Bedrijfsartsen: vereenvoudig de regels voor aanstellingskeuringen

Bedrijfsartsen handelen bij aanstellingskeuringen soms in strijd met de regels. Van de keurende bedrijfsartsen geeft 15 procent toe in 2003 wel eens een keuring te hebben uitgevoerd onder druk van arbodienst of opdrachtgever, die in strijd was met de wetgeving.

Dit blijkt uit een evaluatie van het Besluit Aanstellingskeuringen die vorige week is verschenen.

De leidraad Aanstellingskeuringen bepaalt waar bedrijfsartsen sollicitanten en potentiële werknemers op mogen keuren. Dus bijvoorbeeld níet op het hiv-virus wanneer aanwezigheid daarvan geen enkel risico voor de functie met zich meebrengt. Maar een bakker die met meel gaat werken, mag in een sollicitatieprocedure wel worden getest op allergie en astma.

Bedrijfsartsen, het management van arbodiensten en de werkgevers zijn echter vaak niet goed bekend met de wetgeving, blijkt uit de evaluatie. En onder druk van de werkgever blijken bedrijfsartsen nog altijd soms onrechtmatige keuringen uit te voeren.

‘Het systeem loopt steeds beter, maar nog niet goed genoeg’, erkent Pieter Rodenburg, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB). ‘Ik denk dat dit vooral komt doordat de regelgeving te ingewikkeld is.’ Rodenburg pleit voor vereenvoudiging van de regels voor aanstellingskeuringen, vooral voor het midden- en kleinbedrijf. ‘Heeft een bakkerszaak snel een nieuwe werknemer nodig, dan zou het bedrijf zelf met de bedrijfsarts moeten kunnen overleggen. De bedrijfsarts kan vaststellen welke keuring relevant is en welke niet. Op een formulier kan hij kenbaar maken op welke medische eigenschappen hij zal letten, die in relatie staan tot de functie-eisen. Voor kleine bedrijven is dat eigenlijk genoeg; op die manier kunnen zij ook de geest van de wet naleven. Ze hoeven dan niet de hele procedure te doorlopen van overleg tussen werkgever en werknemer en een schriftelijk advies van de arbodienst.’

Bedrijfsartsen weten vaak niet goed welke regelgeving nu het zwaarst weegt of voorgaat, blijkt uit het evaluatierapport. Ook dit herkent Rodenburg. ‘Wanneer bijvoorbeeld een piloot  onwel zou worden, kan dit zware gevolgen hebben voor een hele omgeving. Om die risico’s te verkleinen zijn er speciale regels, maar de arts weet soms niet of die prevaleren boven het belang van de te keuren piloot.’

De complexiteit van de regels en de hiërarchie tussen de verschillende wetten kunnen gemakkelijk leiden tot onjuiste interpretatie van de wet- en regelgeving, erkennen de onderzoekers die de aanstellingskeuringen hebben geëvalueerd. Zij schrijven: ‘Een taak is hier weggelegd voor zowel de overheid als brancheorganisaties om eenduidigheid en consistentie aan te brengen in het huidige stelsel van wet- en regelgeving.’

Deze handschoen pakt Rodenburg graag op. ‘Als beroepsvereniging proberen wij dit te stimuleren. Wij willen eenvoudiger regels voor de eenvoudige keuringen. Om meer helderheid te scheppen in de hiërarchie van de regelgeving heeft de NVAB al enige tijd het project Wettelijk Verplichte Medische Keuringen lopen. Ik denk dat het niet voor niets is dat dit project door Sociale Zaken wordt gesubsidieerd.’ << Eveline Brandt