Overstapcircus

Elk jaar is het weer zover in de maanden november en december. De zorgverzekeraars proberen consumenten te verleiden over te stappen.

De mogelijkheid van overstappen is een essentieel onderdeel van markten waar consumenten keuzevrijheid hebben. Zo is het handig dat we niet aan KPN vastzitten, maar kunnen overstappen naar een concurrent indien gewenst. En de mogelijkheid van bank of van energiemaatschappij te wisselen is ook plezierig. Het houdt de spelers in de markt scherp. De dreiging van overstappen bij zorgverzekeraars houdt de premie laag.

Het is minder handig als overstappen een massaal fenomeen wordt, omdat dat destabiliserend werkt. De economische theorie geeft geen uitsluitsel wat een optimale hoeveelheid overstappers is. Te weinig leidt tot gebrek aan dynamiek en te veel tot chaos. Mijn economische timmermansoog zegt dat iets tussen 5 en 10 procent in de buurt komt. In de praktijk is zo’n 6 procent van de verzekerden in 2019 overgestapt naar een andere zorgverzekeraar.

Hoor je bij banken, telecom en energie nooit iemand klagen over de mogelijkheid over te stappen, bij zorgverzekeraars is het elk jaar feest. Opvallend is dat de klachten vaak gebaseerd zijn op drogredeneringen. Een top drie.

1. Er worden miljoenen onttrokken aan de zorg.

Een curieus argument, omdat immers al het geld dat niet direct naar zorg gaat per definitie ‘aan de zorg onttrokken wordt’. Dit is alleen problematisch als er een zinvol alternatief is, bijvoorbeeld als er aanwijzingen zijn dat er veel verspild wordt. In de NZa-monitor valt te lezen dat de reclamekosten per volwassen verzekerde zijn gedaald van 2,20 euro in 2017 naar 2,18 euro in 2018, minder dan 0,1 procent van de omzet. De NZa concludeert dat zorgverzekeraars hun afspraak nakomen om terughoudend met reclame om te gaan. En voor de nostalgici: de totale overheadkosten zijn gelijk of lager dan bij de ziekenfondsen van vroeger.

2. Het is een schande dat zorgverzekeraars überhaupt reclame maken.

Deze stelling wordt vaak verdedigd door mensen die vinden dat de zorg een overheidstaak is en daarmee niet ‘aan de markt’ moet worden overgelaten. Nu valt er aan dit stelsel nog veel te verbeteren, maar als je ervoor pleit dat de overheid deze majeure financiële operatie moet leiden, dan heb je de empirie niet aan je zijde. Ik hoef maar ‘UWV’ of ‘belastingdienst’ te memoreren, en het wordt duidelijk dat het op zijn minst niet vanzelfsprekend is dat onze overheid dit zorgvarkentje wast.

3. Tientallen miljoenen verbrassen zorgverzekeraars jaarlijks aan zinloze reclame met onze premiegelden. Mensen zitten niet te wachten op dat jaarlijkse verhuiscircus. Mensen willen gewoon de zorg die nodig is.

Aldus deze tweet. De tweetheart in kwestie weet kennelijk wat mensen willen (‘onze premiegelden’, ‘mensen willen gewoon’), maar de uitspraak wordt niet door onderzoek ondersteund. Misschien kunnen we het beter aan de burgers zelf vragen, zoals in deze monitor. Daaruit blijkt dat 80 procent van de mensen aangeeft tevreden te zijn met de totale dienstverlening van hun zorgverzekeraar. Minimaal driekwart van de consumenten is tevreden met de afhandeling van de declaraties, de klantvriendelijkheid, de betrouwbaarheid en de verwerking van de overstap. De ‘onze’ in de tweet slaat kennelijk op een kleine minderheid.

Gaat alles goed dan? Nee. Nog steeds vindt 58 procent van de consumenten dat het vergelijken van zorgverzekeringen te veel tijd kost. Het zou daarom helpen als er iets gedaan wordt aan het poliswoud. En zorgverzekeraars die voetbalclubs sponsoren? Dat is best lastig uit te leggen lijkt me. Maar bespaar me de jaarlijkse holle retoriek over het overstap‘circus’, want daar wordt niemand beter van.