Het geluk

Het geluk, Julien Offray de Lamettrie (vertaling en inleiding: Jabik Veenbaas, Wereldbibliotheek, 159 blz., 19,99 euro.

bestel direct

Weinig medici hebben met hun geschriften zoveel opschudding veroorzaakt als de Franse arts-filosoof Julien Offray de Lamettrie (1709-1751). Met dezelfde talenten die hem tot uitstekend arts maakten – goed observeren en van hieruit ervaring opbouwen – concludeerde hij in zijn beroemdste werk L’homme machine (1747) dat de mens een complexe machine is. Een jaar later werkte hij deze mensvisie uit tot levensfilosofie in Discours sur le bonheur, dat nu pas in het Nederlands is verschenen als Het geluk. Geluk is een gevoel en voelen doen wij met ons lichaam: ‘Geest, wetenschap en rede zijn doorgaans nutteloos voor het geluk’, aldus De Lamettrie. Het zijn vooral schuldgevoelens die het geluk bedreigen.

Juist voor medische vakgenoten is dit boek een prachtig startpunt voor reflectie over geluk in onze samenleving, de gezondheidszorg en de praktijk van alledag. De vertaler Jabik Veenbaas zorgde voor een voortreffelijke inleiding. Lamettrie was een gepassioneerd denker en met Het geluk schreef hij een meeslepend betoog. In zijn tijd stond hij tegenover machtige systeemdenkers als Descartes, Spinoza en Leibniz maar hij moest het ook opnemen tegen de christelijke moraal. Hoe zou zijn boek in deze tijd van secularisatie en materialisme maar ook van grenzeloze ambities – mogelijk de nieuwe bedreigers van geluk – worden ontvangen?