Film: El abrazo de la serpiente / Embrace of the serpent

Queeste naar genezing

Helende natuur en de teloorgang van natuurvolken – het is het soort thema waarmee je moet oppassen. Kitsch en cliché’s liggen op de loer. Maar de in adembenemend fraai zwart-wit gedraaide film El abrazo de la serpiente (Embrace of the serpent) - omzeilt ze feilloos. Losjes gebaseerd op de dagboeken van twee etnografen, de Duitser Theodor Koch-Grunberg en de Amerikaan Richard Evans Schultes, vertelt regisseur Cirro Guerra twee verhalen, die zich afspelen in 1909 en 1940. In beide verhalen speelt Karamakate, een sjamaan en de laatste overlevende van zijn stam in het Amazonewoud, de hoofdrol en begeleidt hij een etnograaf/antropoloog op zoek naar een heilige, geneeskrachtige plant, de yakruna. Rond 1909 is het de Duitser Theo die het spul nodig heeft om van zijn mysterieuze, niet nader benoemde tropische ziekte te herstellen. Later, in 1940, treedt een Amerikaan in zijn voetsporen. De queeste naar de genezende plant is in beide verhaallijnen aanleiding om de verwoestende werking van het westerse kolonialisme (rubberplantages) en van het genadeloze zendingswerk te laten zien, die in het laatste geval resulteert in een uitzinnige jezuscultus.

De film romantiseert niet, ondanks een vleugje psychedelica à la Carlos Castaneda (voor wie dat nog wat zegt) aan het slot, maar is vooral een klaagzang voor een verloren cultuur. De oudere, eenzame Karamakate is naar eigen zeggen ‘alles vergeten’. Hij is – in zijn inheemse taal – een chullachaqui, een lege huls geworden.

El abrazo de la serpiente werd dit jaar genomineerd voor de Oscar voor Beste Buitenlandse Film. HM

El abrazo de la serpiente, nu in de bioscoop. Voor de trailer:

El abrazo de la serpiente