Meer over gender

Afzien van implantaten na een borstamputatie wegens een BRCA1-genmutatie. Schrijver Valentijn Hoogenkamp (1986) besloot daartoe toen hij voor de buiten­wereld nog een zij was die luisterde naar de naam Helena.

Per jaar zijn ongeveer tien operaties aan de geslachtsorganen uitgevoerd op intersekse kinderen van onder de 12 in de periode 2014 tot en met 2020. Het gaat hierbij om kinderen die zijn geboren met een lichaam dat niet overeenkomt met het typische beeld van een mannen- of vrouwenlichaam.

Er is onvoldoende aandacht voor de ziekteverschillen tussen mannen en vrouwen, stelt hoogleraar biologie David Page. ‘We moeten erkennen dat er – ook buiten de geslachtsorganen – sekseverschillen zijn op moleculair, cellulair en weefselniveau.’

Zelfmoord kan worden voorkomen, mede door aandacht te besteden aan gender in de preventie. Hoogleraar Danuta Wasserman, hoofd van het Zweedse nationale instituut voor suïcideonderzoek en -preventie, wijst op de ‘genderparadox’ met betrekking tot suïcide. Kort gezegd: mannen plegen vaker zelfmoord, vrouwen hebben meer gedachten over zelfmoord.

98 procent van de transgenderpubers die kiest voor puberteitsremmers gevolgd door een geslachtbevestigende hormoonbehandeling, zet deze behandeling door. Dat concluderen Marianne van der Loos en collega’s van het Kennis- en Zorgcentrum Genderdysforie van het Amsterdam UMC in The Lancet Child and Adolescent Health.

De gezondheid van patiënten is gebaat bij een ruimere benadering dan enkel ‘M’ en ‘V’ in de medische wereld. Dat dragen artsen Maddalena Giacomozzi en Flori Sintenie uit via hun organisatie Treat it Queer.

Binnenkort gaat de Tweede Kamer stemmen over de wijziging van de transgenderwet. Hierdoor wordt het mogelijk om je geslacht te laten aanpassen in je paspoort zonder een daadwerkelijke geslachtswijziging of medische ver­­klaring.

Mannen die de vrouwenrol aannemen en vrouwen die de mannenrol aannemen zijn zo oud als de mensheid. Jeanne d’Arc werd er zelfs door heilig verklaard. Maar naarmate rolpatronen minder verbonden zijn aan het biologische geslacht, ontstaat er meer verwarring over wat nu een man is en wat een vrouw. Als die verwarring van gender met geslacht door goed menende maar gevaarlijke pseudowetenschap ook in onze scholen dreigt door te dringen, laat staan aan medische faculteiten, moeten we de puntjes op de biologische i zetten.

Afgelopen maandag overhandigde de stichting Voices for Women meer dan 40 duizend handtekeningen aan minister Kuipers van VWS, om te zorgen dat er meer onderzoek naar het vrouwenlichaam gedaan wordt. Door meer kennis te verkrijgen hoopt de stichting dat langdurige onverklaarbare gezondheidsklachten beter geduid worden en niet onnodig als psychisch worden afgedaan. Tevens wil de stichting dat er meer genderspecifieke scholing voor professionals komt, zodat onder meer artsen beter weten hoe om te gaan met onverklaarbare klachten.

Grensoverschrijdend gedrag, te zware prestatiedruk, discriminatie op grond van sekse of gender: begeleidend artsen in de (top)sport komen soms ingewikkelde situaties tegen. Een hernieuwde leidraad van de Vereniging voor Sportgeneeskunde geeft hun meer houvast.

De ‘productiviteitskloof’ tussen mannen en vrouwen in de wetenschap komt deels door een gebrek aan erkenning. Dat schrijven Matthew Ross e.a. in Nature. Vrouwen worden minder vaak vermeld als auteur op wetenschappelijke publicaties of patenten dan mannen, dat is al uit eerder onderzoek bekend. Wat nieuw is aan het Nature-artikel, is de aanpak. Ross en collega’s volgden ook de geldstromen in plaats van alleen te turven hoeveel mannen en vrouwen in de auteurslijst van wetenschappelijke artikelen staan.

Begin juni oordeelt de Tweede Kamer over een wetswijziging waardoor mensen zonder tussenkomst van een medicus of psycholoog hun geslacht juridisch kunnen laten wijzigen.

‘De moderne samenleving is klaar voor een correctie op de genderverschillen wat betreft macht en privilege. Maar deze kan niet alleen door vrouwen tot stand worden gebracht. De genderrollen zijn zozeer met elkaar verweven dat mannen en vrouwen allebei tegelijkertijd zullen moeten veranderen.’ In Anders laat primatoloog Frans de Waal zien dat sociaal gevormde genderverschillen wel degelijk een biologische basis hebben.

Het debat over gender(verschillen) wordt soms op het scherpst van de snede gevoerd. De beroemde gedragsbioloog Frans de Waal komt nu met Anders, waarin hij op rustige toon betoogt dat sociaal gevormde genderverschillen wel degelijk een biologische basis hebben.

Het OLVG in Amsterdam discrimineerde een transgenderman door hem te verwijzen naar een psycholoog in plaats van gynaecologisch onderzoek te doen toen hij verzocht om verwijdering van zijn eierstokken en baarmoeder. Dat oordeelt het College voor de Rechten van de Mens in een vandaag gepubliceerde uitspraak.

Hoewel er steeds meer vrouwelijke artsen zijn, overheerst in de gezondheidszorg nog altijd een ‘mannelijk perspectief’. Dit komt de kwaliteit niet ten goede. Dat stelt Kiki Lombarts, hoogleraar professional performance bij het Amsterdam UMC, samen met Abraham Verghese, internist en hoogleraar bij Stanford University, in een artikel in NEJM.

‘Alweer een vrouw’, zegt mijn echtgenote als ze de auto instapt. Op de mannelijke chirurg na hebben we in alle drie de ziekenhuizen sinds juni alleen maar vrouwen gezien.

In de podcast Geen kleine man vertelt Sofie Peeters (35) hoe ze op haar 17de last kreeg van angstaanvallen, die tien jaar aanhielden, en hoe ze tevergeefs hulp zocht bij huisarts, fysiotherapeut en psychotherapeut.

Ik weet niet hoe het u vergaat, maar ik ben onderhand het overzicht over het aantal gendervarianten behoorlijk kwijtgeraakt. Er schijnen op dit moment maar liefst 58 varianten in omloop te zijn, verdeeld over negen hoofdstromen (LHBTIQAPC).

Huisartsen Toine Lagro-Janssen en Doreth Teunissen zijn de initiatief­nemers van een handboek over gendersensitieve zorg, afgestemd op de eerste lijn. ‘Je moet je steeds bedenken of het voor de gepresenteerde klachten uitmaakt of er een man of een vrouw voor je zit.’

Een man, een vrouw, en een mix van man en vrouw. Die symbolen trof arts Marlies Schijven tot haar vreugde aan op een wc-deur in het Amsterdam UMC.

Hoewel covid-19 zich verschillend uit bij mannen en vrouwen, maakt de grote meerderheid van studies naar de ziekte die wordt veroorzaakt door het coronavirus geen melding van geslacht. Dat stellen onderzoekers van onder meer het Radboudumc op basis van een analyse van bijna 4500 studies.

De 7-jarige Sasha droomt er al sinds haar derde levensjaar (!) van een meisje te mogen zijn. Haar familie staat haar zonder aarzelen bij. Op school moet ze echter jongens­kleren dragen en wordt ze anders behandeld dan haar klasgenoten.

Cardiovasculaire ziektes bij vrouwen zijn nog altijd onderbelicht, dat is de conclusie van de Lancet-commissie vrouwen en hart- en vaatziekten. Bij deze commissie, die uitsluitend uit vrouwen bestaat, zijn de Nederlandse cardioloog Yolande Appelman en hoogleraar en cardioloog Angela Maas betrokken. Samen met vijftien andere cardiologen uit elf verschillende landen roepen ze op om hart- en vaatziekten bij vrouwen meer aandacht te geven.