Boek: Het stressbeeld

Stress

Per jaar verschijnen er ruim 10.000 publicaties over stress in de vakliteratuur. Geen mens kan dus nog de pretentie hebben dat hele gebied te overzien. Met Het stressbeeld schreef hoogleraar sociale psychiatrie Christina van der Feltz-Cornelis niettemin een leesbaar en informatief boek, waarin ze
de actuele kennis over stress, stressoren en stressgerelateerde stoornissen uiteenzet. Zo legt ze onder meer uit hoe stress tot uiting komt in de verschillende orgaansystemen en beschrijft ze copingmechanismen en copingstijlen; vertelt ze over de balans tussen stress en aanleg, over belastbaarheid en kwetsbaarheid en over het begrip veerkracht, dat vele gezichten kent. Uiteraard gaat ze ook in op diagnostiek en behandeling.
Alle grote namen, zoals Hans Selye, Walter Cannon en meer recent Bruce McEwen komen aan bod; ze krijgen allen een korte, informatieve biografie. McEwens verdienste is dat hij heeft laten zien hoe een maladaptieve respons een allostatische reactie op een stressor niet uitdooft, maar bestendigt. Hij vond dat neuronale netwerken in de hippocampus, amygdala en prefrontale hersenschors veranderen onder invloed van chronische stress, hetgeen gevolgen heeft voor geheugenfuncties, emoties en gedrag.
Van der Feltz-Cornelis maakt veel werk van die samenhang tussen lichamelijke en psychische processen, onder meer aan de hand van de ideeën van neuroloog Antonio Damasio. Ze stipuleert daarbij ook de rol die ontstekingsremmers kunnen spelen bij het behandelen van psychische stoornissen. Onder invloed van cytokines gaan de hersenen namelijk prostaglandines aanmaken, stoffen die zoals bekend de ontsteking bevorderen. Dat draagt bij aan de afweer, maar leidt ook tot wat sickness behavior wordt genoemd: patiënten worden moe en somber, en hebben concentratieproblemen, pijn en weinig eetlust. Ze ziet verschillende loten aan de stam van dit gedrag: depressie, burn-out, PTSS en chronischevermoeidheidssyndroom.

Geen wonder dat Van der Feltz-Cornelis verwacht dat psychiatrie en somatiek steeds nauwer moeten samenwerken bij de behandeling van stressgerelateerde stoornissen. - Henk Maassen, Medisch Contact

Het stressbeeld, Christina van der Feltz-Cornelis, Uitgeverij Nieuwezijds, 263 blz., 22,95 euro.