Een cascade aan ellende
2 reactiesDe lange nazomer is toch echt voorbij. Dit weekend kwamen bij ons thuis de dekentjes voor op de bank onder uit de kast. Een week eerder zeilde ik nog heerlijk over het Sneekermeer, ongewis van het gegeven dat Hamas 3000 kilometer verderop een lont in een kruitvat stak. Een nieuw dieptepunt in het Midden-Oosten.
Het liefst zou ik diep onder die dekentjes weg willen kruipen, maar die struisvogeltactiek werkt niet. De beelden van het wreed verstoorde feestgedruis in Re’im spoken door mijn hoofd. Ze wisselen af met de videobeelden van de bombardementen op Gaza.
Wat, op het moment dat u dit leest, precies de situatie in de Gazastrook is weet ik niet. Ik schrijf dit op zondagavond, er is gelukkig nog geen brede grondoorlog gaande. De humanitaire ramp die dat tot gevolg zal hebben is niet te overzien (zie ook WMA, WHO en Rode Kruis uiten zorgen om conflict).
Het verlammende effect van wapengekletter is nog generaties merkbaar
De geschiedenis leert dat oorlog desastreus is voor de volksgezondheid, en dan niet alleen door de directe impact in de vorm van doden en gewonden. Speciaal adviseur in ethiek en mensenrechten van de British Medical Association Julian Sheather tekende vorig jaar de cascade aan ellende nog maar eens op; ondervoeding, watertekorten, besmettelijke ziektes, suïcidaliteit, depressies en tal van andere stressgerelateerde aandoeningen. Een gehandicapte en tegelijk overbelaste gezondheidszorg heeft een onvermijdelijk negatieve impact op de zorg aan patiënten. Bekend is dat oorlog ook de perinatale sterfte opstuwt. Ruwe schattingen komen uit op negen indirecte doden per oorlogsslachtoffer, aldus Sheather.
In The Lancet wees hoogleraar kinderpsychiatrie Norbert Skokauskas eerder al op de risico’s van oorlog voor kinderen. Met behalve het gevaar op verwonding of overlijden ook het risico zonder ouders verder te moeten leven. Oorlogsstress heeft een immens effect op kinderen. Doordat het kinderen berooft van een normale jeugd en gezonde ontwikkeling is het verlammende effect van wapengekletter volgens Skokauskas nog generaties merkbaar.
Achter me in de badkamer hoor ik een van mijn dochters die op tijd wil slapen omdat ze morgen vroeg op moet voor haar studie. Ik blijf nog even op tot een andere dochter thuiskomt van een concert. Wetend: we zijn mazzelaars.
War is a public health emergency - The Lancet
-
Evert Pronk
Evert Pronk is een van de twee adjunct-hoofdredacteuren bij Medisch Contact. Hij houdt zich bezig met de online ontwikkeling van Medisch Contact, nascholingen, evenementen, boeken en andere uitgeefkansen. Het perspectief van de artsen staat hierbij centraal. Uitgeven vanuit de inhoud, is zijn devies.
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Ja hoor. Daar is een (secundair) preventieve maatregel voor. Uit onze eigen historische context zelfs: keer de andere wang toe. Maar als Oekraïne of Israel gemeen wordt aangevallen wakkeren we het vuur aan. Vergroten het aantal slachtoffers.
A.F. Algra
Commentator zorg en sociale zekerheid, Rotterdam
Oorlog levert inderdaad een cascade aan ellende op. Klopt. Oorlog is ook een absolute noodsituatie voor de volksgezondheid (Lancet). Zeker weten.
Maar helaas. Gewapende conflicten zijn niet weg te denken uit de menselijke geschiedenis, ondanks d...at sommige denken dat 'de meeste mensen deugen'. Na de Oekraine staat nu het Midden Oosten 'opeens' in vuur en vlam.
Maar wat nu ? Wat valt er voor ons - de mazzelaars van dit moment - tegen te doen ? Wat meer dan onze diepe verontwaardiging , boosheid, verdriet, en teleurstelling te uiten ? Want: weer gaat het totaal mis. Gaza een inferno, nadat Hamas een 'ouderwetse' pogrom startte.
En: kunnen dokters meer doen dan alleen repareren en medische noodhulp verlenen ? Ik verwijs naar de functie en rol van de militaire geneeskundige diensten, het Rode Kruis (sinds 1863) en Artsen zonder Grenzen ( (sinds 1976) ? Of Amnesty over mensenrechten (sinds 1961)
Voor mij overigens het bewijs dat er toch te knutselen valt aan de rafelranden van oorlog en conflict.
Maar is primaire preventie mogelijk ? Denken daarover kan in ieder geval geen kwaad lijkt me. Wat denkstof. Dat is het minste, voor dit moment
Voor de geïnteresseerden:
Arts en oorlog - J.A. Verdoorn - nog steeds in tweede hands boekhandel verkrijgbaar
over de medische zorg van oorlogsslachtoffers
Johan van der Dennen - over de oorsprong van oorlog
Van der Dennen is - by far - de meeste belezen wetenschapper op dit gebied. Hij schreef proefschrift The Origin of war.
Hij runt een website met zeer veel achterliggende informatie. Aanrader
http://rint.rechten.rug.nl/rth/dennen/dennen.htm
Aantal goede introductie artikelen:
Wanneer begon de mens met oorlog voeren ?
https://www.volkskrant.nl/wetenschap/wanneer-begon-de-mens-met-oorlog-voeren~b9c443cd/
Onderzoekers tonen aan: mens is altijd even gewelddadig gebleven. Maar niet iedereen is overtuigd
https://www.volkskrant.nl/wetenschap/onderzoekers-tonen-aan-mens-is-altijd-even-gewelddadig-gebleven-maar-niet-iedereen-is-overtuigd~bd201668/
Oorlog draait om hebzucht, angst, eer en wraak
https://www.nrc.nl/nieuws/2003/03/15/oorlog-draait-om-hebzucht-angst-eer-en-wraak-7630725-a646926
Een overzicht van oorzaken van oorlog
http://rint.rechten.rug.nl/rth/dennen/oorzaken.htm
Interesse in handig overzicht van allerlei theorieen over oorlog en conflicten ?
Op zoek naar een raamwerk om in te denken ?
Dat kan middels deze twee a-4 tjes
Kijk bij paul van dongen - over de evolutie van de aard van de mens
https://paul-van-dongen.nl/#het-boek
eerste overzicht - pg 442
tweede overzicht - pg 471
https://paul-van-dongen.nl/boek/2021/61-situatie-genen.pdf