Meer over film

De fameuze fotograaf Nan Goldin maakte tweemaal in haar leven van nabij een ingrijpende volksgezondheidscrisis mee: de aidsepidemie en recentelijk de opiatencrisis in de VS.

Van 23 januari tot en met 5 februari 2023 vindt de 52ste editie van het International Film Festival Rotterdam (IFFR) plaats. Voor wie films wil zien over ziekte en zorg een paar tips.

Filmmaker Léa Mysius heeft iets met zintuigen en zintuiglijkheid. Haar vorige film Ava ging over een 13-jarig meisje dat haar zicht verliest door retinitis pigmentosa.

Het verleden is een ver land waar ze dingen anders doen, heet het. Zeker als dat verre verleden op zichzelf ook weer in een ver land is gesitueerd. En toch zijn er altijd overeenkomsten met het heden. Zoals in de Japanse film Roodbaard (ook wel Redbeard of Akahige) uit 1965 van de beroemde Akira Kurosawa.

Hélène is jong, ergens in de dertig. Ze lijdt aan idiopathische pulmonale fibrose: het heeft haar totaal op zichzelf teruggeworpen en haar relatie met Mathieu onder zware druk gezet.

Het is 1968: Joy (Elizabeth Banks) is zwanger van haar tweede kind. Maar dan blijkt dat ze de bevalling mogelijk niet zal overleven vanwege hartfalen. De wijze waarop het ziekenhuis en de verzamelde artsen (allemaal rokende, witte mannen) haar een abortus ontzeggen is ook nu nog altijd onthutsend.

Op het moment dat prinses Diana net is overleden, gaat schizofrene Inger met haar zus en zwager op groepsvakantie naar de stad waar het gebeurde: Parijs. In zo’n wereldstad met zo’n drukte door het recente ongeluk ontstaan er onverwacht ingewikkelde maar ook eenvoudig vrolijke situaties voor het gezelschap. Inger blijkt namelijk niet alleen maar slecht te zijn in contact met anderen...

Zij was psychiater, hij is schrijver, beiden zijn ‘op leeftijd’. Zij is dementerend, hij heeft een hartkwaal. Hun zoon – gescheiden met kind – heeft drugsproblemen.

Op het moment dat prinses Diana net is omgekomen bij een auto-ongeluk, gaat schizofrene Inger met haar zus en zwager op groepsvakantie naar de stad waar het gebeurde: Parijs. In zo'n wereldstad met alle drukte door dat recente ongeval ontstaan er onverwacht ingewikkelde maar ook eenvoudig vrolijke situaties voor het gezelschap.

Stel: je wordt opgesloten in een operatiekamer of lab met overal bloedsporen, losliggende levende organen en een dokter die gek is geworden: hoe overleef je dat?

En dan is er nog een film die je deze winter niet mag missen: Triangle of Sadness. De modellen/influencers Carl en Yaya worden uitgenodigd voor een luxe cruise met aan boord een bont gezelschap aan rijke passagiers, onder wie een Russische oligarch, Britse wapenhandelaars en een eigenzinnige, alcoholistische kapitein.

Leo en Remi, beiden 13 jaar, zijn vrienden zolang ze zich kunnen herinneren. De vriendschap is vrolijk, intens en bovenal onafscheidelijk. Maar kort nadat ze de middelbare school hebben betreden gebeurt er iets wat hun relatie, die voor de een waarschijnlijk meer is dan een vriendschap, een dramatische wending geeft. Close, de nieuwe in Cannes bekroonde film van de jonge Belgische meestercineast Lukas Dhont, navertellen vraagt om terughoudendheid.

Huisarts én patiënt Mirjam Willemsen staat centraal in de documentaire ‘Dying to live’, die vanavond wordt vertoond op de Belgische tv-zender Canvas.

Met de Nederlandse, of beter Friese film Grutte Pier vertelt Steven de Jong het verhaal van de legendarische Friese vrijheidsstrijder Pier Gerlofs Donia (ca. 1480-1520) die vocht tegen de graven van Holland toen zij besloten om Friesland te willen overnemen.

Het begin van Puinhoop zet de toon: filmmaker Allard Detiger stapt het volkomen verwaarloosde huis van zijn moeder binnen; de puinhoop is niet te overzien. Jarenlang had Detiger geen contact met zijn moeder, die aan borderline lijdt. Maar wanneer de situatie escaleert, begeleidt hij zijn moeder zo goed als mogelijk tijdens de gesprekken met de zorginstellingen waarmee ze te maken krijgt.

Met een drankprobleem en nog wat mentale demonen stapt Sara van de veerboot die aanmeert op het Italiaanse vulkaaneiland Stromboli. Met dat beeld opent de nieuwe film, Stromboli, van Michiel van Erp. Het gaat overduidelijk niet goed met Sara, maar wat er precies mis is, blijft enige tijd in het ongewisse.

Alleenstaande moeder Sandra (prachtige rol van Léa Seydoux) is jong weduwe geworden en woont samen met haar 8-jarige dochter in een klein appartement in Parijs. Ze heeft een vol en bepaald niet stressloos bestaan: een drukke baan als tolk-vertaler, de zorg voor haar dochter en voor haar zachtaardige vader, een oud-hoogleraar filosofie (overtuigend vertolkt door Pascal Greggory), die lijdt aan een ernstige neurodegeneratieve ziekte, het syndroom van Benson.

Het jaarlijkse symposium van de Stichting Psychiatrie en Film op donderdag 3 november a.s. heet: De waarheid en onze vertekende perceptie.

Toen chirurg Marc Buijsrogge eind januari 2020 volkomen onverwacht overleed aan een hartstilstand, bleef zijn vrouw, Dorien Verloop, achter met twee dochters in de puberleeftijd. Tot overmaat van ramp begon kort daarna de coronacrisis. Verloop, psycholoog van professie, stelde vast dat rouw in de medische opleiding slechts beperkt aan bod komt en dat het niet voorkwam in haar studieboeken. Ze schreef er daarom zelf maar een boek over.

1963 is lang geleden, maar niet zo lang. Wie toen als jonge vrouw met uitzicht op een academische carrière ongewenst zwanger werd, kreeg zeer slecht nieuws, zeker in Frankrijk. Precies dit is wat de 23-jarige Anne overkomt in L’événement van Audrey Diwan.

Het verhaal van een jong, gevoelig meisje dat zich bij ‘de groep’ probeert aan te sluiten door te dansen, is een klassieker. Ditmaal is de hoofdpersoon de Nederlands-Afrikaanse Grace, een meisje met albinisme dat in Rotterdam woont.

In de Nederlandstalige film van Floor van der Meulen, Pink Moon, probeert Iris te leven met de beslissing van haar vader, Jan, om uit het leven te stappen. De ethische kwestie ‘voltooid leven’ staat centraal in de dramafilm, maar in de laag daaronder stoeit Iris met haar eigen ouder worden – of juist haar behoefte om jong te blijven.

Drie winters lang duurt de liefde tussen de beresterke, stille Marco en Anna, een alleenstaande moeder die als serveerster/postbode de eindjes aan elkaar knoopt in een Zwitsers bergdorpje. Als Marco een hersen­tumor blijkt te hebben, verandert zijn gedrag. Het dorp bemoeit zich ermee. Zal hun prille relatie standhouden?

We zien zorg te vaak als vanzelfsprekend, stelt Lynn Berger in haar boek Zorg - een betere kijk op de mens. Zorg is essentieel, maar krijgt niet altijd de waardering die het verdient. Terwijl we, waarschuwt ze, afstevenen op een gigantisch zorginfarct. Tijd om alle zorg – ook waar mensen niet voor betaald krijgen – op waarde te schatten.

Wilde fantasieën, uitgebeeld in prachtige, surrealistische animaties en ondersteund door levendige muziek vormen een meeslepende aanklacht over hoe wij omgaan met elkaar, mensen in nood, het klimaat en de grondstoffen van de wereld waarop we leven.