Cartas da Guerra

Cartas da Guerra, nu in de bioscoop

In 1971 wordt António Lobo Antunes opgeroepen om als dokter in dienst te treden van het Portugese leger, dat een gruwelijke koloniale oorlog voert in het oosten van Angola. Ver weg van alles wat hem dierbaar is en in een steeds gevaarlijker omgeving schrijft de 28-jarige arts twee jaar lang bijna dagelijks brieven naar zijn (aanvankelijk zwangere) vrouw. Intussen raakt hij – zij het nogal ambivalent – verknocht aan Afrika, wordt hij politiek volwassen en daarmee kritischer over de oorlog. De oorlog knaagt aan de ziel van de jonge dokter, want ‘verandert ieder van ons in insecten die moeten vechten om te overleven’. Het schrijven van de brieven houdt hem op de been. Die brieven, enkele jaren geleden in het Nederlands vertaald door Harrie Lemmens onder de titel Mijn winterkat mijn lief, zijn nu ‘verfilmd’ door Lobo Antunes’ landgenoot Ivo M. Ferreira, als Cartas da Guerra.

Het resultaat is een vloeiende aaneenschakeling van vaak adembenemende zwart-witbeelden en scènes, waarbij een voice-over (meestal Antonio’s echtgenote) de brieven voorleest. Dat is even wennen: niet altijd illustreren die beelden wat hij schrijft; soms heb je bovendien de indruk tegelijk naar een film te kijken en – vooral omdat de brieven stilistisch zo gaaf zijn – een boek te lezen. De poëtische, eloquente taal verraadt een schrijver in de dop; tegenwoordig geldt Lobo Antunes dan ook als een serieuze Nobelprijskandidaat. Meestal echter versmelten brieven, werkelijkheid en verbeelding tot een nieuw geheel – een prestatie van formaat.

Onlangs verscheen de vertaling van de laatste, zeer fraaie roman van António Lobo Antunes, Reis naar het einde van de wereld, waarover later meer in deze rubriek.