Waarom toetsing áchteraf?!
1 reactieGisteren reikte ik mijn hoogbejaarde patiënt bij hem thuis een glas aan, waarin ik even tevoren een oraal ‘non-therapeuticum’ had uitgegoten. Dat is een eufemistische benaming voor een dodelijke siroop waarin een overdosis barbituraat is opgelost. Hiermee verleende ik hulp bij zelfdoding bij deze mij dierbare patiënt. Hij leed ondraaglijk aan de gedachte dat zijn geestelijke vermogens nog verder zouden afbrokkelen. Dat hij mij zelfs niet meer zou kunnen vragen om hem te helpen met zelfdoding.
Hij was zijn vaardigheid om vlot te spreken, te schrijven, te lezen en te denken al verloren.
Het glas nam hij rustig ter hand en na al zijn kinderen die om hem heen zaten nog eens in de ogen gekeken te hebben, zette hij het glas aan de mond en dronk het gif welbewust, tot de laatste druppel, op.
Hij had daarna nog voldoende tijd om te vertellen wat een fijn en liefdevol leven hij had gehad en uitte zijn dankbaarheid aan allen aanwezig. Zijn ogen vielen toe. Zijn mond zakte open en even later blies hij zijn laatste adem uit.
Ik zette mij aan de eettafel om de laatste details toe te voegen aan het modelverslag euthanasie om dat bij de stapel documenten (euthanasieverklaring, verklaring wilsbekwaamheid, weerslag van de contacten, brief aan de commissie, brieven medisch specialisten) te voegen, die de forensisch arts moest meenemen.
De inmiddels gearriveerde forensisch arts moest op mijn gekrabbel wachten
Voordat definitief de handtekening onder het verslag gezet wordt staat er: ‘Zijn er nog punten die u onder de aandacht van de regionale toetsingscommissie euthanasie wilt brengen en die u bij de beantwoording niet kwijt kon?’
Ja, die had ik zéker voor deze onder voorzitterschap en secretariaat van juristen staande commissie. (Slechts één arts telt deze commissie, een arts die mogelijk nooit een euthanasie heeft hoeven doen.) Ik schreef spontaan op de overgebleven ruimte mijn opgekropte frustratie van mij af over de toetsing ACHTERAF. Helaas wat chaotisch en in emotionele bewoordingen opgesteld. Veel blank papier bleef er op die pagina niet over. Waarom bij niet-urgente en ‘gevoelige’ gevallen, zoals bij dementie en psychiatrische stoornissen geen toetsing VOORAF? Ik sta ambivalent tegenover de euthanasiewet; enerzijds zie ik het als een vorm van beschaving, anderzijds voel ik me als (huis)arts door de wetgeving gemanipuleerd: ik heb deze rol niet geambieerd, het is me door het bestaan van de wet simpelweg maatschappelijk opgedrongen. Er is vanzelfsprekend geen verplichting, nee, maar als betrokken en zijn verantwoordelijkheid niet ontlopend arts help ik uiteraard iemand die zijn leven als ondraaglijk ervaart.
De inmiddels gearriveerde forensisch arts moest op mijn gekrabbel wachten.
Nadat ik klaar was spoedde een van de zoons – onwetend van de inhoud van mijn schrijfsel – zich naar het bureau van zijn net overleden vader, pakte daar zijn vaders zilveren balpen en zei: ‘Hier, voor u, hiermee heeft hij veertig jaar geschreven.’
auteur
Erik Wybenga, huisarts, Hoorn
P.J.E. van Rijn
huisarts n.p.
Bij een duidelijke indicatie voor euthanasie bij een wilsbekwame patiënt is toetsing achteraf niet meer dan een routinezaak. Maar dat wil niet zeggen dat toetsing vooraf niet zinvol zou kunnen zijn, zowel juridisch als moreel- ethisch. .Bij euthanas...iegevallen die een algemeen invoelbare indicatie te boven gaan , zoals in het geval van een wilsonbekwame demente patiënt .Artsen hebben in veel situaties immers de neiging om met hun patiënt samen te spannen , omdat zij samen zo een groter gevoel van macht bezitten .Macht , die arts en patiënt op elkaar kunnen uitoefenen en die kan leiden tot zelfoverschatting. Voor een empathisch arts kan het dan ook steeds moeilijker worden argumenten te vinden om euthanasie af te kunnen wijzen .Dat dit enige tijd in beslag zal nemen lijkt geen probleem omdat deze patiënten doorgaans niet terminaal zijn .Zie ook van de hand van ondergetekende : `Laat niet alleen arts beslissen over euthanasie bij dementie ` NRC 31/08/2000 . Peter van Rijn