Over duidelijke taal gesproken

Ze kijkt me aan met haar diepblauwe ogen. Althans, ze kijkt mijn richting op, maar neemt mij niet bewust waar. Ik praat tegen haar. Haar irissen zoeken naar waar het geluid vandaan komt. Er volgt een reactie. Een geluid. Ik versta het wel, maar begrijp het niet. Ik probeer het te interpreteren en vraag om bevestiging van mijn vermoeden. Tevergeefs. Ik krijg geen antwoord. Ze kijkt weer weg. Wat zou ik toch graag willen weten wat er in haar hoofd omgaat. Wellicht zou ik haar daardoor beter kunnen helpen. Maar heeft ze wel hulp nodig? Of is dat slechts een vraag van de omgeving die hetzelfde doet als dat ik op dit moment probeer te doen? Een mimiek en wat geluidjes (negatief) interpreteren. Tijdens mijn coschap chirurgie kreeg ik het al te horen: ‘Assumption is the mother of all f*ck-ups.’

In bovenstaande situatieschets ontbreekt een van de belangrijkste aanvullende onderzoeken die we als dokter in ons arsenaal hebben: de gesproken taal.

De keer dat mijn opleider vijf minuten naast een dementerende patiënt ging zitten zonder iets te zeggen, zal ik nooit vergeten. Het waren drie tergende minuten die voor mij voorbijkropen, maar de laatste twee minuten zag ik het resultaat. De onrust nam af en mijn opleider kon rustig de lichamelijke controles bij haar doen om vervolgens alsnog in tien minuten een goede klinische inschatting te kunnen geven. Er ging een wereld voor mij open.

Voor jaar drie van mijn huisartsopleiding en voor mijn zwangerschap kon ik gefrustreerd raken en zelfs boos worden als ik iets niet begreep. Dat liet ik niet merken, maar kwam mijn eigen consultvoering niet ten goede. Inmiddels hebben zowel mijn opleiders als mijn pasgeboren dochtertje mij een wijze les geleerd: geduld is een schone zaak.

Zowel werk als privé, bewaar ik nu mijn geduld. Want hoewel er over de ‘Dunstan-babytaal’ wordt gesproken, begrijp ik het nog lang niet allemaal. Ik interpreteer en doe aan aannames aan de lopende band. Alleen niet meer, voordat ik eerst even – frustratievrij – de tijd heb genomen voor mijn kleine meisje. Of voor mijn patiënt. Want of we nou dezelfde taal spreken of niet. Jong of oud zijn. Aan die warmte en rust hebben we allemaal behoefte.

Het mooie is dat die diepblauwe ogen steeds meer focus gaan vinden. En de taal steeds duidelijker wordt. Natuurlijk is het een kwestie van ontwikkeling van mijn kleine meisje, maar het is ook de tijd die we samen doorbrengen. Daar ligt eveneens de kracht van de huisarts. Een behandelrelatie wordt een ‘begrijprelatie’. Dat kost tijd en energie, maar is wel het mooiste van het vak.

Nu tijdens mijn zwangerschapsverlof heb ik de tijd om hier bewust over na te denken. En heb ik nog meer respect gekregen voor de arts verstandelijk gehandicapten, de specialist ouderengeneeskunde, de neonatoloog/kinderarts of alle andere zorgspecialisten die vaak werken zonder begrijpbare, gesproken taal. Want hoewel ik inmiddels frustratievrij hiermee om kan gaan, kan ik toch niet wachten totdat mijn meisje precies kan zeggen wat ze bedoelt. Ook al geniet ik van elke minuut met haar en hoop ik dat de tijd samen tergend langzaam voorbijkruipt. Ditzelfde geldt voor mijn spreekkamer. Ik houd nou eenmaal van duidelijke taal. Voor alle onbegrijpelijke voorkomende keren (en dat zullen er heel wat zijn), kan ik alleen maar hopen dat mijn aanname geen ‘ass out of you and me’ maakt. Wederom met dank aan mijn coschap chirurgie. Over duidelijke taal gesproken.