Boek: Een stelsel van elementaire levensvoorwaarden
Plaats een reactie
Overleven in een verwoeste wereld
Het ziekenhuis is een van de weinige gebouwen in Voltsjansk die in 2004, na anderhalve Tsjetsjeense oorlog, nog min of meer overeind staan. En Sonja is de enige arts die is gebleven. Met behulp van een eenarmige bewaker, een bejaarde verpleegster en amfetaminen houdt ze twee afdelingen draaiende: trauma en kraam. ‘Grappig hè? Het is neuken of doodgaan’, vertelt ze de naïeve dorpsarts Achmed tijdens zijn rondleiding.
Sonja is een van de zeven hoofdpersonen uit de verpletterende debuutroman Een stelsel van elementaire levensvoorwaarden van de Amerikaanse auteur Anthony Marra. In een knappe mozaïekvertelling, waarin de zeven levensverhalen middels flashbacks en flashforwards met elkaar worden vervlochten, zien we hoe ze ieder op hun eigen manier proberen te overleven in hun verwoeste wereld en hoe hun keuzes de toekomst van de anderen bepalen. Het onderscheid tussen goed en kwaad vervaagt naarmate het voedsel schaarser en de lijst met verdwenen mensen langer wordt. Steeds dichter komen ze bij de kale, van alle morele opsmuk gestripte definitie van leven, waarnaar de titel verwijst.
Marra maakte voor zijn boek verschillende reizen naar Tsjetsjenië en baseerde zich verder op journalistiek werk van Anna Politkovskaja, Åsne Seierstad en Sebastian Smith. Ook putte hij uit de memoires van de Tsjetsjeense chirurg Chassan Baiev.
Het boek had gemakkelijk loodzwaar kunnen zijn, want geen enkel oorlogsleed blijft de personages bespaard. Marra’s toon blijft echter wonderlijk luchtig. Zonder dramatiek en haast terloops maakt hij de oorlogsrealiteit invoelbaar. Zo stelt Sonja op een dag vast dat ze veertien bedpartners heeft gehad ‘sinds de liften het voor het laatst deden’. En als ze onderdak verleent aan een verweesd meisje, geeft ze het kind een barbie uit een liefdadigheidspakket. De 8-jarige bekijkt het graatmagere wezen met tiara argwanend en vraagt Sonja waarom het glimlacht. ‘Vermoedelijk heeft ze de tiara ergens gevonden en is ze van plan die te verkopen voor een ticket naar Londen’, antwoordt de arts. Waarop het meisje zegt: ‘Of misschien heeft ze een Rus gedood’. - Lieke de Kwant
Anthony Marra, Een stelsel van elementaire levensvoorwaarden. De Bezige Bij, 382 blz., 15,90 euro
Gelezen? Geef uw waardering:
- Er zijn nog geen reacties
