Wereldburgers

Graag gebruik ik dit forum voor een bekentenis. Ik heb mij recentelijk vergrepen aan een Big King XXL. Voor de macrobioten en vegetariërs onder u: Big King XXL is een reusachtige hamburger die u aangeboden wordt door hamburgerrestaurant Burger King. Het is 222 gram rundvlees flame-grilled to perfection.
Fastfood laat zich voor mij nog steeds het best vergelijken met een onenightstand. Het is even heel lekker, maar daarna voel je je leeg, gebruikt en zondig. De Partij voor de Dieren zou waarschijnlijk stellen dat de koe zich alsnog revancheert. Mijn schuldgevoel nam niet af toen ik er de voedingswaarde van de Big King XXL eens op nasloeg. Deze informatie staat met een cynisch gevoel voor humor vermeld op het kartonnetje waarin de Big King zijn opwachting maakt. Met de Big King XXL had ik de helft van mijn toegestane calorieën voor die dag binnen. Ook veroorzaakte de anderhalve gram zout in de Big King nadorst, zelfs zonder dat er alcohol in het spel was geweest.
Ziek en ellendig gaf ik me over aan de gedachte dat ik nu echt officieel ten prooi was gevallen aan de Hoorn des Overvloeds, waarin ik weldra als vleesgeworden cholesterolpartikel zou oplossen.

Gelukkig ben ik niet de enige. Tenminste, dat concludeerde ik uit drie artikelen uit de Lancet (12 februari 2011) geschreven door de Global Burden of Metabolic Risk Factors of Chronic Diseases Collaborating Group. Deze wetenschappers met hun opbeurende clubnaam hebben iets eigenzinnigs gedaan. In deze tijd waarin de meta-analyse en de gerandomiseerde studie als hoogste bewijslast gelden, hebben zij alleen maar geobserveerd. Ze bekeken namelijk wat de afgelopen dertig jaar de trends waren wat betreft het lichaamsgewicht, het cholesterol en de bloeddruk van de wereldbevolking. Dit leidde tot een aantal interessante conclusies. Om met het slechte nieuws te beginnen: iedereen is dikker geworden. Dit gold vooral voor landen met een hoog of gemiddeld inkomen, waar de gemiddelde body-mass index (BMI) al boven de bovengrens van 25 ligt. Dit maakt één op de drie wereldburgers, oftewel anderhalf miljard mensen, te dik.
De bewoners van Nauru, een klein eilandje in Micronesië, zijn met een gemiddelde (!) BMI van 35 het zwaarst (ter illustratie: iemand met een lengte van 1.70 m, weegt dan circa 100 kg). Nauru moet sowieso een weinig begerenswaardig land zijn: het heeft het meeste overgewicht, suikerziekte, rokers en werkloosheid. Ook heeft het geen filiaal van de Burger King.

Het grappige is dat wat voor BMI geldt, niet voor cholesterol en bloeddruk blijkt te gelden. Het gemiddelde cholesterolgehalte bleef namelijk wereldwijd hetzelfde, terwijl de bloeddruk zelfs licht daalde. Hierbij moet wel vermeld worden dat cholesterol en bloeddruk in de rijke landen daalde, terwijl het in de arme landen steeg. Misschien verklaart dat waarom deze groep wetenschappers gesponsord wordt door The Bill & Melinda Gates Foundation, die het vaker voor ontwikkelingslanden opneemt. Wel ironisch, want nu laten Bill en Melinda eerst mensen in ontwikkelingslanden malaria overleven, maar krijgen die daar vervolgens hart- en vaatziekten voor terug.
Voor ons rijke landen is er een ander curieus fenomeen: hoewel we dikker worden, dalen onze bloeddruk en cholesterol. Wellicht dat de Big King XXL dan toch onvermoede heilzame ingrediënten bevat voor ons wereldburgers.

Ewout Hoorn

Abstracts van de Lancet artikelen:
http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736%2810%2962037-5/abstract
http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736%2810%2962036-3/abstract
http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736%2810%2962038-7/abstract