Het DNA van Damocles

‘DNA-test bestellen: nu van 265 voor 195 euro! Actie geldig t/m 31 maart.’ Dacht u dat prijsstunten met genetisch onderzoek nog toekomstmuziek was? Deze aanbieding valt nu al te lezen op de website van een aanbieder van DNA-testen.

Iets verderop las ik daar: ‘Als je gezonde patronen opneemt in je dagelijkse gewoontes, kun je wel vijftien jaar langer leven. (…) Bestel vandaag nog jouw DNA-test, de slimste manier om langer gezond te blijven.’ Volgens mij worden in deze laatste zin een aantal tussenstappen overgeslagen, want van alleen het bestellen van een DNA-test wordt vooralsnog alleen het aanbiedend bedrijf gezonder.

Het recept voor een lang en vitaal leven bevat vele ingrediënten: een stevige basis van nature, vier eetlepels nurture, een snufje epigenetica, afgetopt met een flinke laag gedrag en wat toevalspoeder. Ik vraag me altijd af wat er gebeurt als je weet dat je 4 procent meer kans hebt op dementie; ga je dan alsnog bridgen of dagelijks een viersterrensudoku maken? Of ga je bij een verlaagde kans op hart- en vaatziekten weer roken of wat vaker het kaasdessert bestellen in plaats van die obligate groene thee?

In de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst is – naast diverse andere rechten en plichten voor de patiënt – het recht op het niet willen weten opgenomen. Als een patiënt zegt bepaalde informatie niet te willen, dan krijgt hij die informatie niet, tenzij de arts inschat dat de informatie ernstig nadeel voor de patiënt of voor anderen oplevert. Afgezien van genetische mutaties die majeure consequenties hebben of waar duidelijke preventieve maatregelen genomen kunnen worden, zoals bij het BRCA-gen, is het recht op het niet-weten een groot goed. In een oud gedicht van Thomas Gray valt te lezen: ‘Where ignorance is bliss, ‘tis folly to be wise.’ Het geluk is met de onwetenden.