Zei de mug en hij pieste in zee

Sinds ruim een week zit ik op Lesbos. Als vrijwilliger in het kader van de medische missie van de Stichting Bootvluchteling. Om de meelevende familie en vrienden op de hoogte te houden, stuurde ik recentelijk een gezamenlijke mail. Daar kreeg ik een aantal hartverwarmende reacties op. ‘Goed dat jullie dit doen’, ‘respect’, ‘held’ en vergelijkbare teksten stroomden mijn mailbox binnen. Mijn ego voelt zich gestreeld, maar het wringt ook.

Want ik voel me vaak machteloos door het uitzichtloze lijden waar ik in het vluchtelingenkamp mee geconfronteerd wordt. Ik twijfel regelmatig aan het nut van dit vrijwilligerswerk, omdat ik me realiseer deel uit te maken van een systeem dat er volledig op gericht is het vluchtelingen zo onaangenaam mogelijk te maken. Zo is het nieuwe kamp gebouwd op een erg onaantrekkelijke plek: op een stenige vlakte aan de voet van de heuvels. Hierdoor is het er in de zomer snoeiheet en droog en als in de winter de regens komen wordt het een kille modderpoel.

En ik voel me schuldig als ik op een vrije dag vanuit een luie ligstoel met een cappuccino in mijn hand uitkijk over de Egeïsche zee. In die zee heb ik net gezwommen, in hetzelfde water waar de afgelopen jaren tallozen naamloos zijn verdronken. En waarin de Griekse kustwacht met grote, dreigende fregatten rondvaart en elke week tientallen overvolle bootjes worden teruggeduwd naar het nabijgelegen Turkse vasteland.

Een vriendin reageerde op de mail door te verwijzen naar een interview in de Volkskrant met de schrijver Özcan Akyol. Die citeert in dat interview een regel uit zijn lievelingsboek: Alle beetjes helpen, zei de mug, en hij pieste in zee.

Ik moet denken aan de kleine beetjes uit de dienst van gisterenavond. Aan de wond die ik hechtte in het gezicht van een jongen die in een vechtpartij was beland. Aan het gesprek met een andere jongen die zich zorgen maakte over de gezondheid van zijn in Afghanistan achtergebleven ouders. Aan de vertaler – zelf vluchteling – die me vertelde over zijn overlevingstocht uit Iran en uiteindelijk even zijn hand op mijn knie legde.

Geen held maar een mug die piest in de zee omdat alle beetjes helpen. Dat voelt veel beter.