ik, als forensisch arts, de lijkschouw zou hebben gedaan dan zou deze zoon geen enkele mogelijkheid gehad hebben om het doodsoorzaakformulier illegaal te openen en het vervolgens zelfs in de openbaarheid te brengen.
    Forensisch artsen versturen di...t formulier al vele jaren digitaal, via een beveiligde internetverbinding direct naar het CBS. Eveneens verloopt het berichtenverkeer naar gemeente en Openbaar Ministerie via digitale weg.
    Inmiddels is de digitale werkwijze ook wettelijk toegestaan. (Tot die tijd deden wij het in het kader van een 'experiment'.) Het wordt hoog tijd dat de software van behandelend artsen zover is aangepast dat ook zij hun overlijdenspapieren digitaal kunnen versturen. Laten we hopen dat deze casus daar extra vaart achter zet. Welkom in de 21e eeuw!

    En: collega Van Rijn: heel veel sterkte gewenst; ik sta geheel aan uw zijde.

    Tot slot: het verzegelde formulier is vertrouwelijk en behoort gesloten aan te komen bij de gemeente van overlijden, die het ongeopend moet doorsturen naar het CBS (Artikel 12a lid 3). Als deze een geopend formulier ontvangt dan hoort m.i. ook de gemeente aangifte te doen van schending van het briefgeheim.

    [Reactie gewijzigd door Wannee, Erik op 13-01-2023 13:24]

  • B. Sturm

    Patholoog, Middelburg

    Vreselijke gang van zaken met als doel het beschadigen van mensen. Ik blijf me verbazen hoe hoogtechnologische platformen zoals sociale media ons terugbrengen, naar hedendaagse middeleeuwse praktijken zoals deze. Ik hoop dat de uitspraak van de recht...er recht doet aan de ervaren gevoelens van de betrokken huisarts(en) en het AD ook verslag doet van deze uitspraak met een kritische noot op het eigen journalistieke handelen.

    Sterkte.

  • M.A. van Bodegom

    Huisarts, Utrecht

    Veel sterkte collega Van Rijn. Wat begint als een schouw is al bijna een jaar een nachtmerrie voor u. Veel sterkte in de rechtszaak en heel fijn dat u die aangaat, zodat duidelijk wordt hopelijk dat er niet zomaar een hetze gevoerd kan worden.

  • J.H. Leenders

    arts, Leeuwarden

    Ik hoop niet dat coll. Sparreboom de zoon als patiënt heeft, immers dan zitten we met het beroepsgeheim.
    Sowieso wordt het geheim doorbroken mbt de overleden vader; een huisarts mag zelfs niet melden of iemand bij hem als patiënt staat ingeschreven ....

    • A. Sparreboom

      Huisarts, Alphen aan den Rijn

      Dat snap ik, echter ook hier gaat het erom dat in het artikel onwaarheden staan ten aanzien van mijn handelen. Dat is nou precies het probleem in het verhaal van de collega. Dan zou je jezelf dus niet mogen verweren en dat kan nooit de bedoeling zijn....

      • J.H. Leenders

        arts, Leeuwarden

        " kan nooit de bedoeling zijn" >> interpretatie.
        Het mag niet, punt uit. Alleen in een rechtszaak is het toegestaan.
        Het enige wat je kunt zeggen is : " daar heb ik geen actieve herinnering aan ".

        • E. Wannee

          Forensisch arts

          Collega Sparreboom heeft nergens geschreven dat de ZOON een patiënt van hem is. Maar zelfs als dat wel het geval zou zijn, hebben we het hier niet over een arts-patiëntrelatie, want het gaat helemaal niet om medische informatie over deze zoon. Daarom... is de arts in deze zaak niet gebonden aan het beroepsgeheim. En dan is er niets op tegen om zich te verweren tegen een leugen.

        • A. G?bel

          Huisarts, Amstelveen

          @ J.H. Leenders: Beroepsgeheim is belangrijk, maar er zitten wat mij betreft wel grenzen aan. En die worden bereikt als een huisarts in de openbaarheid zó ongelooflijk geweld en onrecht wordt aangedaan dat het echt schadelijk is. Dan dient dit in die...zelfde openbaarheid besproken te kunnen worden (uiteraard zonder de naam van de patiënt en medische details te noemen). Het uitgangspunt lijkt mij hier dat de patiënt zelf hier de zaak in de openbaarheid brengt en zichzelf en de arts al met elkaar in verband brengt. Als je daar op ingaat schendt je het beroepsgeheim toch niet? Het gaat er natuurlijk om wat je prijsgeeft, maar vertellen dat je de procedure keurig hebt gevolgd en tot een weloverwogen diagnose bent gekomen en dat daar geen geld mee gemoeid is en dat dat een smadelijke opmerking van de patiënt is, zonder verder iets te noemen, lijkt me te moeten kunnen. De zoon heeft de arts nota bene met foto en naam in de krant gezet en beschuldigd van absurde flauwekul. Dat kun je toch niet zomaar over je kant laten gaan?
          Als je zou antwoorden 'daar heb ik geen actieve herinneringen aan', wat je neem ik aan met een knipoog zegt, lijkt het alsof je er wel mee te maken hebt maar het je niet kan herinneren.
          Waar is ons recht om ons te verdedigen tegen schadelijke flauwekul?

        • Huisarts, Streefkerk

          Bart Bruijn

          Met het door de zoon aanspannen van de tuchtzaak, die uit de aard der zaak openbaar is, is het beroepsgeheim in dezen vervallen. En zo simpel is dat. De zaak is openbaar.

          Tuchtklagers behoren hiervoor door de tuchtraden ook gewaars...chuwd te worden en dat gebeurt ook meestal.

        • A. Sparreboom

          Huisarts. , Alphen aan den Rijn

          Ik begrijp wat je zegt, maar als dit zo gesteld wordt, dan zou het hele artikel niet geschreven mogen worden. Dit staat vol met medische feiten die onder beroepsgeheim vallen. Misschien eens goed verdiepen in deze casus en de enorme impact op de coll...ega. Hij is bedreigd en beschimpt mede doordat hij zich niet kon verweren . Enig begrip zou daarbij op zijn plaats zijn. Verder lijkt het mij wijs om hier verder niet meer op reageren.

  • A. Sparreboom

    Huisarts , Alphen aan den Rijn

    Ik was de huisarts van deze overleden patiënt. In het artikel staat dat ik het eens zou zijn met de zoon van meneer. Dit is niet juist. Ik heb de zoon de ochtend na het overlijden gesproken en aangegeven dat de precieze doodsoorzaak alleen met zekerh...eid gesteld kon worden door obductie. Daarnaast heb ik gezegd dat ik ook COVID als doodsoorzaak zeer aannemelijk vond en dat ook zo gesteld zou hebben. De familie heeft dit daarna verdraaid en heeft daarna meerdere leugens verspreid. Collega Van Rijn en ikzelf hebben daarna veel overleg over deze casus gehad. Hopelijk zal de rechter hier dan ook de huisarts steunen en op deze manier een einde maken aan het vogelvrij zijn van ons beroep.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.