Laatste nieuws
Hanneke Kouwenberg
10 minuten leestijd
gender

Artsen moeten zich laten horen in het genderdebat

De beleving gaat zwaarder wegen dan het biologische geslacht

49 reacties
Getty Images
Getty Images

De Tweede Kamer behandelt binnenkort een wetsvoorstel dat het voor iedereen mogelijk maakt om zonder tussenkomst van een deskundige het geslacht in zijn of haar geboorteakte te veranderen. Arts Hanneke Kouwenberg maakt zich zorgen over de verstrekkende implicaties hiervan, ook voor artsen. Kinderarts en ethicus Martine de Vries geeft daarop een commentaar.

Begin juni oordeelt de Tweede Kamer over een wetswijziging waardoor mensen zonder tussenkomst van een medicus of psycholoog hun geslacht juridisch kunnen laten wijzigen.

Ik verbaas mij erover dat de medische wereld niet meedoet aan het debat over deze wetswijziging en aan het gender­debat. Want dit wetsvoorstel raakt de gezondheidszorg in haar kern en bedreigt de kwaliteit ervan.

Er zijn twee wetsvoorstellen in behandeling die in het gender­debat relevant zijn. Het eerste betreft het schrappen van de zogenaamde deskundigenverklaring, waarmee het mogelijk wordt dat iemand op eigen autoriteit zijn geslacht, zoals vastgelegd in de Basisregistratie Personen (BRP), wijzigt naar zijn genderidentiteit. De juridische definitie van geslacht verandert daarmee van ‘bio­­logisch geslacht’ naar ‘genderidentiteit’.

Het tweede wetsvoorstel betreft een verbod op ‘handelingen die ertoe strekken de seksuele gerichtheid of genderidentiteit van een persoon te veranderen of te onderdrukken’. Dit kan bestraft worden met een geldboete, gevangenisstraf, en uiteindelijk ook ontzetting uit het beroep. Dit is een bedreiging voor de medische beroepsgroep.

Dit wetsvoorstel bedreigt de kwaliteit van de gezondheidszorg

Genderidentiteit

Genderidentiteit is juridisch niet gedefinieerd. De American Psychiatric Association (APA) omschrijft het als het ‘psychisch ervaren gender’. ‘Gender’ kan ‘geslacht’ betekenen, maar ook ‘het complex van eigenschappen, talenten en verwachtingen dat binnen een bepaalde cultuur aan respectievelijk mannen en
vrouwen wordt toegekend’. De eerste betekenis, geslacht, is een persoonskenmerk; de tweede een houding van de maatschappij jegens het individu – en daarop kan genderidentiteit dus geen betrekking hebben.

De manier waarop een individu zich aangaande zijn geslacht aan anderen presenteert, wordt beschreven met de term ‘genderexpressie’, en die kan in lijn zijn met de verwachtingen van de maatschappij (‘gendertypisch’) of niet (‘gender non-conformerend’). Deze begrippen worden nogal eens verward. Om inzicht te krijgen in het genderdebat is het essentieel om helder voor ogen te houden wat genderidentiteit behelst: de niet-objectiveerbare, niet-
constante, subjectieve beleving van een persoon aangaande diens gender – in de betekenis van ‘geslacht’. Zelfs bewindslieden begrijpen dit vaak verkeerd, blijkt uit antwoorden op Kamervragen.1

Om een juridische geslachtswijziging mogelijk te maken is nu nog een deskundigenverklaring vereist. Die verklaring wordt uit de wet geschrapt omdat sommige transgenders dat vernederend vinden en omdat drie geraadpleegde experts niet konden garanderen dat iemands overtuiging over zijn geslacht duurzaam is.2 Genderidentiteit is kortom niet als duurzame eigenschap te objectiveren. De Raad van State was kritisch over het afschaffen van de deskundigenverklaring.3

Pogingen om incongruentie tussen genderidentiteit en geslacht objectief, betrouwbaar en reproduceerbaar aan te tonen, bleven zonder succes. Het is vooralsnog een fenomeen zonder solide neurobiologisch fundament.

Schrikbeeld

Desondanks heeft genderidentiteit maatschappelijk de status van objectief verschijnsel gekregen. Dit hangt ook samen met veranderingen die de APA aanbracht in de DSM. De ‘genderidentiteitsstoornis’ is geschrapt. Dit is gedaan om te destigmatiseren en te depathologiseren, maar niet op basis van nieuwe medische inzichten.4

De uitwerking hiervan in het maatschappelijke discours is dat ‘geen stoornis’ is vertaald naar ‘normaal’ en zelfs ‘maatgevend’. Niet de genitaliën bepalen het geslacht, maar enkel iemands particuliere gevoel.

Ook het College voor de Rechten van de Mens acht genderidentiteit wezenlijker dan geslacht.5 6 Hoewel minister Ollongren bij het opnemen van genderidentiteit in de Wet op de gelijke behandeling stelde dat de wet niet inhoudelijk gewijzigd werd, vindt het college dat een persoon met mannelijke genitaliën die zich als vrouw identificeert, gebruik moet mogen maken van ruimtes die voor vrouwen gereserveerd waren – onderscheid naar geslacht is verboden.5-8 Homoseksuelen krijgen het verwijt aan een ‘transfobe genitale fetisj’ te lijden, als ze alleen partners van hetzelfde biologische geslacht wensen.9 Het registreren van ‘gender’ in plaats van ‘geslacht’ heeft tot meerdere problemen geleid in de (buitenlandse) gezondheidszorg.10-12

Dit maakt duidelijk dat maatschappelijk de situatie waarin gender­identiteit zwaarder weegt dan biologisch geslacht, allesbehalve onomstreden is. Het gaat beslist niet alleen om ‘een lettertje in het paspoort’.

Inmiddels is het beleid om te destigmatiseren zo verregaand doorgevoerd dat het Europees parlement in 2015 een motie aannam waarin staat dat het classificeren van genderincongruentie als stoornis ‘respectloos jegens de menselijke waardigheid’ is.13 Maar voor een dokter omvat het begrip ‘stoornis’ geen oordeel over de waarde of waardigheid van de patiënt. Ik vind dat we op onze hoede moeten zijn als de politiek zich, ideologisch gemotiveerd, mengt in onze beroepsuitoefening, en ik roep de KNMG dan ook op bezwaar te maken tegen moties als deze.

Daar komt bovenop dat het uitgangspunt van de ‘incongruente genderidentiteit’, zolang niet bewezen, ook eenvoudigweg onjuist zou kunnen zijn. Sommige psychiaters vinden dat gender­incongruentie eigenlijk gelijkgesteld zou moeten worden aan een waanstoornis, of een body dismorphic disorder. Als zij gelijk zouden hebben, zou het wettelijk bekrachtigen van ‘genderidentiteit’ als geslacht, neerkomen op een juridisch aan de bevolking opgelegde waan. Dat is een schrikbeeld.

Waar genderidentiteit een subjectieve ervaring is, die zich niet als aangeboren of onveranderbaar laat objectiveren en ook niet onomstreden zou moeten zijn, is biologisch geslacht objectief en consistent. Bovendien is biologisch geslacht relevant in tal van wetenschappen, waaronder de medische. Dat zijn zwaarwegende argumenten om ‘geslacht’ uitsluitend betrekking te laten hebben op (aangeboren) geslachtskenmerken.

Medische problemen

Helen Joyce zette in haar boek Trans – when ideology meets reality uiteen hoe de herdefinitie van geslacht meestal geen problemen geeft, maar wel op terreinen waar geslacht relevant is, zoals de gezondheidszorg.14 Met zelfidentificatie wordt de definitie van geslacht herzien en dat levert verschillende medische, juridische en ethische problemen op.

Ten eerste heeft de herdefiniëring van geslacht consequenties voor ons klinische werk. De wet Gelijke behandeling in combinatie met de interpretatie van het College voor de Rechten van de Mens laat geen ruimte meer voor onderscheid op basis van geslacht. Patiënten kunnen mogelijk alleen als ‘eigenaars van hun gonaden’ beschreven worden, en dan zijn we terug bij ‘het cervixcarcinoom in kamer 2’. Dat is respectloos.15

Ten tweede is het de vraag hoe ‘conversietherapie’ zoals thans in de wet geformuleerd, juridisch geïnterpreteerd zal worden. In de literatuur wordt door enkelen gesteld dat niet-affirmatieve therapie als conversie moet worden beschouwd.16 Deze interpretatie zet de diagnostiek door genderklinieken onder druk, evenals de zorg voor transgenders, ook de eerste lijn. Artsen moeten daarom beschermende juridische kaders eisen, om te voorkomen dat ethische overwegingen, kritische diagnostiek en niet zuiver affirmatieve therapie tot tuchtrechtelijke of zelfs strafrechtelijke vervolging leidt.

Ten derde zijn er wetenschappelijke consequenties. Als de registratie van geslacht een andere betekenis krijgt, is de categorie ‘geslacht’ uit databases niet meer bruikbaar voor onderzoek naar seksespecifieke kenmerken van ziektepresentatie, ziekteprevalentie en farmacologie.

Juridische consequenties

Ten vierde zijn er juridische consequenties. Geslachtsidentificatie is immers een medische taak met een juridische betekenis. De verklaring die bij de geboorte wordt afgegeven, is juridisch bindend bij de aangifte van de boreling. Geslachtswijziging door een leek is daarmee gelijk aan het overrulen van een medisch-
juridisch feit. Als dit niet expliciet wordt ingekaderd, is er geen juridische rechtvaardiging waarom één specifiek medisch factum wél kan worden gewijzigd door mensen die daar niet voor geschoold zijn, en andere gegevens (zoals de geboortedatum) niet. Zodra de interpretatie van de patiënt over zijn situatie een grotere geldigheid heeft dan ons professioneel oordeel, dan heeft dat onmiskenbaar gevolgen voor onze beroepsuitoefening, en de waarde van ons professionele oordeel in de wereld. Wij moeten er bij de wetgever op aandringen dat dit wordt opgelost.

Het gaat beslist niet alleen om ‘een lettertje in het paspoort’

Ethische overwegingen

Ten vijfde zijn er medisch-ethische overwegingen. Nu volledige transitie geen vereiste meer is voor geslachtswijziging, zullen Female-to-Male (FTM)-transgenders zwanger raken, ook als zij voorbehandeld zijn met testosteron. Er is ook een casus bekend van een FTM die zwanger werd onder testosteronsuppletie.17 Bekend is dat testosteron een nadelig effect heeft op de kwaliteit van de uterus, terwijl het effect op de oöcyten onopgehelderd is.18 Dit maakt een dergelijke zwangerschap in zekere zin een medisch experiment. De vraag is of het juridisch überhaupt mogelijk is kinderen die geboren zijn uit dergelijke situaties, vanwege even­tuele gezondheidseffecten medisch op te volgen. Dat is een ethisch vraagstuk.

Wereldwijd zijn er tientallen uterustransplantaties (UTx) uit­­gevoerd, tot dusver bij biologische vrouwen. Een aantal keren heeft dit geleid tot succesvol uitgedragen zwangerschappen. Een survey uit 2021 rapporteerde een grote belangstelling van Male-to-Female-transgenders (MTF) voor UTx, inclusief de wens tot fertiliteitsbehandelingen (ivf/icsi).19 Een publicatie uit 2018 gaat in op de hindernissen aangaande UTx bij MTF, en stelt – in lijn met het paradigma dat genderidentiteit, en niet biologie het geslacht bepaalt – dat MTF aan uterienbepaalde infertiliteit lijden.20 Een begeleidend artikel stelt dat het ongeoorloofde discriminatie zou zijn om aan MTF een UTx te ontzeggen.21 Hoewel UTx bij MTF nog toekomstmuziek is, is het raadzaam de ethische implicaties te wegen voor we ingehaald worden door de realiteit.

Incidenten

Enkele mensen en organisaties die zich kritisch opstellen tegenover het paradigma dat genderidentiteit wezenlijker is dan biologisch geslacht, kregen met verbaal en fysiek geweld te maken, zien hun bankrekening geblokkeerd worden, krijgen met disciplinaire onderzoeken te maken of worden met ontslag bedreigd.22-26 Zij zouden ‘transfoob’ zijn, en transgenders in hun existentie bedreigen. De impact is groter dan de incidenten. Ik krijg signalen dat nota bene politici zich om die reden niet ‘genderkritisch’ durven te tonen. Dit is zeer ernstig, omdat het onze democratie bedreigt. Het geeft de psychiatrie de dwingende en urgente maatschappelijke verantwoordelijkheid om duidelijk te maken dat genderidentiteit vooral een verklaringsmodel is, vooralsnog zonder solide fundament. Het zou maatschappelijk dan ook niet als natuurverschijnsel behandeld, laat staan wettelijk gesanctioneerd mogen worden.

Oproep

Wetten worden niet opgesteld voor de momenten waarop alles soepel verloopt, maar om kaders te stellen aan conflictueuze situaties. Indien de wet vorm krijgt, zonder dat artsen hun professionele ruimte opeisen, is het een kwestie van tijd tot het tuchtrecht en strafrecht hun een kader opleggen. Dat moment moeten we niet afwachten. Het wetsvoorstel op zelfidentificatie wordt begin juni in de Tweede Kamer ter stemming voorgelegd. Ik roep mijn collega’s, de beroepsverenigingen en de KNMG dan ook op: eis dat de politiek de voorstellen opschort tot de consequenties voor onze beroepsuitoefening zijn geanalyseerd en meegewogen en wij als beroepsgroep een advies hebben kunnen geven over de wetsvoorstellen. Bewaak de gezondheidszorg, houd uw artseneed hoog!

Commentaar

Martine de Vries, kinderarts en hoogleraar medische ethiek

Geslacht is niet eenduidig

Het opiniestuk van Hanneke Kouwenberg roept zo veel discussiepunten op dat het onbegonnen werk is om die allemaal te bespreken. Ik beperk me daarom tot de meest in het oog springende misvattingen uit haar betoog.

Allereerst de gedachte dat geslacht (‘de genitaliën’) objectiveerbaar is, en genderidentiteit niet (een ‘fenomeen zonder solide neurobiologisch fundament’). Dit is een mooi staaltje medisch reductionisme, waarbij ook nog eens niet duidelijk wordt tot hoever Kouwenberg dan wil reduceren. Want wat bepaalt het geslacht? Zijn dat de chromosomen, of misschien de inwendige dan wel uitwendige genitaliën? Is een vrouw met XY-chromosomen en compleet androgeen ongevoeligheidssyndroom dan geen vrouw? Of is een vrouw die geen baarmoeder heeft vanwege het MRK-syndroom geen vrouw? Het is een misvatting dat geslacht eenduidig is. De mens is veel veelzijdiger dan een tweedeling in het hokje man of vrouw. Niet het geslacht, maar juist de gender­­identiteit is in de dagelijkse sociale interactie relevant.

Een tweede misvatting is dat het biologische geslacht extreem relevant zou zijn in de zorg. Het is opnieuw een voorbeeld van medisch reductionisme dat je als zorgverlener ontslaat van je taak om daadwerkelijk te vragen wie er voor je zit en vervolgens die persoon ook in de volle identiteit te zien. Voor het individu is de (medische) voorgeschiedenis veel relevanter voor ziektepresentatie of risico-inschattingen dan het hokje man of vrouw. Juist het reduceren tot man of vrouw en de aannames die daarbij worden gedaan kunnen leiden tot pijnlijke situaties en fouten (het wel of juist niet uitnodigen voor screening bijvoorbeeld). Hoe de auteur tot de conclusie komt dat de wetswijzigingen zullen leiden tot communicatie in de trant van ‘het cervixcarcinoom in kamer 2’ is mij dan ook een raadsel. Juist deze wijzigingen zullen aansporen tot zinvolle, persoonlijke gesprekken en daadwerkelijke shared decision-making. Het bij voorbaat in binaire hokjes stoppen van mensen leidt tot paternalistische zorg gebaseerd op – mogelijk verkeerde – aannames.

Mensen in binaire hokjes stoppen leidt tot paternalistische zorg

En dan nog de hellend-vlakargumenten die in het betoog verborgen zitten. Stel dat ons medici de juridische taak van geslachtsidentificatie wordt afgepakt, wat is dan het volgende wat ons wordt afgenomen? Uiteindelijk zal het leiden tot een totale devaluatie van de waarde van ons professionele oordeel in de wereld! Ook zou het verbod op conversietherapie leiden tot tuchtrechtelijke of zelfs strafrechtelijke vervolging! Hele medische databases zouden ook niet meer bruikbaar zijn. Alsof met de wetswijzigingen het hek van de dam is en ongeveer iedereen zich zal laten herregistreren. En alsof het onmogelijk is om in gesprek met belanghebbenden tot een oplossing te komen die recht doet aan zowel het individu als het doel van een database. Het hellend-vlak­argument is een klassieke drogredenering. Meestal probeert de gebruiker ervan te verhullen grote moeite te hebben met de kern van een bepaalde situatie door veel nadruk te leggen op de mogelijke (catastrofale) gevolgen. En hiermee komt direct de aap uit de mouw: want volgens de auteur kan het uitgangspunt van een incon­gruente genderidentiteit, zolang niet medisch bewezen, ook eenvoudigweg onjuist zijn, of zelfs een waan. Met andere woorden: zonder neurobiologische basis bestaat het niet. Dat is echter een gevaarlijke, medisch-reductionistische gedachtegang die we gelukkig al op tal van andere gebieden (zoals geaardheid) achter ons hebben gelaten. De wetswijzigingen zijn juist bedoeld om op het gebied van genderidentiteit ook een stap in de goede richting te zetten. En de medische wetenschap minder belangrijk te maken dan het individu dat voor je zit in de spreekkamer.

Download artikel (pdf) Lees ook


Voetnoten

1. https://www.openkamer.org/kamervraag/2017Z08420/

2. https://repository.wodc.nl/handle/20.500.12832/2387

3. https://www.raadvanstate.nl/@123396/w16-20-0428-ii/

4. https://www.medscape.com/viewarticle/885141

5. https://mensenrechten.nl/nl/oordeel/2020-25

6. https://mensenrechten.nl/nl/oordeel/2021-139

7. https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stb-2019-379.html

8. https://fairplayforwomen.com/campaigns/sports-campaign/

9. https://www.bbc.com/news/uk-england-57853385

10. https://amp.usatoday.com/amp/3692201002

11. https://www.thetimes.co.uk/article/hospital-dismissed-claim-of-rape-by-trans-attacker-bssxvbqch

12. https://www.bmj.com/content/372/bmj.n735/rr-0

13. http://assembly.coe.int/nw/xml/xref/xref-xml2html-en.asp?fileid=21736

14. Joyce, Helen. Trans - when ideology meets reality. Oneworld, 2021.

15. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fgwh.2022.818856/full

16. http://www.florenceashley.com/uploads/1/2/4/4/124439164/ashley_homophobia_conversion_thera

py_and_care_models_for_trans_youth_-_defending_the_gender_affirmative_approach.pdf

17. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34994036/

18. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1028455916301280

19. https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2775302

20. https://obgyn.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/1471-0528.15438

21. https://obgyn.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/1471-0528.15482

22. https://terfisaslur.com/

23. https://archive.org/details/TransActivistsViolentlyAttack60YearOldWomanInHydeParkLondon091317

24. https://www.telegraaf.nl/nieuws/174218649/internetbank-bunq-sluit-loket-voor-feministen-stichting-discrimineert-transvrouwen

25. https://www.dailymail.co.uk/news/article-10398181/Staffordshire-Uni-lecturer-probed-transphobic-Twitter-posts-anonymous-complaint.html

26. https://en.wikipedia.org/wiki/Forstater_v_Center_for_Global_Development_Europe

gender mensenrechten
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • J.A. Knap

    gepensioneerd huisarts, Amsterdam




    In MC 22 van 3 juni j.l staat een heel goed en helder stuk van mw. Kouwenberg over het wetsvoorstel dat het mogelijk maakt om het geslacht in de geboorteakte te veranderen zonder tussenkomst van een deskundige; ik ben het zeer met haar eens. Ma...ar wat ik in dat stuk mis en waar ik zo nieuwsgierig naar ben zijn de cijfers: over hoeveel mensen gaat het eigenlijk? Hoeveel mensen willen zo een verandering? Ik begrijp wel dat het in een wetsvoorstel niet over aantallen gaat, maar in een, verder zo duidelijk, stuk in MC verwacht ik dat wel, zodat de maatschappelijke context en het algemeen belang duidelijker wordt voor de lezer.
    Er wordt veel over gender versus sekse geschreven in de media, en ook in MC, maar het is opvallend dat er nergens getallen worden genoemd wordt.
    Joachim Knap, vroeger huisarts

  • I.E. Waardenburg

    Huisarts, Enter

    Ik was die huisarts die als eerste reageerde en die de woorden 'van de zotte' gebruikte. Dat heeft misschien de tongen los gemaakt en het is jammer dat ook wij artsen ons op een forum verlagen tot persoonlijke reacties en beledigingen.
    Als je mijn r...eactie goed leest dan zou je daar niet in moeten lezen dat ik iets tegen LHBTIQ+ heb. Hoe zou dat ook kunnen: ik ben huisarts en als zodanig van alle markten thuis!
    Het enige dat ik heb willen adresseren is dat ik bang ben dat het loslaten van de factor 'biologisch geslacht' uiteindelijk tot problemen in het medisch proces zal gaan lijden. Ik voorzie simpelweg rare ('zotte') situaties op bijvoorbeeld de huisartsenpost, als we ons voorbereiden op de komst van een patiënt met het 'vrouwelijk geslacht' en het blijkt iets anders uit te pakken.
    Ik zou er (dus) voor willen pleiten om het biologische geslacht herkenbaar te houden en het 'psychologische geslacht' erbij te vermelden (voorbeeld: MV voor een vrouw, geboren met mannelijke geslachtskenmerken).

  • T.C. Leertouwer

    Radioloog

    Allereerst veel waardering voor het artikel van collega Kouwenberg. Jammer van de de reacties, veelal op de man en niet op de bal gespeeld. Je moet wel onder een steen hebben gelegen om niet te onderkennen dat het voorliggende wetsvoorstel hoofdzakel...ijk een ideologisch gestuurd voorstel is.

    Het genderbeleid in bredere zin is tegengesteld aan de toenemende bewustwording dat medische behandeling van tal van aandoeningen is gebaat bij het dichotome onderscheid tussen man en vrouw. Zo is het aantal publicaties op www.pubmed.com met de zoekterm “gender differences treatment” in de afgelopen jaren exponentieel toegenomen. (Het aantal publicaties in de volgende periodes waren als volgt: 1996-2001: 7.789; 2001-2006: 11.690; 2006-2011: 17.581; 2011-2016: 24.236; 2016-2021: 31.145 publicaties). Het is onduidelijk hoe deze trend zich verhoudt tot de stelling van mevrouw De Vries dat het “mensen in binaire hokjes stoppen, leidt tot paternalistische zorg”.

    De consequenties van het voorliggende wetsvoorstel en van het genderbeleid, gericht op vervaging van het klassieke onderscheid tussen man en vrouw, zullen overigens niet worden gedragen door degenen die hebben gereageerd op het artikel van Kouwenberg (en bij wie het eigen geslacht waarschijnlijk al lang geen punt van discussie meer is), maar door de tieners en twintigers die naast hun beroepskeuze zich ook nog moeten bezighouden met hun genderkeuze.

    Over de gevolgen van dit alles verschillen de meningen, zoveel is wel duidelijk. Ongeacht ieders persoonlijke opvattingen over dit onderwerp, zouden de medisch wetenschappelijke uitgangspunten van evidence-based medicine en het in dubio abstine bescherming moeten bieden in het geval van voorgesteld beleid waarvan de (medische) gevolgen in de toekomst niet te overzien zijn. Daarom lijkt een pleidooi voor een pas op de plaats vanuit de KNMG en medische beroepsbeoefenaren mij in ieder geval zeer op zijn plaats.

  • J. Roosendaal - van Geijn

    Specialist ouderengeneeskunde

    Wat hebben corona ontkenning, klimaatontkenning en het stuk van drs Kouwenberg met elkaar gemeen?
    Het is schadelijke pseudo wetenschappelijke retoriek waar de conformation bias vanaf druipt. Losstaande wetenschappelijke feiten en zeldzame meningen v...an experts die het doel dienen worden eruit gepikt en vervolgens op dergelijke wijze gepresenteerd dat het een gedegen verhaal lijkt.
    Een podium aan dergelijke retoriek verschaffen, geeft niet een gebalanceerde weergave van de situatie, maar doet het maatschappelijke debat onnodig verschuiven naar een situatie waarin iedereen als expert geldt en gemarginaliseerde groepen het onderspit delven.

    “Het vaccin werkt niet, want er liggen meer gevaccineerden dan niet gevaccineerden op de IC!”
    Het stukje statistiek dat met dezelfde getallen ons uitlegt dat het vaccin wel degelijk een grote risicoreductie op IC opname geeft wordt handig achterwege gelaten. De onoplettende lezer zou er haast in gaan geloven. Het probleem is dát er een hoop in gaan geloven. Als dat geloof eenmaal gevestigd is, is hier lastig aan te tornen. Argumentatie waar wiskundige uitleg voor nodig is, dat is nu eenmaal lastiger te slikken.
    Zulke alternatieve waarheden krijgen steeds meer de ruimte in de gevoerde discussie. De wetenschappelijke basis vervaagd, meningen en gevoelens krijgen een hogere status waardoor ook buurvrouw Jannie gaat gelden als gerespecteerd expert omdat zij haar "eigen onderzoek" heeft gedaan.
    De huisartsen zien de gevolgen hiervan in de spreekkamer. Zij zien de patiënten die op hun sterfbed nog altijd niet in "de hoax" geloven terwijl covid hen de laatste adem doet uitblazen.

    Als men schrijft over de klimaatcrisis en men daarin 1 klimaatwetenschapper die deze crisis onderschrijft en 1 wetenschapper die deze ontkent aan het woord laat, wordt een disproportioneel beeld geschetst. Als 96% van de wetenschappers het er over eens is dat het code rood is voor het klimaat en daarmee de mensheid en de media dit aandacht geeft in de verhouding 50-50 in plaats van 96-4, wekt het de indruk dat het kan vriezen en kan dooien. Terwijl de wetenschap ons duidelijk verteld dat het toch echt flink aan het dooien is in Siberië.1
    Een grote groep personen die graag gelooft in het geruststellende verhaal dat het allemaal wel mee valt, werkt ons tegen in de grote opgave die voor ons ligt om deze crisis beperken.
    Inhoudelijk hoef ik het stuk van drs Kouwenberg niet meer onderuit te halen, dit wordt al kundig gedaan door professor dr de Vries. Het discriminatoire verhaal van drs Kouwenberg krijgt hierbij echter 4 pagina's en het stuk dat de argumenten ontkrachtigt een halve pagina.

    Wat ik hierbij aan extra onder de aandacht wil brengen is dat drs Kouwenberg in één van haar argumenten aandraagt dat trans personen volgens enkele psychiaters aan een waanstoornis lijden. Een stoornis hebben is niet erg, vermeld ze daarbij ook, maar het is een schrikbeeld om mee te bewegen in hun mogelijke waan. Er zijn ook psychiaters en psychologen die nog vinden dat homofilie genezen kan en zou moeten worden.2 Toch denk ik dat het een groot goed is en geen schrikbeeld dat personen van hetzelfde geslacht kunnen trouwen in Nederland. Zonder tussenkomst van een deskundige die de "stoornis" vaststelt.

    Het klopt dat er een nauwe link is met psychiatrie en trans personen. Depressie en suïcide komen nog disproportioneel voor onder trans personen. Gender affirmatieve zorg is een beschermende factor hierin.
    Trans personen lopen daarnaast een hoog risico op agressie jegens hun en discriminatie op de werkvloer en in de datingscene. Uit onderzoek blijkt dat de mate waarin wet en regelgeving ondersteunend is aan trans personen, een positief effect heeft op hun welzijn. 3
    Trans personen roepen op tot verbetering van hun zorg, waarin er meer geluisterd wordt naar hun ervaringen en wat ondersteunend zou zijn in hun welzijn en gezondheid.4 Zouden we voor iedere andere patiëntengroep iets anders doen deze oproep serieus nemen en in gesprek gaan?
    Wil men als blad de lezer van 2 kanten voeden, geef dan een podium aan een vertegenwoordiger van de groep die tot verandering oproept en een zorgverlener die de status quo van transgender zorg vertegenwoordigd. Een BIG registratie maakt niet direct expert op ieder medisch gebied. Laten we als cis (=niet trans) personen met een wetenschappelijke opleiding niet hoog van de toren blazen dat wij het wel even beter weten dan de ervaringsdeskundigen.

    Het doet ertoe wat je zegt, wat je ruimte geeft. De media heeft hierin een verantwoordelijkheid. Die verantwoordelijkheid is niet iedere prikkelende opinie plaatsen, met de intentie "beide kanten van het verhaal te laten horen". Een stuk met een onderbouwing van het niveau van Thierry Baudet die zich mengt in het Corona of klimaatdebat, daarvan mag je als blad best van beoordelen dat je deze beter niet kan plaatsen.
    Dat is geen evenwichtige journalistiek, maar onnodige vergiftiging van de publieke opinie.

    1. https://www.nu.nl/buitenland/6173048/warmterecord-van-38-graden-in-arctisch-gebied-na-anderhalf-jaar-bevestigd.html
    2. Een exploratief onderzoek naar pogingen tot het veranderen van de seksuele gerichtheid en genderidentiteit in Nederland. Bureau Beke & Ateno
    3. Rapport: Transgenderpersonen in Nederland. Sociaal en cultureel planbureau.
    4. https://www.skipr.nl/nieuws/demonstratie-voor-betere-zorgverlening-aan-transgenders/

  • E.M. Stuveling

    Huisarts

    Ik verzoek Medisch Contact mijn bijdrage aan deze discussie te verwijderen. Reeds gemaild ook. Geenszins heb ik tot doel gehad mensen te discrimineren, weg te zetten, te kwetsen, te devalueren, wellicht af te leiden uit onvoldoende (absurde) biomedis...che kennis op dit gebied. De opmerkingen over bestaansrecht; daar wil ik verre van blijven.
    In mijn praktijk is iedereen welkom en kan men rekenen op de best mogelijke, menselijke behandeling zo nodig ondersteund door experts op welk vlak ook.

    [Reactie gewijzigd door Stuveling, Erik op 06-06-2022 16:14]

  • M.C. de Vries

    kinderarts, medisch ethicus, Leiden

    Ik zou het ook op prijs stellen als Kouwenberg vanaf nu stopt met het anoniem reageren op de reacties op haar artikel, maar gewoon met naam. Dat maakt het gesprek iets helderder.

    • H. Kouwenberg

      Fachärztin für Nuklearmedizin und Radiologie, Duitsland

      Het is een bij de webredactie bekend probleem dat bij een deel van de accounts het niet mogelijk is een naam in te vullen in de daarvoor bedoelde balk. Dit is onder andere bij mijn account het geval, zoals klaarblijkelijk ook bij een aantal andere co...llegae die gereageerd hebben. Ik heb niet de intentie anoniem te blijven, anders had ik mijn opiniebijdrage in de eerste plaats niet geschreven. De reacties door de "Fachärztin für Nuklearmedizin und Radiologie" van 4 juni 13.14 en 17.34, alsmede 5 juni 17.42, 20.17, 23.50 en 23.58 zijn van mijn hand.

      Overigens is het veelzeggend dat in een discours dat begon met de wetenschappelijke stand van zaken, politieke keuzes en de impact op de maatschappij en ons vak, een collega zich thans genoodzaakt ziet de webredactie te vragen diens reactie te verwijderen omdat deze discriminerend, kwetsend of devaluerend zou zijn. Het wijst op een, door sommige reacties aangejaagde verwarring tussen het wetenschappelijke debat, waarin zuivere feitelijkheid leidend zou moeten zijn, enerzijds, en de dagelijkse medische praxis waarin het adagium is: soms genezen, vaak verzachten, altijd troosten. Het zijn twee verschillende werelden, die weliswaar met elkaar te maken hebben, maar verschillende mores kennen.

      Eenieder weet dat een medicus het vakinhoudelijk prima oneens kan zijn met de visie van de patiënt, zonder dat dit een beletsel hoeft te vormen deze zorgvuldige en empathische zorg te bieden, noch dat er sprake zou zijn van een existentiële bedreiging. Bekrachtiging van overtuigingen lijkt zo prettig, maar kan, als de overtuigingen onjuist blijken te zijn, tot grote wanhoop leiden - zéker als iemand zich sterk met zijn overtuigingen vereenzelvigd heeft. Het lijkt mij niet onredelijk dit in het achterhoofd te houden: als de etiologie van een klinisch beeld niet opgehelderd is, kan het huidige verklaringsmodel onjuist zijn. Bekrachtiging kan dan schadend zijn - naar ik uiteengezet heb óók voor de maatschappij.

      De wetenschap daarentegen is geen empatisch bedrijf, maar feitelijk en zakelijk. Het wetenschappelijk discours hoort gebaseerd te zijn op feitelijkheden aangaande de werkelijkheid, die met de wetenschappelijke methode zijn geobjectiveerd. Sommige ideeën kunnen aanstoot geven, maar behoren desondanks op hun inhoud beoordeeld te worden.

      Als een wetenschappelijk debat niet gevoerd kan worden, omdat ideeën kwetsend zouden zijn, komt de wetenschappelijke vrijheid onder druk te staan.

      Hoewel collega De Vries doet voorkomen alsof juist met haar reactie mijn betoog erkend zou worden, is dat natuurlijk niet waar. Ik sta zeer zeker niet alleen in mijn mening. Wie de bijdragen van bijvoorbeeld Alexander Korte, kinderpsychiater en genderexpert leest, zal vaststellen dat zijn standpunt niet wezenlijk afwijkt van het mijne. Doen alsof door te reageren mijn insteek opeens tastbaar wordt, is daarom vrij onzinnig: hij ging al rond, en hangt niet af van collega De Vries.

      Het alternatief, met de “No Debate” insteek hopen dat deze positie in het debat onopgemerkt blijft, is een wetenschapper onwaardig. Ik moedig collega De Vries dan ook aan op de inhoud in te gaan, zodat er in een wettelijk kader een oplossing gevonden kan worden voor de excessen die zich elders wel degelijk voordoen als gevolg van het vervangen van biologische kenmerken door genderidentiteit als definitie van geslacht.

      Hanneke Kouwenberg

      [Reactie gewijzigd door redactie op 07-06-2022 11:13]

      • M.C. de Vries

        kinderarts, medisch ethicus, Leiden

        Ik geloof dat ik al meer dan genoeg op een wetenschappelijke manier ben ingegaan op uw bijdrage. Maar blijkbaar zijn uw wetenschappelijke feiten anders dan de mijne, al gaat u niet in op wat uw wetenschappelijke methode dan is, behalve dat iets een n...eurobiologische basis moet hebben. Sinds wanneer is dat het enige geldende bewijs in de wetenschap?

        Het is juist opvallend dat in het wetenschappelijk discours (bijvoorbeeld in wetenschappelijke tijdschriften) uw standpunt nauwelijks aanwezig is.
        Ik ken Alexander Korte goed. Zijn laatste vindbare wetenschappelijke artikel over het onderwerp dateert van 2016. Sindsdien zijn er honderden artikelen verschenen die licht werpen op genderdiversiteit. Bovendien betreffen zijn kritische bijdragen de vroege medische behandeling van jongeren met genderdysforie. Niemand die hier beweert dat dit geen complex probleem is. Maar daar gaat uw bijdrage helemaal niet over.

        Ik hoop dat u nu niet gaat beweren dat uw standpunt stelselmatig door editors van tijdschriften wordt geweigerd of zelfs gecancelled. Want daarmee ondergraaft u uw eigen argument dat juist u de wetenschappelijk methode gebruikt en met wetenschappelijke feiten komt.

        Het probleem is nu juist dat u helemaal niet met feiten komt. U schetst alleen een ridicuul beeld van een apocalyptische toekomst, gebaseerd op n=1 gevallen, waarbij gevangenissen vol zitten met vrouwen met penissen en lesbische vrouwen verplicht relaties moeten aangaan met transvrouwen. Het hellend vlak argument dus. Dat lijkt me wetschappelijk gezien niet heel bijdragend. Beter is het een gesprek te hebben over of dit überhaupt een realistisch beeld is (feiten!) en hoe negatieve consequenties van de wetswijziging te voorkomen. En laten we voor die n=1 gevallen dezelfde argumentatie gebruiken als uw medestanders hier op het forum: de uitzondering bevestigt de regel dat die consequenties vooral positief zullen zijn.

        • H. Kouwenberg

          Fachärtzin für Nuklearmedizin und Radiologie, Duitsland

          De discussie over de oorzakelijkheid van genderdysforie en de wens tot het andere geslacht te behoren/gerekend te worden, is een andere dan die over de impact van het herdefinieren van geslacht.

          De mate waarin iemand zich thuisvoelt bij een sekseste...reotypering danwel culturele geslachtsrol is zonder meer een spectrum. Ook de verschillen in neigingen tussen de geslachten is bimodaal, niet binair. Maar dat gaat over psychologische en sociologische aspecten – niet de biologische realiteit. Frans de Waal haalde deze twee in Buitenhof afgelopen zondag mooi uit elkaar door erop te wijzen dat het één beschreven wordt met de termen 'vrouwelijk' en 'mannelijk', het andere met 'vrouw' en 'man'.

          Er is niets op tegen beide dimensies uit elkaar te halen, en te benoemen dat het geslacht en de geslachtsrol meestal met elkaar in lijn zijn, maar niet per definitie. Er zijn masculiene vrouwen, en feminiene mannen. Hun gedrag maakt hen echter niet tot leden van het andere geslacht. Wie stelt dat dat wel het geval is, verwart geslacht en gender.

          Ook Alexander Korte stelt in zijn 'Fachärztliche und sexualwissenschaftliche Stellungnahme' jegens de Bundestag, dat geslacht betrekking heeft op biologische kenmerken, binair is, en zich niet door chirurgie laat veranderen. Ook doet hij in dit document een niet te misvertstaan appèl de discussie over transgenderisme niet te vertroebelen met de aandoeningen uit de groep van de DSD.
          https://www.bundestag.de/resource/blob/802752/8fe155e6f019c4734ae2aa92efe2f505/A-Drs-19-4-626-C-neu-data.pdf

          In de mede door hem geïnitieerde oproep een einde te maken aan de desinformatie in de openbare media, notabene gedaan door het 'netwerk wetenschapsvrijheid', wordt opnieuw expliciet benoemd dat een mens niet van geslacht kan veranderen, noch dat er wetenschappelijk aanwijzingen zijn dat genderidentiteit aangeboren zou zijn. Recent bood het Reformatorisch Dagblad hem de gelegenheid dit ook nog weer een keer aan het Nederlandse publiek te schetsen:
          https://www.rd.nl/artikel/978032-info-over-gender-ontbeert-kwaliteit-en-ernst

          Als er gronden zijn om de definitie van geslacht te herzien, komen deze niet voort uit de wetenschap, maar zijn ideologisch ingegeven. Dat kan nog steeds verdedigbaar zijn, als er een goede afweging gemaakt wordt tussen voor- en nadelen: het zogenaamde proportionaliteitsbeginsel.
          De voordelen bestaan louter uit wat Van Ginneken noemt 'het recht op het bepalen van de eigen levenssfeer', daarbij verwijzend naar artikel 8 van het EVRM. Maar expressie is allang vrij, dat is geregeld via artikel 9 en 10 van het EVRM: vrijheid van gedachte en vrijheid van meningsuiting. Het gaat dan ook niet werkelijk om 'zelfidentificatie' maar om validatie door derden. Iets wat ook geregeld zou kunnen worden door voor de sociale situaties gender tot denominator te maken. Herdefinitie van geslacht is dan niet meer aan de orde.

          De evaluatie van de wetswijziging uit 2014 door Marjolein van den Brink, is al door Peter Vasterman op zijn blog met de grond gelijk gemaakt.
          http://vasterman.blogspot.com/2022/05/heeft-dat-ene-wetenschappelijk.html
          Analyses van misbruik van zelfidentificatie hebben zich beperkt tot identiteitsfraude met betrekking tot uitkeringen en dergelijke – niet op de misstanden die zouden kunnen optreden aangaande de herdefinitie van geslacht in de domeinen waar geslacht relevant is. Dat er excessen zijn, maakt duidelijk dat dat aspect nader onderzoek verdient, omdat goede wetgeving dergelijke excessen tegengaat. Ookal is er slechts één casus van een transvrouw-met-penis die een ziekenhuis wilde aanklagen omdat de poli gynaecologie de persoon niet tot haar doelgroep rekende – het maakt duidelijk dat hieromtrent maatschappelijk expliciete kaders nodig zijn.

          Zolang ieder incident afgedaan wordt als N=1, en niet als een casereport dat aanleiding biedt tot nadere analyses over incidentie en mogelijke preventie, is de stelling van bijvoorbeeld Lisa van Ginneken dat 'er geen problemen zijn' in ieder geval onwaar. De omvang van de problemen, alsook maatregelen hoe deze te voorkomen zijn niet onder de loep genomen. Omdat het van belang is dat er geen onjuiste ideeën ontstaan over de prevalentie van dergelijke excessen, en nog meer dat transgenders niet onterecht in de schoenen geschoven krijgen een 'risicofactor' of iets dergelijks te zijn, is het van belang dat een dergelijk onderzoek plaatsvindt – voorafgaand aan invoering van de wet.

          Hanneke Kouwenberg

          [Reactie gewijzigd door redactie op 07-06-2022 11:12]

      • P. Leusink

        huisarts, seksuoloog NVVS, Utrecht

        De etiologie van genderincongruentie is inderdaad niet opgehelderd. Het is echter een denkfout om de etiologie van een aandoening geheel te moeten kennen om deze te kunnen behandelen. We kennen van zoveel ziektes de etiologie niet. Hoe ontstaat diabe...tes, kanker, auto-immuunziektes etc.? Toch behandelen we deze, niet om te genezen maar wel om de klachten te verzachten en de duur en kwaliteit van leven te verbeteren. We weten consistent uit wetenschappelijk onderzoek dat een hormonale behandeling, eventueel ondersteund door genderbevestigende chirurgie en altijd ondersteund door psychologische begeleiding, het welzijn van transgenders sterk verbetert met zeldzaam bijwerkingen en zeer weinig spijtoptanten. Zeker, er is tragische casuïstiek, maar dat kennen we helaas bij vele aandoeningen in de geneeskunde. Dat is geen reden om niet te behandelen. U overdrijft de schade die transgenderzorg zou geven en dat is niet gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek.

        [Reactie gewijzigd door Leusink op 06-06-2022 22:31]

        • H. Kouwenberg

          Fachärztin für Nuklearmedizin und Radiologie, Duitsland

          Waarde collega Leusink,

          Mijn bijdrage in Medisch Contact was gericht op de consequenties die een herdefiniëring van geslacht kan hebben, en ook heeft, afgaand op situaties in het buitenland. Daarbij heb ik er op gewezen dat er geen feitelijke onderb...ouwing is van de stelling dat er sprake is van een “vrouw in een mannenlichaam”, vaak geformuleerd als “trans vrouwen zijn vrouwen”. Er is geen bewijs voor de ‘sexed soul’. De term “incongruentie” suggereert echter wel dat er twee entiteiten zijn die niet met elkaar in lijn zijn. Dat is problematisch. De term dysforie zou volstaan, waarbij de minder invasieve benadering is te kijken in hoeverre het haalbaar is met een niet-conformerende genderrol een eigen plek in de maatschappij te vinden. Voor een overgrootste deel lukte dat uiteindelijk ook - de “desisters”. Mijn stuk richt zich tegen de herdefinitie, níét tegen transgenders.

          Ik ben de mening “die misdrijven werden helemaal niet gepleegd door ‘echte’ transgenders” met enige regelmaat tegengekomen als het ging om excessen. Ik snap die uitspraak heel goed; ze wijst er op dat sommige kwaadwillenden de mogelijkheden van transgenders zullen misbruiken. Het probleem van zelfidentificatie zonder enige vorm van controle is echter precies dat: trans is wie zegt trans te zijn. Ook een zedendelinquent die nooit enige tekenen van transgenderisme heeft vertoond, wordt geacht transgender te zijn, als deze zodanig verklaart. Het gevolg is dat trans-zijn zijn inhoud verliest. Zie Jamie Wallis. Het is één van de redenen waarom sommige transgenders, zeker de oudere die een volledige transitie achter de rug hebben, geen voorstander van het afschaffen van de deskundigenverklaring zijn. Het risico is dat de excessen hen worden toegeschreven, zoals een deel van de vrouwen afwijst dat misdrijven, vooral de zedendelicten, aan vrouwen worden toegeschreven, als ze gepleegd zijn door biologische mannen die zich als vrouw identificeren. En nee, hypothetisch dat niet; met de invoering van zelfidentificatie in Noorwegen steeg het aantal verkrachtingen gepleegd door vrouwen met 300%. Iedereen begrijpt dat dat problematisch is, óók voor transgenders, naar wie natuurlijk wel degelijk gekeken wordt.

          Dat staat overigens er allemaal los van dat ik heel goed begrijp dat er voor een deel van de mensen met een genderdysforie validatie wezenlijk is, en uiteindelijk geen andere optie is dan, naast psychotherapie, een vorm van lichamelijke aanpassing. Ik ben daar bij volwassenen ook helemaal geen tegenstander van, al denk ik dat enige scepsis, gezien de bevindingen van de Zweedse studie, op zijn plaats zijn. Meer onderzoek zal duidelijk moeten maken of de uitkomsten in deze follow up consistent gevonden worden. Voor nu lijkt het me niet fair te doen alsof transitie het probleem van de genderdysforie simpelweg oplost. Wel ervaren sommigen hun dysforie als een zo zware last dat voor hen alle comorbiditeit en risico’s opwegen tegen de ellende, die zeer diepe voren trekt in een mensenleven. Het maakt wat mij betreft duidelijk dat genderdysforie als klinisch beeld absoluut niet iets is om geringschattend over te doen, laat staan lacherig of als “aanstelleritis” af te serveren!

          Mijn hameren op etiologie heeft drie redenen: de eerste betreft wel degelijk de beslissing niet meer van een “stoornis” te spreken. Gezien de impact op mensenlevens lijkt me dat een louter politiek ingegeven, maar medisch gezien onjuiste beslissing. Stigmatisering van niet-somatische beelden is in het algemeen een probleem, het depathologiseren van één beeld lost dat probleem niet op. De conclusie die sommigen er uit trekken, genderidentiteit is het ware geslacht, de biologische dichotomie van geslacht een “construct”, problematisch.

          De tweede reden betreft therapie. Inderdaad hoeft de oorzaak niet bekend te zijn om te behandelen (gelukkig maar!), maar symptoombestrijding levert kwalitatief wel heel andere resultaten dan een oorzakelijke aanpak. Helaas is het laatste in veel gevallen niet mogelijk.
          Dat neemt niet weg, en dat is mijn derde reden, dat áls de etiologie opgehelderd wordt, er hopelijk ook een test met een goede voorspellende waarde ontwikkeld kan worden. Dat zou de mensen die zich melden op de genderpoli’s bevrijden van lange trajecten en alle “hoepels” waar zij door moeten springen om te bewijzen “trans genoeg” te zijn. Mij lijkt alleen dat al pure winst.

          Hanneke Kouwenberg

          [Reactie gewijzigd door redactie op 07-06-2022 11:14]

  • M.C. de Vries

    kinderarts, medisch ethicus, Leiden

    Ik lees nu al een aantal dagen de reacties op het stuk van Kouwenberg en mijn commentaar daarop.
    De reacties worden steeds radicaler en zijn soms ronduit absurd (een huisarts die een collega huisarts een antipsychoticum toewenst?). En langzaam glijd...en ze af naar openlijke aanvallen op het bestaansrecht van transgender personen. Dergelijke aanvallen worden in grote mate gevoed door opiniestukken waarin ‘bezorgde’ schrijvers (zoals Kouwenberg) insinuaties op tafel leggen die de autonomie van een uiterst kwetsbare groep in twijfel trekken.
    En het probleem is: als het eerste stuk eenmaal is geplaatst, valt de legitimiteit ervan enkel nog maar te bevestigen. Er is immers ‘discussie’, dan zullen beide kanten toch wel een punt hebben? Zie bijvoorbeeld ook het hoofdredactioneel commentaar waarin wordt beweerd dat “u van beide kanten wordt gevoed”.

    Om die reden heb ik lang getwijfeld over het wel of niet schrijven van mijn commentaar. Zelfs het zin voor zin ontkrachten van de beweringen van Kouwenberg zou namelijk enkel bijdragen aan het salonfähig maken van ‘discussies’ over het basisrecht dat transgender personen hebben op autonomie en goede zorg. Zwijgen was echter het ergere kwaad.

    Er is gelukkig genoeg gereageerd op de radicale uitingen van sommige collega’s (sic!).
    Ik wil op 3 punten graag toch zelf ingaan:

    1) ik beweer in mijn commentaar helemaal niet dat het mannelijk of vrouwelijk geslacht niet bestaat, maar dat het genuanceerder ligt dan de simplistische binaire indeling die een aantal collega’s voor ogen heeft. Net zoals genderidentiteit, genderexpressie, en geaardheid niet binair zijn. Voor wie bereid is zich te verdiepen raad ik de website: https://www.genderbread.org/ aan. En ik moedig u aan een poster uit te draaien van deze website en gewoon eens het gesprek aan te gaan met uw partner, kinderen, vrienden, collega’s. U zult versteld staan hoeveel variatie er ook in uw omgeving is!

    2) Ik verbaas me over de toon van veel reacties en de manier waarop het onderwerp geridiculiseerd wordt. Ook in de reacties worden apocalyptische gevolgen geschetst van het erkennen van iemands genderidentiteit: gynaecologie moet maar omgedoopt worden tot “utero-er-ovariologie”. Mensen worden prostaatbezitters of uterusdragers. Daarmee krijg je misschien de lachers op je hand, maar het brengt het onderwerp niet verder. Integendeel, het is zelfs best heel eng, vooral als het door artsen wordt gebezigd. Leest u eens voor “transgender personen” in de reacties “zwarte mensen” of “homoseksuele mensen”. Misschien dat dan duidelijker wordt hoe discriminerend veel van de reacties zijn.

    3) Een huisarts normpraktijk heeft rond de 100-150 ingeschreven patiënten die zich genderdivers manifesteren. Dus nee, het is niet “van de zotte” dat huisartsen te maken hebben met mannen met vaginale schimmelinfecties en vrouwen met erectieproblemen. Dat is onderdeel van hun reguliere zorg. Maar intussen zijn de meest radicale reacties van huisartsen, die bijvoorbeeld hun collega een antipsychoticum aanraden. Beangstigend… Stelt u zich eens voor dat u zelf of uw kind met transgender gevoelens een eerste stap wil zetten in het bespreekbaar maken van deze gevoelens en naar deze huisarts toe moet… Ik roep mijn collega’s die niet zo denken op zich massaal aan te melden op de website https://www.rozeinwit.nl/zoek-arts/ . Zodat patiënten weten bij wie ze wel terecht kunnen.

    • G. Roorda

      arts, Delft

      Ziedaar, De Vries stelt: eigenlijk is een andere mening dan de mijne niet legitiem...
      Ik geef toe, het is wat subtieler dan te stellen dat de ander aan een waan lijdt, maar de portée is dezelfde.
      (Overigens zou in alle eeuwen vóór het bestaan van d...e social media eenieder die verkondigde dat vrouwen en penis kunnen hebben terecht naar de psychiater gestuurd zijn.)

      Dat een mens niet binair ís, dat klopt, tenzij die zijn identiteit gelijkstelt met z'n geslacht. Geslacht is namelijk wél binair.
      Als een meisje zich niet lekker voelt in haar lichaam en in de maatschappij is dat een probleem dat liefdevolle aandacht verdient. Geen experimentele therapie die haar steriel maakt en voor altijd een 'net niet'. Geslachtsverandering is namelijk, zoals u goed weet, niet mogelijk...
      Daarom bestaan er dan ook geen vrouwen met een penis. Slechts mannen die zich vrouw voelen.

      Dan de stelling dat het 'bestaansrecht' van mensen bestreden zou worden, daar kunnen we kort over zijn: niemand in dit debat bestrijdt het bestaansrecht van wie dan ook. Toen we de diagnose 'whiplash' afschaften werd het 'bestaansrecht' van mensen met last van hun nek na een ongeval toch ook niet bestreden?

      We zijn op zoek naar de beste behandeling. En net als in de rest van de geneeskunde gaat de kwaliteit van de behandeling er niet op vooruit als de patiënt zelf z'n diagnose stelt en behandeling eist. Of als wij (wij Nederlanders: https://segm.org/Sweden_ends_use_of_Dutch_protocol) zeer ingrijpende irreversibele behandelingen uitvoeren zonder gedegen evidence.

    • P. Leusink

      huisarts, seksuoloog NVVS, Utrecht

      Hear, hear!
      Het zou de hoofdredactie van Medisch Contact sieren stelling te nemen in deze non-discussie. Zoals elders al is opgemerkt is de morele ondergrens inmiddels bereikt door collega's die het bestaansrecht van transgenders ter discussie stell...en. Dit behoeft geen 'voeding', hoofdredacteur, en heeft niets met 'cancelcultuur' te maken maar alles met wat je aan professionaliteit van een arts mag verwachten. Er zijn grenzen.
      Ik begrijp ook de redactionele keuze niet: waarom koos u niet voor een hoofdartikel door mevr. de Vries (immers evidence en consensus based) met commentaar door van Kouwenberg (immers roepende in de woestijn)? Waarom heeft u uw journalistieke werk niet goed gedaan door te wijzen op de relatie van de groep rond van Kouwenberg (Voorzij) met haar pseudofeministische en streng-christelijke achterban? En waarom heeft u niet geput uit de uitstekende NRC bijlages eind 2021 verschenen over gender. U kent de volgende quote? “If someone says it’s raining and another person says it’s dry, it’s not your job to quote them both. It’s your job to look out the window and find out which is true.” Ik zie uit naar het komende hoofdredactioneel.

      [Reactie gewijzigd door Leusink op 06-06-2022 14:24]

  • Cardioloog, Amsterdam

    De redactie stelt ruimte te willen bieden aan diverse geluiden. Collega de Vries fileert het stuk van collega Kouwenberg vakkundig in haar uitstekende commentaar. De vraag is dan ook of het alarmistische opiniestuk van collega Kouwenberg daadwerkelij...k bijdraagt aan een inhoudelijk debat.

    Kouwenberg stelt dat genderidentiteit niet "neurobiologisch" vast te stellen is. Op weinig subtiele manier wordt daarmee het bestaan van transgender personen ter discussie gesteld. Hoe kan je immers transgender zijn als genderidentieit überhaupt niet bestaat?

    Niet elk geluid verdient een platform. Het ter discussie stellen van het bestaansrecht van groepen mensen zou een morele ondergrens moeten zijn.

    [Reactie gewijzigd door op 06-06-2022 11:36]

    • G. Roorda

      Arts, Delft

      Sinds ‘whiplash’ niet meer bestaat als diagnose, herstellen mensen met nekklachten die voorheen die ‘diagnose’ kregen significant sneller.
      Was hier sprake van het ‘ontkennen van het bestaansrecht’ van bepaalde personen?
      Natuurlijk niet.

    • R.P. Zwaan

      Huisarts

      “Het ter discussie stellen van het bestaansrecht van groepen mensen zou een morele ondergrens moeten zijn. “ Volledig mee eens! Er zijn dus feministen die transvrouwen geen vrouwen vinden. Er zijn dus ook mensen die zwarten geen mensen vinden maar a...pen. Er waren euthanasie programma’s voor “Defecktmenschen” in Duitsland. Het argument dat alleen het biologisch definieerbare geslacht leidend is, is iets wat je bij meerdere treurige reakties terugleest. En alle discriminatie zoals door mij hierboven beschreven die we inmiddels fout vinden is óók op iets biologisch-objectiveerbaars gestoeld. Namelijk: een beetje veel pigment, een handicap enz. Geen ‘normaal’ intelligent mens die beschuldigd wil worden daarop te discrimineren. Aan de andere kant van het spectrum wordt niet-biologische gestoelde diversiteit zoals homosexualiteit door dezelfde mensen in het algemeen nu wél erkend als variant van ‘normaal’. Hier zit dus het shockerende: zij pretenderen niet te discrimineren (of hebben het niet door) maar hun reakties vallen duidelijk wel in de biologische-discriminatie hoek zoals we die helaas maar al te goed kennen. Schande om hier een platform voor te bieden.

      [Reactie gewijzigd door Zwaan, Romee op 06-06-2022 12:05]

      • R.P. Zwaan

        Huisarts

        En voordat we in een woke en cancel discussie belanden die ik al voorzie als reaktie: zaken moeten zeker niet doodgezwegen worden, maar men dient zich wel te realiseren dat hier groepen mensen ontzettend door gekwetst worden.

  • G.J. ter Braak

    Vertrouwensarts in ruste, Amstelveen

    Het biologische onderscheid tussen man en vrouw - het geslacht - is voor bijna iedereen een basis om door de sociale werkelijkheid te navigeren. Dat neemt niet weg dat het gaat om voorwetenschappelijke concepten die, zoals De Vries terecht aangeeft, ...aan de randen rafelen. Het is niet mogelijk 'man' of 'vrouw' zodanig te definiëren in termen van noodzakelijke en voldoende factoren van anatomische, chromosomale of fysiologische aard dat iedereen in hetzelfde individuele geval tot hetzelfde unieke oordeel komt. Voor De Vries c.s. betekent dit dat het mannelijke en het vrouwelijke geslacht niet bestaan; er zijn voor haar slechts mensen (eveneens een waardevol concept dat rafelt aan de randen) met of zonder penis, met of zonder Y-chromosomen etc. Wat zij mogelijk echter niet beseft is dat zij iemand die een bepaalde genderidentiteit claimt met haar analyse geen goede dienst bewijst. Stel dat De Vries een mannelijke genderidentiteit zou claimen. Dan zijn er tenminste twee mogelijkheden. Als zij daarmee claimt in biologische zin van het mannelijk geslacht te zijn, dan claimt zij te vallen onder een concept dat naar eigen zeggen onverdedigbaar is. Zonder met zichzelf in tegenspraak te komen kan zij in biologische zin hoogstens claimen bv. geen baarmoeder te hebben, maar wel een penis en Y-chromosomen. Dat zou, als ik haar lichamelijke constitutie goed inschat, neerkomen op een waanstoornis. Claimt zij daarentegen zich in niet-biologische zin te identificeren als man, dan is de voor de hand liggende vraag: wat bedoelt u daar dan mee? Dat u zich, bijvoorbeeld, een man voelt of zich wilt gedragen als man? Dat kan slechts een coherente gedachte zijn voor wie gelooft dat mannen bestaan. Anders bestaat er niet zoiets als hoe een man zich voelt of gedraagt. De Vries mist deze overtuiging echter. Zij kan dus hoogstens claimen zich, bijvoorbeeld, ondanks het ontbreken van Y-chromosomen te voelen als iemand mèt Y-chromosomen. Ik ben benieuwd wat dat voor gevoel is...
    Tot slot: ik verzoek de redactie geen eigenmachtig geredigeerde versie van deze reactie zonder overleg in MC te plaatsen. / G.J. ter Braak

    [Reactie gewijzigd door redactie op 07-06-2022 12:05]

    • MDL-arts

      Een bevreemdende reactie. Hoogleraar De Vries beweert in dit stuk helemaal niet dat het mannelijk of vrouwelijk geslacht niet bestaat, maar dat dit genuanceerder ligt dan de simplistische binaire voorstelling die u nastreeft. En daar geeft ze goede v...oorbeelden bij.

      • G.J. ter Braak

        Vertrouwensarts in ruste, Amstelveen

        @MDL-arts: De Vries ziet blijkens haar commentaar op het artikel van Hanneke Kouwenberg de gedachte dat iemands geslacht objectiveerbaar is als een misvatting. Iemands geslacht laat zich volgens haar niet vaststellen aan de hand van chromosomen, in- ...of uitwendige genitalia, of andere biologische criteria. Dat betekent dat het in haar ogen geen betekenis heeft om van iemand te zeggen dat het in biologische zin een man of een vrouw is. Wat uiteraard niet wil zeggen dat de individuen waar anderen dan De Vries wel degelijk een man of een vrouw in menen te herkennen niet bestaan.

        [Reactie gewijzigd door redactie op 07-06-2022 12:05]

  • G. Roorda

    Arts, Delft

    https://pdxscholar.library.pdx.edu/phl_fac/29/

    Je zou gehoopt hebben dat het hiermee eenieder duidelijk was geworden dat de keizer geen kleren aan heeft.

    Helaas, we gaan nog even door met de collectieve waan.

    • MDL-arts

      U misbruikt de term 'waan'. Een waan is een serieuze psychiatrische aandoening met vaak grote impact op het leven van degene die de waan heeft. U gebruikt termen als 'kanker' en 'tyfus' waarschijnlijk ook niet in het publieke debat om uw mening krach...t bij te zetten, waarom dan wel met psychiatrische aandoeningen?

      • G. Roorda

        Arts, Delft

        De genderidentiteitsstoornis staat terecht in de DSM en is zeer recentelijk, NIET op basis van wetenschappelijke data, omgedoopt in ‘dysforie’. Men wil hiermee ontkennen dat het gaat om pathologie waarbij het wel de bedoeling blijft dat de maatschapp...ij betaalt voor gewenste body modification.. (of toch ‘behandeling’?)

        • P. Leusink

          huisarts, seksuoloog NVVS, Utrecht

          Geachte collega Roorda, uw aanname berust niet op feiten, lees het artikel van Cohen-Kettenis, zij nam deel aan de DSM-5 commissie die de wijziging in DSM-5 tot stand bracht:
          https://www.tijdschriftvoorseksuologie.nl/artikelen/item/111-genderidenti...teitsdiagnoses-in-de-dsm-5
          Niet de genderincongruentie (verschil tussen geboortegeslacht en ervaren gender) op zichzelf is psychopathologie, maar wel wat dit voor consequenties heeft op de ervaren beleving, identiteit, gedrag etc. Dit is de genderdysforie. Hierover is veel wetenschappelijk onderzoek verricht. De psychische gevolgen voor transgenders zijn enorm, hun ontwikkeling in de puberteit en adolescentie is ernstig verstoord en ze hebben daar hulp bij nodig. Dit reduceren tot "body modification" doet geen recht aan de complexiteit van de problematiek, zowel in diagnostiek als behandeling. Waarschijnlijk kent u deze problematiek niet in uw praktijk, maar heb tenminste respect voor degenen die hiermee worstelen.

  • P. Leusink

    huisarts, seksuoloog NVVS, Utrecht

    Adhesie met Martine de Vries. Ik schrik van de kennisachterstand (en vooroordelen) bij de collega's die reageren. Artsen zouden zich eerst moeten laten scholen voordat zij zich laten horen in het genderdebat. Uit Nature: "So if the law requires that ...a person is male or female, should that sex be assigned by anatomy, hormones, cells or chromosomes, and what should be done if they clash? 'My feeling is that since there is not one biological parameter that takes over every other parameter, at the end of the day, gender identity seems to be the most reasonable parameter,' says Vilain. In other words, if you want to know whether someone is male or female, it may be best just to ask. Nature 518, 288–291 (19 February 2015) doi:10.1038/518288a."

    [Reactie gewijzigd door Leusink op 05-06-2022 16:52]

    • H. Kouwenberg

      Fachärztin für Nuklearmedizin und Radiologie, Duitsland

      En wat dan als genderidentiteit clasht met pheno- en genotype? Waarom gaat genderidentiteit, die op geen enkele manier te objectiveren valt, voor? Komt het voor dat wat de patiënt zegt, oprecht maar feitelijk onwaar is?

      Aandoeningen uit de groep van... de DSD bewijzen niet dat geslacht niet dichotoom zou zijn, of niet werkelijk kenbaar. Helaas wordt dat rookgordijn er, in weerwil van de uitgesproken wens van veel mensen die geboren zijn met een DSD, door ongeschoolden én ongeschoolden bij gesleept om genderincongruentie te valideren.

      Dat is opvallend, temeer daar de etiologie van het fenomeen genderincongruentie helemaal niet is opgehelderd, en dus de naamgeving van het klinische beeld ook gewoon misleidend zou kunnen zijn.

      Tenslotte dit: validatie is niet hetzelfde als affirmatie. En empathie noch respect bestaat slechts bij de gratie de patiënt onvoorwaardelijk gelijk te geven. Het spreekwoord luidt niet voor niets dat het zachte heelmeesters zijn die stinkende wonden maken.

      [Reactie gewijzigd door redactie op 07-06-2022 11:14]

      • MDL-arts

        Hoezo is de genderidentiteit niet te objectiveren?
        "Dag beste patiënt, welk gender mag ik in uw dossier noteren?"
        "Ik identificeer als man/non-binair/gender-fluïde/etc"
        "Welke aanspreekvormen mag ik voor u gebruiken?"
        "Mijn aanspreekvormen zijn ...hij/hen"

        Hartstikke effectief geobjectiveerd.

        Ik vraag me overigens af wat u doet als er een patiënt bij u komt die een andere achternaam heeft aangenomen omdat die niet geassocieerd wil worden met de familie van oorsprong, of omdat de naam slechte herinneringen opriep, of vanwege een huwelijk. Staat u er dan ook op om de geboortenaam te gebruiken omdat dat nou eenmaal de naam is waarmee de patiënt geboren is en je familienaam iets zegt over de genetische risico's die je eventueel loopt?

        • H. Kouwenberg

          Fachärztin für Nuklearmedizin und Radiologie, Duitsland

          Een bewering is niet hetzelfde als een objectivering. Hetgeen beweerd wordt, de inhoud van de uitspraak, kan immers onwaar zijn.

          Als genderidentiteit niet hetzelfde is als geslacht, denk ik dat we elkaar de hand kunnen schudden: we kunnen iemand in ...de sociale context behandelen (of in ieder geval proberen, zolang dat niet al te zeer botst met onze eigen perceptie en/of geweten) al naar gelang diens wensen omtrent de sociale rol. Het is dan wel belangrijk in onze statusvoering (en elders) geslacht en genderidentiteit duidelijk te scheiden. Ook omdat bijvoorbeeld in Groot Brittannië overdrachtsfouten voorkomen doordat de NHS genderidentiteit registreert, en privéklinieken geslacht.

          Het punt is dat met het wetsvoorstel om de deskundigenverklaring af te schaffen, de genderidentiteit de plek inneemt van een persoonskenmerk en wel dat van het geslacht. De wet bewerkstelligt een definitiewijziging - met uitwerking op alle domeinen waar geslacht relevant is. Dat heeft onmiskenbaar consequenties voor verschillende maatschappelijke domeinen - en is dus van een heel andere orde dan een naamswijziging.

          Het is in dat kader interessant na te denken over de vraag of we geslacht willen registreren, op welke manier we dat gaan doen, en, of het überhaupt wel mogelijk is.
          De uitspraak van het college voor de rechten van de mens dat medici niet naar geslacht (maar ook niet naar genderidentiteit) mogen onderscheiden is op zijn zachtst gezegd opvallend te noemen, overwegende dat het medisch domein expliciet genoemd wordt in het Besluit op de Gelijke Behandeling. Geslacht beïnvloedt de diagnostiek, zoals ook het vaststellen van het geslacht diagnostiek is. De uitspraken van het college zijn niet bindend, maar wel gezaghebbend. Het kan betekenen dat, mocht de wetgever de uitspraak wettelijk sanctioneren, we formeel niet eens geslacht zouden mógen vastleggen. Dat lijkt me toch niet wenselijk! Het is mede om die reden belangrijk dat de wetgever hier een oplossing voor vindt.

          [Reactie gewijzigd door redactie op 07-06-2022 11:15]

      • P. Leusink

        huisarts, seksuoloog NVVS, Utrecht

        Dit zijn inderdaad de goede vragen, hier gaat het om. De kern is namelijk dat het inderdaad zo is dat de biologie niet alleen bepaalt of iemand man of vrouw is. Voor 95% is geslacht en gender congruent, maar voor die overige 5% niet en dan is uiteind...elijk leidend hoe deze persoon zichzelf wenst te zien. Voor mij is dat niet altijd invoelbaar maar ik heb wel respect voor die keuze en span mij in om het voor die persoon de incongruentie zoveel mogelijk op te heffen. De zachte heelmeesters laten deze personen juist in de steek, en daar krijg je inderdaad stinkende wonden van: de kans op depressie en suicide is enorm binnen deze groep. Die kans vermindert na de juiste behandeling. Het percentage spijtoptanten is 3-5 op de 1000.

        [Reactie gewijzigd door Leusink op 05-06-2022 18:15]

        • H. Kouwenberg

          Fachärztin für Nuklearmedizin und Radiologie, Duitsland

          Waarom bepaalt niet alleen de biologie iemands geslacht?
          Waarom hoort leidend te zijn hoe iemand zichzelf wil zien?
          Waarom heeft een subjectief en niet verifieerbaar relaas een zwaarder gewicht dan een objectief criterium? Zelfs als dat criterium e...en fikse relevantie heeft in ons eigen vak maar ook maatschappelijk? Bijvoorbeeld in seksuele relaties?

          Of zijn lesbiennes die niet met een mens-met-penis willen slapen als die zegt vrouw te zijn inderdaad "transfoben met een genitale fetisj", zoals gepropageerd door mensen die spreken van de "cotton ceiling"?
          Of de verkrachting in een ziekenhuis die niet had plaatsgevonden, zoals de NHS volhield, omdat "er alleen vrouwen waren opgenomen"? Pas toen op rechterlijk bevel een jaar later de beelden werden vrijgegeven bleek de zaak iets penibeler.

          Het afschaffen van geslacht ten gunste van genderidentiteit leidt zo tot tal van bizarre situaties.

          Nogmaals: er is geen enkel objectief bewijs voor "de vrouw gevangen in een mannenlichaam" of omgekeerd. Het is een denkmodel, niet meer, en dat denkmodel kan heel goed gewoon onjuist zijn. Dat een ander fenomeen de incongruentie, een fenomeen dat niet alleen bij transgenders voorkomt, verklaart. Ook als maatschappelijk transgenders alle ruimte krijgen om te leven naar het geslacht waar zij zich het meest bij thuis voelen (en dat gun ik ze van harte!), dan nog is het wezenlijk dat te onderkennen.

          Als "hoe iemand zichzelf wil zien" de definitie van geslacht wordt, ontstaan er onvermijdelijk cirkelredeneringen. Een vrouw is wie zegt vrouw te zijn. Het is helaas niet de enige cirkelredenering omtrent genderincongruentie: genderdysphorie wordt namelijk (mede) veroorzaakt door het sociale stigma dat genderdysphorie met zich mee zou brengen. Alsof je blauw kunt worden doordat de maatschappij vreemd opkijkt van blauwe mensen. Woorden verliezen iedere betekenis - en dat is in de gezondheidszorg, waar klare taal wezenlijk is, onwenselijk.

          Bijkomend probleem is dat, om met Bundestaglid Ganserer te spreken "een penis niet per se een mannelijk geslachtsorgaan is" (en de biologische criteria van de geslachtscategorieën dus irrelevant), er geen grond meer is voor hormonale therapie of chirurgie. Dat lijkt me geen goede uitkomst, niet in de laatste plaats aangaande onderzoek naar seksespecifieke ziektepresentaties. Want hoe gaan we mannen en vrouwen dan nog onderscheiden? En hoe voorkomen we alleen nog in dehumaniserende termen over mensen te kunnen spreken? Prostaatbezitters? Uterusdragers?

          Daar komt bij dat de effectiviteit van therapieën die gericht zijn op uiterlijke geslachtsaanpassing , op de lange termijn sterk te wensen overlaat volgens de énige studie die keek naar de écht lange termijn: de suïcidaliteit blijft sterk verhoogd, evenals het overlijdensrisico en psychische comorbiditeit.
          https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0016885

          Verondersteld wordt wel dat dat komt omdat na een initiële geluksfase uiteindelijk onvermijdelijk het besef indaalt dat een mens niet wérkelijk van geslacht kan veranderen.

          Het is om die reden buitengewoon belangrijk dat de etiologie wordt opgehelderd, zodat mogelijk een behandeling ontwikkeld kan worden die de oorzaak aanpakt, en niet in zekere zin palliatief van aard is. Uiteindelijk gun je mensen genezing van een beeld dat zoveel lijden veroorzaakt.

          [Reactie gewijzigd door redactie op 07-06-2022 11:15]

    • G. Roorda

      Arts, Delft

      ‘Kennisachterstand’ 😂
      Dat is wel een heeeel doorzichtige debattruc Leusink!

      En citaat van willekeurige pipo uit Lancet een vals beroep op autoriteit.

      https://yourlogicalfallacyis.com/
      Spaar ze allemaal!
      Niet zo moeilijk in de genderideolog...ie…

      • P. Leusink

        huisarts, seksuoloog NVVS, Utrecht

        Geachte collega, Hoezo 'niet zo moeilijk in de genderideologie...?' Wat is dat precies, 'genderideologie'? En kunt u specificeren waarom de 'genderideologie' zich bedient van debattrucs? Had u het door mij aangegeven artikel in Nature gelezen? Welke ...feiten kloppen er niet? Zou u er voor open staan om eens aanwezig te zijn bij een spreekuur van mij, ik spreek en behandel 3-4 transgenders per week?

  • G.J. ter Braak

    Vertrouwensarts in ruste, Amstelveen

    Martine de Vries ziet blijkens haar commentaar op het artikel van Hanneke Kouwenberg de gedachte dat iemands geslacht objectiveerbaar is als een misvatting. Iemands geslacht laat zich volgens haar niet vaststellen aan de hand van chromosomen, in- of ...uitwendige genitalia, of andere biologische criteria. Dat roept de vraag op of het in haar ogen dan eigenlijk nog wel iets betekent om van iemand te zeggen dat het in geslachtelijke zin een man of een vrouw is, en zo ja: wat dan wel. Dit is een probleem voor degenen die, zoals ik en De Vries, genderidentiteit soms relevant achten. Immers, als niet kan worden vastgesteld - of zelfs betekenisloos is - wat een man of een vrouw is, dan kan ook niet worden vastgesteld welke soorten gedragingen, gevoelens, denkwijzen, interesses, zelfbeelden, ambities en wat dies meer zij vooral mannelijk of vrouwelijk zijn. Er zou dan bijvoorbeeld een sterk positief statistisch verband kunnen worden gevonden tussen enerzijds de aanwezigheid van Y-chromosomen en anderzijds bepaalde emotionele neigingen of een bepaald zelfbeeld, maar iedere reden om uit dat statistische verband af te leiden dat die emotionele neigingen of dat zelfbeeld iets mannelijks zijn zou ontbreken. Sterker nog: het zou volstrekt betekenisloos zijn te zeggen dat die kenmerken mannelijk zijn. Hoe de aanwezigheid van die kenmerken dan zou kunnen bijdragen aan een mannelijke genderidentiteit is een raadsel. Hetzelfde geldt mutatis mutandis voor alle andere mogelijke genderidentiteiten en alle andere objectieve en subjectieve persoonskenmerken. In dit licht zie ik De Vries graag uitleggen op welke gronden iemand in haar (?) ogen een bepaalde genderidentiteit voor zichzelf kan kiezen of vaststellen. Tot slot: ik verzoek de redactie geen eigenmachtig geredigeerde versie van deze reactie zonder overleg in MC te plaatsen. / G.J. ter Braak

    [Reactie gewijzigd door redactie op 07-06-2022 12:05]

    • G. Roorda

      Arts, Delft

      Uitstekend verwoord Ter Braak!

      En ja, toch ernstig dat de MC redacteuren expliciet moet worden verzocht geen eigenmachtig geredigeerde versie zonder overleg te plaatsen. Ik heb het ook meegemaakt…

    • E.M. Stuveling

      Huisarts, Nijverdal

      Mooi beschreven. Mevrouw de Vries reduceert feitelijk zelf het begrip ‘geslacht’ tot academische proporties waardoor het niets meer is, laat staan dat je daarmee nog enige uitspraken zou kunnen doen over genderidentiteit en -expressie. Dan kan het b...egrip ‘gender’ als voorvoegsel per direct voor alle woorden waarin zij (hij?) voorkomt vervallen, omdat het zijn betekenis verloren heeft, zeker in relatie tot ‘geslacht’ en uitingen van het man- of vrouwzijn. En wat is het dan nog wel?
      Het begrip ‘geslacht’ is een biologisch fenomeen, waarbij de aangehaalde uitzonderingen juist de regel bevestigen.
      Biologisch nihilisme? Daarmee zijn we per definitie allemaal X-en. Biodiversiteit? Juist, maar ik heb nog nooit een ‘man’ op mijn spreekuur gehad om zijn ‘manzijn’ te bevestigen. Geslacht is meestal wél eenduidig, maar soms niet, en die komen op het spreekuur bij mw. de Vries en die mensen verdienen haar expertise.

      [Reactie gewijzigd door Stuveling, Erik op 04-06-2022 12:10]

      • H. Kouwenberg

        Fachärztin für Nuklearmedizin und Radiologie, Duitsland

        De mensen die op de poli van De Vries komen zijn geslachtelijk doorgaans wél eenduidig, maar willen functioneren in de sociaal-maatschappelijke rol van het andere geslacht. Ook De Vries doet alsof er geen verschil is tussen geslacht, genderrol en gen...deridentiteit. Balletje-balletje met begrippen, met als gevolg dat iedere betekenis verdwijnt. Maar die verdwenen betekenis wordt wel de nieuwe juridische realiteit. Ga er maar aan staan.

        [Reactie gewijzigd door redactie op 07-06-2022 11:15]

        • G.J. ter Braak

          Vertrouwensarts in ruste, Amstelveen

          Het probleem voor visies als van De Vries c.s. is nu juist dat daarbinnen niet valt vast te stellen wat de sociaal-maatschappelijke rol van een bepaald geslacht is, daar zij ontkent te kunnen vaststellen welk geslacht mensen hebben. En als je niet ku...nt vaststellen wat de sociaal-maatschappelijke rol van een bepaald geslacht is, dan kan je er ook niet op coherente wijze naar verlangen te functioneren in de rol die bij dat geslacht hoort. De consequentie van dit alles is dat iemand die een bepaalde genderidentiteit claimt en niet incoherent over wil komen erg creatief uit de hoek zal moeten komen. Tot slot: ik verzoek de redactie geen eigenmachtig geredigeerde versie van deze reactie zonder overleg in MC te plaatsen.

          [Reactie gewijzigd door redactie op 07-06-2022 12:06]

          • H. Kouwenberg

            Fachärztin für Nuklearmedizin und Radiologie, Duitsland

            Het gaat over de vraag wat de inhoud is van genderidentiteit. Als genderidentiteit losstaat van geslacht, hoe wordt het dan bepaald? Wat betekent het om "je man te voelen"? Hoe voelt dat? Hoe kun je dat gevoel beschrijven zonder in stereotypen te ver...vallen? Uiteindelijk leidt dat tot opsomming stereotypen of cirkelredeneringen, omdat geslachtskenmerken geen houvast bieden.

            Overigens is het beslist niet waar dat geslachten geen maatschappelijke rol hebben. Als dat het geval zou zijn (in een utopische wereld) zou de Wet op de Gelijke Behandeling niet nodig zijn, er geen vrouwenquota bestaan, geen zwangerschaps- en bevallingsverlof bestaan, de criminologische profielen van de geslachten gelijk zijn, verkrachtingen van vrouwen als oorlogsgeweld niet op de huidige schaal voorkomen, er geen seksespecifieke component bestaan aan huiselijk geweld, en er geen geslachtscategorieën bestaan in de sport. De realiteit is echter anders.

            [Reactie gewijzigd door redactie op 07-06-2022 11:15]

          • MDL-arts

            Geslachten hebben geen sociaal- maatschappelijke rol. Waar gaat dit over?

  • I.E. Waardenburg

    huisarts, Enter

    Je kunt er lang en kort over praten, hoogdravend of banaal, juridisch of ethisch, maar het is toch van de zotte dat we op deze manier in de toekomst te maken kunnen gaan krijgen met jongemannen met vaginale schimmelinfecties en dames op leeftijd met... erectieproblemen! Aan de andere kant: waarschijnlijk blijven de meeste mensen 'gewoon' (als je dat tenminste mag zeggen) hun biologische geslacht in hun persoonsgegevens houden en van diegenen die dat niet doen weten we het wel...

    • P. Leusink

      huisarts, seksuoloog NVVS

      Geachte collega, "in de toekomst"? Dat is al dagelijkse realiteit. Graag wat meer respect voor transgender personen, misschien zou u zich er wat in kunnen verdiepen. Graag tot scholing bereid of bel me als ik eea zou moeten toelichten.

      • G. Roorda

        Arts, Delft

        Nogmaals Leusink, het gaat hier helemaal niet over wel of geen respect of over noodzaak tot ‘scholing’ door u (😂).
        Men heeft simpelweg een ander (en mijns inziens gezonder) wereldbeeld dan u.

        • R.P. Zwaan

          Huisarts

          Deze opmerkingen en met name die erna over clozapine doen toch geen recht aan een serieuze kwestie als genderidentiteit? Waarom bent u zo agressief in uw uitingen?

        • P. Leusink

          huisarts, seksuoloog NVVS, Utrecht

          Geachte collega, u zit er naast. Dit heeft niets met wereldbeeld te maken maar met patienten die wij zien. Het heeft niets met opvattingen te maken maar met feiten. Het is niet van de zotte dat er mannen zijn met vaginale schimmelinfecties of vrouwen... met erectieproblemen. Die zijn er, dat zijn gewone mensen. Daar vraag ik respect voor. Zou u dat kunnen opbrengen?

    • A.L.E. Terstappen

      Aios

      Geachte collega Waardenburg,

      Ik ben nieuwsgierig: wat is er precies zo zot aan?

      • H. Kouwenberg

        Fachärztin für Nuklearmedizin und Radiologie, Duitsland

        De basale vraag is: wat is een “vrouw”, wat is een “man”, wat is “geslacht”?

        Bij de wetswijziging in 1985 werd de juridische geslachtsaanpassing een “legale fictie” genoemd. Is de biologie zo veranderd dat amper 40 jaar later de voortplantingskenmer...ken niet meer bepalend zouden zijn? Is geslacht inderdaad eigenlijk “een sociaal construct”? Een penis “niet per se een mannelijk orgaan”? De overgrote meerderheid van de transgenders ondergaat immers géén chirurgische aanpassing van geslachtskenmerken.
        https://www.transvisie.nl/wp-content/uploads/2019/11/onderzoeksrapport-ervaringen-en-behoeften-van-transgenders-in-de-zorg-v.1-1-1.pdf

        Als de betekenis van de begrippen “geslacht”, “man” en “vrouw” veranderen, wat is dan sexespecifieke zorg? Kan gynaecologie dan wel zo blijven heten of beter omgedoopt worden tot “utero-er-ovariologie”? Wordt een baarmoeder een baarorgaan? Moedermelk mensenmelk? Moederkoek ouderkoek? Wie denkt dat dit te bizar is: in bijvoorbeeld de Lancet allang gaande, en leidend tot fouten in medische opleidingen:
        https://twitter.com/with_rhymes/status/1519770212106739717?s=12&t=jtHsumTZJ7HI7ZE9nGJDMQ

        Zottigheid is een eufemisme.

        [Reactie gewijzigd door redactie op 07-06-2022 11:16]

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.