Eerder begraven dan verzekerd?

Was het gewoon pech dat ze haar kind verloor na een zwangerschap van vijfenhalve maand? En was het opnieuw pech dat ze ook haar tweede kind verloor? Vertwijfeld zat ze voor me, Cindy, een vrouw van 35, met een slechte nierfunctie, in Nederland geboren en met een Nederlands paspoort. Na twee jaar buitenland was ze teruggekeerd voor zorg en aandacht. Nu zat ze voor me op mijn straatdokterspreekuur.

‘Dokter, ben ik eerder begraven dan verzekerd?’ Die ochtend was ze onwel geworden en nu vond ze zichzelf sloom en warrig. Inmiddels was ze een maand in Nederland, maar nog niet verzekerd. Een aardige mevrouw van de gemeente had de regels uitgelegd. Ze noteerde nog maar even niks in het systeem want daar stond de Cindy tenslotte nog niet in. Cindy moest zich eerst maar eens inschrijven bij haar familie en toestemming vragen bij de woningbouwvereniging. Had ze dat al geprobeerd, maar was dat niet gelukt en lag haar aanvraag misschien ergens op een stapel te wachten op afhandeling? Kon ze dit niet navragen aan een persoon bij een balie, maar moest ze e-mails sturen, die na een druk op de verzendknop God weet waar belanden? Nog steeds o zo aardig had de mevrouw haar weer weggestuurd.

Ja, ze was warrig. Inmiddels was het te gespannen geworden bij haar familie thuis. Daarom zat ze nu in de nachtopvang en zag ik haar op mijn spreekuur. De bloedbepaling die ik met spoed aanvroeg wees op ernstige bloedarmoede. Haar nierfunctie bleek extreem laag, ze had een klaring van vier, en haar elektrolyten bleken verstoord.

Ik legde uit dat ik dacht dat ze direct een nierdialyse nodig had. Ik schreef een verwijsbrief en belde met het ziekenhuis dat haar van vroeger kende. Toch kwam ze niet verder dan de balie. ‘Niet verzekerd’, werd er gezegd. Na haar telefoontje en de bemiddeling van de straatverpleegkundige, wist ik een laissez-passer voor de balie te regelen: ze werd opgenomen voor een nacht. Dit ziekenhuis, waar ik pas nog met alle Rotterdamse ziekenhuisdirecties gesproken had over de onverzekerdenproblematiek, vertelde haar dat ze die dag gedialyseerd zou worden.

Nog geen paar uur later stuurde de verpleegkundige haar weer naar huis (waar dat dan ook was…).  Ze was niet verzekerd en een dialyse kostte te veel. Met een recept stond ze weer op straat, op weg naar een apotheek ‘die medicatie voor onverzekerden gaf’. Dat bleek toch niet zo te zijn. Ook de ziekenhuisapotheek ‘kon niets doen’, totdat weer een paar uur later de GGD-verpleegkundige toch iets wist te regelen, en ze – doodop, en nog warriger dan eerst – met de medicatie weer in de nachtopvang zat.

Wat was ik blij geweest met de nieuwe maatregel voor onverzekerden die per maart 2019 was ingegaan! Zorg voor onverzekerden leek dichterbij te komen nadat staatssecretaris Blokhuis in nachtopvang Havenzicht op werkbezoek was geweest. Ik had de directeuren van de Rotterdamse ziekenhuizen over de regeling gesproken, zodat ook zij goed wisten hoe ze onverzekerden konden behandelen zonder op ondeclareerbare kosten te worden gejaagd. Maar een paar maanden verder merkt ook de GGD op dat balies en professionals de maatregel niet kennen, of niet willen of kunnen uitvoeren. Steeds meer mensen die geen verzekering meer hebben, stuiten op een harde zorggrens. 

Wat er om die reden nu echt moet  gebeuren:

•       Elke  stad moet een straatdokter hebben, om medische zorg te helpen garanderen.

•       Gemeenten moet kwetsbaren eerder in contact brengen met de straatdokters.

•       Gemeenten moeten de inschrijving in Basisregistratie Personen (BRP) versnellen. Er zijn wettelijke termijnen voor een gemeente om iemand te begraven. Waarom dan niet een maatregel om binnen 24 uur in te schrijven?

•       Bij de balies van ziekenhuizen en apotheken mogen geen mensen worden weggestuurd, zeker niet na telefonische aankondiging plus een verwijsbrief.

•       Professionals moeten kunnen handelen en zich gesteund voelen door het management, zeker nu er een regeling is waardoor dit kan via het Meldpunt Onverzekerden Zorg.

•       Ook apothekers moeten hun rol kennen en weten dat er een regeling voor financiering is die uitgevoerd wordt door het CAK.

•       De straatdokters  gaan ondertussen voor de meest kwetsbaren door met kabaal maken bij gemeente, ziekenhuizen en anderen.

•       Helpt iedereen even mee door in zijn eigen instelling te benadrukken dat we een regeling hebben, voordat er doden vallen?

Inmiddels lijkt de hulp gestart voor Cindy. Dit is geen aanklacht tegen een individueel persoon bij de balie, bij de gemeente, bij de behandelaar of bij de apotheek.

Het systeem werkt niet. Binnenkort verschijnt in Medisch Contact een artikel met een protocol onverzekerden.

Ik hoop dat mensen als Cindy daarmee ook in uw organisatie sneller worden geholpen. 

Anders houd ik mijn hart vast dat Cindy nog eens gelijk krijgt: straks is ze eerder begraven dan verzekerd.