Achterhaalde tunnelvisie van een ‘wetenschapper’
1 reactieAls er zaken fout zijn, moeten ze worden aangepakt, of het nu om bedrijven, dokters of burgers gaat. Goeden mogen immers niet onder kwaden lijden. Maar Den Exter winkelt selectief in een rapport en trekt ongefundeerde conclusies. Onze bedrijven zouden het niet moeten wagen zo te werken. De wereld zou te klein zijn. En terecht.
Den Exter fundeert zijn betoog op algemeenheden en verwijst naar voorbeelden uit de vorige eeuw. Net zoals de schorsing van een enkele arts de hele medische beroepsgroep nog niet tot crimineel bestempelt, mag je een hele sector niet generaliserend in de hoek zetten. Zijn kwalificaties zijn stuitend.
Kennelijk vindt Den Exter het nodig nieuwe en oude feiten, vooroordelen en verdachtmakingen naar believen te mengen tot een azijnachtige inkt om eens lekker ongenuanceerd uit te pakken. Zijn positie aan de universiteit en het gebruik van voetnoten suggereren wetenschappelijkheid. In zijn stuk is die niet te vinden. Kritiek op basis van feiten is nuttig, op basis van verdachtmakingen enkel grievend.
Nu meer inhoudelijk. Dat Kroes bij haar werk ook de farmacie onder de loep neemt, is niets bijzonders. Dat zij op zoek is naar zaken die niet deugen, rechtvaardigt haar positie. Feit is dat na het onderzoek geen regen aan boetes op de sector is neergedaald. Dat is bij deze eurocommissaris ook wel eens anders. Of de bijna 100 miljoen die dit onderzoek kostte, goed zijn besteed, moeten anderen beoordelen.
Wat de octrooien betreft maken bedrijven gebruik van rechtsbescherming die de wetgever biedt, zoals iedereen dat zou doen. Vanuit Europees perspectief, zo constateert Kroes terecht, leiden nationale wetgevingen tot een lappendeken aan regels en procedures.
Soms werken ze – al dan niet bewust ingezet – in het voordeel van bedrijven, maar mínstens zo vaak in hun nadeel. Kroes pleit voor meer helderheid en voor de invoering van een Europees octrooi. De farmabedrijven juichen, net als Den Exter trouwens, zo’n ontwikkeling toe. Uiteindelijk verdienen bedrijven liever aan de verkoop van hun producten dan aan het voeren van procedures.
Den Exter meent de sector te moeten kwalificeren als gewetenloos en zonder maatschappelijke verantwoordelijkheid. Iedereen heeft recht op zijn mening. Ik zet daar graag een paar feiten tegenover. Wereldwijd hebben onze bedrijven in de afgelopen zeven jaar voor meer dan 9 miljard dollar bijgedragen aan meer dan 200 concrete projecten in ontwikkelingslanden ter bestrijding en voorkoming van ziektes.
Daarmee zijn 1,7 miljard dollar mensen geholpen. De farmaceutische bedrijfstak geeft jaarlijks meer dan 70 miljard uit aan onderzoek en ontwikkeling, meer dan welke sector dan ook. Misschien zetten we deze feiten zelf te weinig in de schijnwerpers.
dr. Michel A. Dutrée, arts, directeur Nefarma
Dit artikel is geschreven als reactie op Farmacie rekt de octrooien op
André den Exter
, Rotterdam
Nefarma-directeur Dutrée spreekt in zijn nawoord bij mijn artikel ‘Farmacie rekt octrooien op’ (MC 42/2009: 1721) over een ‘achterhaalde tunnelvisie van een “wetenschapper” die selectief winkelt en ongefundeerde conclusies trekt’. Het op de man spele...n in combinatie met het gebruik van ondeugdelijke argumenten is een strategie die eveneens werd gehanteerd door de Europese brancheorganisatie van farmaceuten (Efpia) in The Lancet (22-8-2009). Al was die reactie constructiever en minder emotioneel getoonzet. Door de ad hominem argumentatie diskwalificeert Nefarma zich in het debat over haar rol in de ontwikkeling en productie van maatschappelijk noodzakelijke geneesmiddelen. Desalniettemin is het verwijt van ‘selectief winkelen’ niet ongegrond. Toegegeven, mijn bijdrage beperkte zich tot enkele concurrentieondermijnende activiteiten, maar de bespreking van een 534 pagina’s tellend rapport noopt tot selectie. Maar Dutrées verwijt van gedateerde voorbeelden doet niets af aan de ernst van het vergrijp. Dat de industrie slechts gebruikmaakt van de bescherming die het octrooirecht haar biedt, is een drogreden. Doelbewust misbruiken van rechterlijke procedures blijft misbruik van de rechtsgang. Eenzelfde misvatting geldt ten aanzien van octrooimarktafspraken tussen farmaceutische bedrijven. Dergelijke afspraken raken de kern van de vrije mededinging. Maar het aantonen van dergelijk misbruik van monopoliepositie voor de rechter is nagenoeg onmogelijk. Wordt daarmee het gedrag minder laakbaar? Wel volgens Nefarma, die daarmee de essentie van het rapport ontkent.
Wat betreft de gebrekkige maatschappelijke verantwoordelijkheid en het najagen van shareholder value het volgende. Mijn kritiek richt zich op de weigering van de farmaceutische industrie zich extern te verantwoorden voor haar bijdrage in de realisatie van het recht op gelijke toegang tot noodzakelijke geneesmiddelen. Dat begint met meer transparantie van het innovatiebeleid, het monitoren in welke mate nieuwe producten daadwerkelijk bijdragen tot een verbeterde toegang tot maatschappelijk noodzakelijke geneesmiddelen voor eenieder, alsmede hierover rekenschap afleggen aan derden. Zolang de industrie die openheid niet betracht, blijft shareholder value de norm.
André den Exter, Erasmus Universiteit