Als de nacht maar niet valt

Als de nacht maar niet valt, nu in de bioscoop en te zien op picl.nl. De trailer vindt onderaan dit artikel.

Kan gedrag meetbaar gemaakt worden? En zo ja, kan het helpen ons beter te voelen of zelfs preventief in te grijpen om mentale problemen te voorkomen? Dat zijn de centrale vragen in de documentaire Als de nacht maar niet valt van Marc Schmidt.

Drie verhaallijnen, zich afspelend in Nederland, Noorwegen en de Verenigde Staten, lopen in de documentaire door elkaar. We zien vroege interventies bij Noorse basisschoolkinderen met angstproblemen, een jonge Nederlandse man die in het verleden een psychose doormaakte en nu meedoet aan een onderzoek gericht op het voorkomen van een nieuwe episode. En een wijk in Florida waar met behulp van grote hoeveelheden (bio)data wordt gestreefd voor iedereen een wrijvingsloos bestaan te creëren.

Maar wat meet je eigenlijk, als je iemands hartfrequentie de hele dag bijhoudt? Of met de vragenlijsten die aan de proefpersonen worden voorgelegd? Subjectiviteit ligt op de loer. Een van de basisschoolkinderen antwoordt bijvoorbeeld op de stelling ‘Ik tel dingen zonder goede reden’: ‘Ja, omdat het zo leuk is om te doen!’ En als de Nederlandse jongeman (iedereen in de documentaire blijft naamloos) een goed doordacht antwoord geeft op de complexe vraag: ‘Kun je me wat vertellen over de zin van het leven?’, onderbreekt de onderzoekster hem omdat ‘als hij zo begint te praten’ zij ‘de draad kwijtraakt’. Ze insinueert dat hij afdwaalt met zijn gedachten, terwijl zij degene is die het niet kan volgen. Gaan meer data ons helpen, of raakt de betekenis ervan ‘lost in translation’ en moeten we juist meer op het gevoel varen? De documentaire geeft ons geen antwoord, wel de input om tot een antwoord te komen.